Αν φοράτε μάσκα ματιών κατά τον ύπνο θα σας κάνει να είστε σε μεγαλύτερη εγρήγορση το επόμενο πρωί, λένε οι ερευνητές. Η συγγραφέας της μελέτης Viviana Greco περιέγραψε την παραπάνω συνήθεια ως «αποτελεσματική και φθηνή λύση».
Για να διερευνήσουν αν η χρήση μάσκας ματιών κάνει τη διαφορά, οι ειδικοί του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ πραγματοποίησαν δύο παρόμοια πειράματα. Στο πρώτο συμμετείχαν 89 συμμετέχοντες ηλικίας 18-35 ετών, οι οποίοι φορούσαν μάσκες ματιών ενώ κοιμόντουσαν κάθε βράδυ για μια εβδομάδα.
Κατά τη διάρκεια μιας δεύτερης εβδομάδας, πήγαν για ύπνο χωρίς αυτές. Ζητήθηκε από τους εθελοντές να κοιμούνται στο σπίτι τους και να τηρούν την κανονική ώρα ύπνου τους, για τις ανάγκες της μελέτης. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, επειδή η Greco και η ομάδα «υποψιάζονταν ότι η μάσκα ματιών θα ήταν πιο χρήσιμη όταν ξημερώνει νωρίς».
Τι είναι οι κιρκάδιοι ρυθμοί;
Οι κιρκάδιοι ρυθμοί είναι κύκλοι 24 ωρών που συνδέονται με το εσωτερικό ρολόι του σώματός σας. Αυτοί οι ρυθμοί βρίσκονται σε πολλούς διαφορετικούς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των λουλουδιών για να τους βοηθήσουν να ανοίξουν και να κλείσουν. Τα νυκτόβια ζώα χρησιμοποιούν επίσης τον κιρκάδιο ρυθμό τους για να μην φύγουν από το καταφύγιό τους κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Στους ανθρώπους, οι κιρκάδιοι ρυθμοί συντονίζουν το πεπτικό σύστημα, ρυθμίζουν τις ορμόνες και ελέγχει τους κύκλους ύπνου-εγρήγορσης. Όλοι οι 24ωροι κύκλοι σε όλο το σώμα συνδέονται με ένα κύριο ρολόι στον εγκέφαλο και σε διαφορετικές ώρες της ημέρας δίνει σήμα για τη ρύθμιση της δραστηριότητας στο σώμα σας.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας, το ηλιακό φως κάνει τον εγκέφαλο να στέλνει σήματα για να μας κρατήσει σε εγρήγορση και δραστηριότητα. Τη νύχτα, το κύριο ρολόι στον εγκέφαλο πυροδοτεί την παραγωγή μελατονίνης, μιας ορμόνης που προάγει τον ύπνο και στη συνέχεια συνεχίζει να μεταδίδει σήματα που μας βοηθούν να κοιμόμαστε όλη τη νύχτα.
Όταν ο κιρκάδιος ρυθμός του σώματος διαταράσσεται, λόγω jet lag ή εργασίας σε βάρδιες, το εσωτερικό ρολόι μπορεί να δυσκολευτεί να κάνει το σώμα να κοιμηθεί. Τα πρωινά της έκτης και της έβδομης ημέρας, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να κάνουν τρία διαφορετικά τεστ για να μετρήσουν την εγκεφαλική τους δύναμη.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι συμμετέχοντες τα πήγαν καλύτερα σε μια εργασία συσχέτισης ζεύγους λέξεων κατά τη διάρκεια της εβδομάδας χρήσης της μάσκας. Είχαν επίσης ελαφρώς καλύτερους χρόνους αντίδρασης, κατά περίπου 10 χιλιοστά του δευτερολέπτου.
Πότε η μάσκα δεν έχει καμία αποτελεσματικότητα
Ωστόσο, οι μάσκες δεν είχαν καμία πραγματική επίδραση στην τρίτη δοκιμή, η οποία περιλάμβανε το χτύπημα μιας ακολουθίας με το χέρι τους και το πάτημα των πλήκτρων σε ένα πληκτρολόγιο υπολογιστή όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Ένα δεύτερο πείραμα συμπεριέλαβε 35 άτομα ηλικίας 18-35 ετών με μια συσκευή που παρακολουθούσε τον ύπνο τους. Τους ζητήθηκε επίσης να βάλουν ένα φωτόμετρο στα μαξιλάρια τους, για να επιτρέψουν στην Greco και την ομάδα της να καταγράψουν την ένταση του φωτός όταν οι συμμετέχοντες ξυπνήσουν.
Οι συμμετέχοντες πέρασαν δύο νύχτες φορώντας μάσκα και τις άλλες δύο με μάσκα που είχε κοψίματα — έτσι ώστε να μην εμπoδίσει το φως. Ωστόσο, τα ημερολόγια ύπνου δεν έδειχναν διαφορές στις ώρες ύπνου ή στην ποιότητα της αυτοαξιολόγησης μεταξύ της χρήσης μάσκας ή όχι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Sleep.
Βελτιωμένη αντίδραση και μνήμη
Η Greco είπε στο PsyPost ότι τα αποτελέσματα μιλούν για βελτιωμένους χρόνους αντίδρασης και βελτιωμένη απόδοση μνήμης. «Οι επιπτώσεις των αποτελεσμάτων μας είναι σημαντικές σε πολλές καθημερινές εργασίες όπως η οδήγηση αυτοκινήτου ή οποιοδήποτε εκπαιδευτικό ή πολιτιστικό πλαίσιο που απαιτεί μάθηση» πρόσθεσε. Οι ερευνητές λένε ότι τα ευρήματά τους μπορεί να οφείλονται σε υψηλότερα επίπεδα δραστηριότητας αργών κυμάτων στον εγκέφαλο όταν φορούν μάσκα.
Ενώ η ομάδα δεν μπόρεσε να καταγράψει τον ύπνο αργών κυμάτων, είναι γνωστό ότι αποκαθιστά την ικανότητα του εγκεφάλου να κωδικοποιεί πληροφορίες. Μελέτες υποδεικνύουν ότι αυτό το στάδιο του ύπνου - το οποίο αντιπροσωπεύει έως και το ένα πέμπτο του χρόνου ύπνου - αποκαθιστά τις συνδέσεις μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων που μπορεί να κατακλυστούν ενώ είμαστε ξύπνιοι. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτή η διαδικασία βοηθά στη διευκόλυνση της μάθησης.
