«Το άγχος που διαρκεί χρόνια ή για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι συνήθως το χειρότερο», λέει ο Bert Uchino, PhD, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα στο Σολτ Λέικ Σίτι, ο οποίος μελετά το άγχος σε ηλικιωμένα άτομα.

Εάν εργάζεστε σε μια δουλειά που δεν σας αρέσει ή φροντίζετε ένα μέλος της οικογένειας με νόσο Αλτσχάιμερ, για παράδειγμα, λέει ο Δρ Uchino, μπορεί να υποφέρετε από υψηλά επίπεδα χρόνιου (ή μακροχρόνιου) στρες. Εκεί είναι που το σώμα σας «δεν λαμβάνει ποτέ ένα σαφές σήμα για να επιστρέψει στο φυσιολογικό», προσθέτει.

Ας δούμε 9 προβλήματα υγείας που μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει το άγχος.

1. Κατάθλιψη και άλλες καταστάσεις ψυχικής υγείας

Ο ακριβής λόγος για τον οποίο ορισμένοι άνθρωποι βιώνουν την κατάθλιψη και το άγχος ως κλινικές διαταραχές της διάθεσης και κάποιοι άλλοι όχι είναι ακόμα άγνωστος, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). Πολλοί παράγοντες παίζουν ρόλο, συμπεριλαμβανομένων γενετικών, περιβαλλοντικών και ψυχολογικών καταστάσεων, καθώς και σημαντικές στρεσογόνες ή τραυματικές εμπειρίες.

Έρευνες δείχνουν, ωστόσο, ότι το χρόνιο άγχος που αφήνεται ανεξέλεγκτο συνδέεται με σοβαρές ψυχικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη. Περίπου το 20 με 25% των ατόμων που βιώνουν σημαντικά στρεσογόνα γεγονότα θα αναπτύξουν κατάθλιψη, σύμφωνα με μια ανασκόπηση έρευνας που δημοσιεύτηκε στο JAMA.

2. Αϋπνία

Μία παλαιότερη έρευνα βρήκε συσχέτιση του άγχους με την αϋπνία. Πιο συγκεκριμένα, το 40% των σχεδόν 2.000 ενηλίκων που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ότι το άγχος τους είχε προκαλέσει αϋπνία, τουλάχιστον μία φορά μέσα σε ένα μήνα. Το 21% των συμμετεχόντων με έλλειψη ύπνου ανέφερε ότι ένιωθε περισσότερο άγχος.

Μεταξύ των ενηλίκων με υψηλότερα αυτοαναφερόμενα επίπεδα στρες, το 45% είπε ότι είχε περισσότερο άγχος όταν δεν κοιμούνταν αρκετά. Τέλος, οι ενήλικες με χαμηλότερα αυτοαναφερόμενα επίπεδα στρες υποστήριξαν ότι κοιμόντουσαν περισσότερες ώρες τη νύχτα κατά μέσο όρο από ενήλικες με υψηλότερα επίπεδα άγχους.

3. Καρδιαγγειακές παθήσεις

Είναι γνωστό ότι το χρόνιο στρες συνδέεται με άσχημα αποτελέσματα στην υγεία της καρδιάς. Αν και υπάρχουν περιορισμένα στοιχεία για να αναφερθεί με βεβαιότητα ότι το άγχος από μόνο του μπορεί να προκαλέσει καρδιακές παθήσεις, ωστόσο το άγχος μπορεί με πολλούς τρόπους να επιδεινώσει την υγεία της καρδιάς.

Μέρος της αντίδρασης στο στρες είναι ο ταχύτερος καρδιακός ρυθμός και η συστολή των αιμοφόρων αγγείων. Εάν το σώμα παραμείνει σε αυτή την κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα, η καρδιά και το καρδιαγγειακό σύστημα μπορεί να υποστούν βλάβη, σύμφωνα με έρευνες.

Επίσης, μπορεί να αντιμετωπίζετε το άγχος τρώγοντας ή πίνοντας πάρα πολύ, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να συμβάλουν σε καρδιαγγειακές παθήσεις. «Τα αρνητικά συναισθήματα και το άγχος μπορούν να οδηγήσουν σε καρδιακή προσβολή», επισημαίνουν οι ειδικοί.

4. Κοινό κρυολόγημα

Το άγχος μπορεί να αποδυναμώσει την ανοσολογική λειτουργία του οργανισμού, κάνοντάς μας πιο ευαίσθητους σε ασθένειες όπως το κρυολόγημα, εξηγεί ο Uchino.

5. HIV και AIDS

Το άγχος δεν είναι αιτία του HIV. Αλλά υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι μπορεί να επιδεινώσει τη σοβαρότητα της νόσου.

Μια μελέτη με τη συμμετοχή 177 οροθετικών ασθενών διαπίστωσε ότι η ορμόνη του στρες κορτιζόλη (που σχετίζεται με το χρόνιο στρες) συνδέθηκε με υψηλότερο ιικό φορτίο HIV για τέσσερα χρόνια και επιτάχυνε την εξέλιξη της νόσου σε άτομα που ζουν με HIV.

6. Γαστρεντερική νόσος

«Το άγχος μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος», τονίζουν οι ειδικοί αυξάνοντας τις πιθανότητές σας για σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, φλεγμονώδεις καταστάσεις του εντέρου, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, δυσκοιλιότητα, διάρροια και δυσφορία.

7. Χρόνιος πόνος

Ορισμένες καταστάσεις χρόνιου πόνου όπως η ημικρανία και ο πόνος στη μέση μπορεί να προκληθούν, να ενεργοποιηθούν ή να επιδεινωθούν όταν οι μύες του σώματος τεντώνονται. Πολλοί χρόνιοι πόνοι στη μέση σχετίζονται με το στρες.

Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2021 επιβεβαίωσε μια ισχυρή συσχέτιση μεταξύ του βαθμού στρες και του χρόνιου πόνου στη μέση. Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι κλινικοί γιατροί που θεραπεύουν ασθενείς με χρόνια οσφυαλγία θα πρέπει επίσης να αξιολογούν τα επίπεδα άγχους ενός ασθενούς.

8. Καρκίνος

Τι προκαλεί τον καρκίνο είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη ερώτηση που πρέπει να απαντηθεί, λέει ο Uchino. Επειδή οι περισσότεροι ασθενείς διαγιγνώσκονται μόνο μετά από χρόνια ανάπτυξης καρκινικών κυττάρων, είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο να εντοπιστεί μια συγκεκριμένη αιτία. Και είναι πιθανό πολλοί παράγοντες να συμβάλλουν σε αυτό.

Αλλά υπάρχουν κάποιες ενδείξεις σε ανθρώπινες μελέτες ότι το άγχος παίζει ρόλο στην εμφάνιση του καρκίνου, σημειώνει ο Uchino. Το στρες μπορεί να ενεργοποιήσει τη φλεγμονώδη απόκριση του εγκεφάλου και του σώματος, καθώς και να διεγείρει τα επινεφρίδια να απελευθερώσουν ορμόνες του στρες που ονομάζονται γλυκοκορτικοειδή, μεταξύ πολλών άλλων επιπτώσεων.

Κάποιες έρευνες υποδεικνύουν ότι η υπερβολική ποσότητα αυτού του τύπου φλεγμονής από το χρόνιο στρες συνδέεται με τον καρκίνο καθώς και ορισμένες αυτοάνοσες ασθένειες.

9. Αυτοάνοσα

Πολλές φλεγμονώδεις καταστάσεις επιδεινώνονται από το στρες και αυτό περιλαμβάνει αυτοάνοσες παθήσεις όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο λύκος, η ψωριασική αρθρίτιδα και η ψωρίαση».