Όταν λέμε ότι κάποιος έχει έλλειψη ύπνου εννοούμε είτε ότι δεν κοιμάται αρκετά είτε ότι δεν απολαμβάνει ποιοτικό ύπνο.
Γνωρίζουμε ότι ο κακός ύπνος μπορεί να επηρεάσει τη διάθεση, τη μνήμη και την ενέργεια. Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι ότι μπορεί να συμβάλλει στη δημιουργία φλεγμονής στον οργανισμό.
Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι η στέρηση ύπνου σχετίζεται με δείκτες φλεγμονής, όπως αυξήσεις στα φλεγμονώδη μόρια - συμπεριλαμβανομένων των κυτοκινών, της ιντερλευκίνης-6, της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (δείκτης φλεγμονής που είναι αυξημένος σε άτομα που διατρέχουν κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις και διαβήτη) και άλλα.
Αν και αυτά τα σημάδια φλεγμονής θα μπορούσαν να αποδοθούν σε άλλους παράγοντες - στρες, κάπνισμα ή παχυσαρκία, για παράδειγμα - υποδηλώνουν ότι η στέρηση ύπνου παίζει ρόλο στη φλεγμονώδη διαδικασία.
Τι είναι η φλεγμονή
Η φλεγμονή είναι η φυσική αντίδραση του σώματος σε ασθένειες και τραυματισμούς. Είναι συνήθως μια προσωρινή κατάσταση και χρησιμεύει ως αποτελεσματικός αμυντικός μηχανισμός.
Αλλά όταν η φλεγμονή δεν υποχωρεί, μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη καρδιακών παθήσεων, διαβήτη, εγκεφαλικού, καρκίνου και νόσου Αλτσχάιμερ.
Η συσχέτιση μεταξύ της στέρησης ύπνου και των δεικτών φλεγμονής θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί οι άνθρωποι που κοιμούνται άσχημα διατρέχουν κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις, υψηλή αρτηριακή πίεση και διαβήτη, μεταξύ άλλων χρόνιων παθήσεων.
Πώς η έλλειψη ύπνου συμβάλλει στη φλεγμονή
Μια θεωρία εστιάζει στα αιμοφόρα αγγεία. Κατά τη διάρκεια του ύπνου, η αρτηριακή πίεση πέφτει και τα αιμοφόρα αγγεία χαλαρώνουν. Όταν ο ύπνος είναι περιορισμένος, η αρτηριακή πίεση δεν μειώνεται όπως θα έπρεπε, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει την παρουσία κυττάρων στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων, τα οποία ενεργοποιούν τη φλεγμονή.
Η έλλειψη ύπνου μπορεί επίσης να αλλάξει το σύστημα απόκρισης του σώματος στο στρες. Επιπλέον, η έλλειψη ύπνου παρεμβαίνει στη φυσιολογική λειτουργία του συστήματος «καθαρισμού» του εγκεφάλου, το οποίο ονομάζεται γλυμφατικό σύστημα (δεν πρέπει να συγχέεται με το λεμφικό σύστημα στο υπόλοιπο σώμα).
Στις βαθύτερες φάσεις του ύπνου, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό διέρχεται από τον εγκέφαλο, απομακρύνοντας την πρωτεΐνη βήτα-αμυλοειδούς που συνδέεται με βλάβη των εγκεφαλικών κυττάρων. Χωρίς έναν καλό βραδινό ύπνο, αυτή η διαδικασία «καθαρισμού» του εγκεφάλου είναι λιγότερο ενδελεχής, επιτρέποντας στη συσσώρευση της πρωτεΐνης - και την ανάπτυξη φλεγμονής.
Στη συνέχεια, ξεκινά ένας φαύλος κύκλος. Η συσσώρευση βήτα-αμυλοειδούς στον μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου αρχίζει να βλάπτει τον βαθύτερο ύπνο βραδέων κυμάτων χωρίς REM. Αυτή η βλάβη δυσκολεύει τόσο τον ύπνο όσο και τη διατήρηση και εμπέδωση των αναμνήσεων.
Μόλις μια νύχτα χαμένου ύπνου μπορεί να κρατήσει τα επίπεδα βήτα-αμυλοειδούς υψηλότερα από το συνηθισμένο. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο ο κακός ύπνος μιας νύχτας, τον οποίο μπορείτε να αναπληρώσετε, αλλά ένα σωρευτικό μοτίβο απώλειας ύπνου, που οδηγεί σε μείωση της δομικής ακεραιότητας, του μεγέθους και της λειτουργίας περιοχών του εγκεφάλου όπως ο υποθάλαμος και ο ιππόκαμπος, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε βλάβες κατά τα πρώιμα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ.
