Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί αισθάνεστε εξαντλημένοι, παρά το γεγονός ότι δεν έχετε «κουραστεί» σωματικά; Από το τι θα φάμε και τι ρούχα θα φορέσουμε μέχρι το να θυμηθούμε να βάλουμε το κινητό μας να φορτίσει, η σύγχρονη ζωή μας γεμίζει με καθημερινές αποφάσεις από τη στιγμή που ξυπνάμε.
Αυτές οι φαινομενικά απλές επιλογές μπορεί να μην φαίνονται κουραστικές, αλλά μελέτες υποδεικνύουν ότι ενδέχεται να επιβαρύνουν τον εγκέφαλό μας και να μας κάνουν να νιώθουμε συνεχώς κουρασμένοι.
Στην πραγματικότητα, στο τέλος μιας ημέρας γεμάτης από φαινομενικά ήπιες γνωστικές εργασίες, μπορεί να διαπιστώσουμε ότι είναι ακόμα πιο δύσκολο να πάρουμε λογικές αποφάσεις. Ειδικοί επισημαίνουν ότι η συσσώρευση μιας συγκεκριμένης χημικής ουσίας στον εγκέφαλο μπορεί να είναι η αιτία αυτού του φαινομένου.
Πώς η λήψη αποφάσεων προκαλεί εξάντληση
Όταν αποφασίζουμε κάτι, ο εγκέφαλος στέλνει ηλεκτρικά σήματα μεταξύ διαφόρων περιοχών του μέσω δομών που ονομάζονται νευρώνες. Για να στείλει αυτά τα σήματα, χρειάζεται μια χημική ουσία που ονομάζεται γλουταμικό, ένας νευροδιαβιβαστής.
Ερευνητές διαπίστωσαν ότι μετά από μια απόφαση, το γλουταμικό παραμένει στον εγκέφαλο και συσσωρεύεται, δημιουργώντας έναν «φραγμό» στη λειτουργία του. Αυτό το πρόβλημα γίνεται ολοένα και πιο σοβαρό όσο περισσότερες αποφάσεις καλούμαστε να πάρουμε.
Η ανακάλυψη αυτή προήλθε από το Ινστιτούτο Εγκεφάλου του Παρισιού, όπου οι ειδικοί μέτρησαν τα επίπεδα αυτών των χημικών στον εγκέφαλο και την επίδρασή τους στην εκτέλεση απαιτητικών καθηκόντων.
Η μελέτη επικεντρώθηκε σε μια περιοχή του εγκεφάλου γνωστή ως πλάγιος προμετωπιαίος φλοιός, η οποία είναι υπεύθυνη για δύσκολες εργασίες και λήψη αποφάσεων.
Στο πλαίσιο της μελέτης, 40 συμμετέχοντες εκτέλεσαν ασκήσεις μνήμης για έξι ώρες μέσα σε μαγνητική τομογραφία. Μία από τις ασκήσεις περιλάμβανε την παρακολούθηση ακολουθιών αριθμών σε μια οθόνη και την κρίση αν ο τρέχων αριθμός ήταν ίδιος με τον προηγούμενο. Ένας εύκολος στόχος δόθηκε σε 14 συμμετέχοντες, ενώ 26 κλήθηκαν να εκτελέσουν μια πιο δύσκολη άσκηση.
Οι χημικές ουσίες του εγκεφάλου
Κατά τη διάρκεια των γνωστικών ασκήσεων, το γλουταμικό και οκτώ διαφορετικές χημικές ουσίες του εγκεφάλου μετρήθηκαν σε διάφορες χρονικές στιγμές. Αξίζει να σημειωθεί ότι, στο τέλος των δοκιμών και οι δύο ομάδες είχαν τα ίδια επίπεδα γλουταμικού στον πλάγιο προμετωπιαίο φλοιό τους σε σύγκριση με την αρχή του πειράματος. Αυτό υποδηλώνει ότι η ποσότητα των εργασιών που εκτελούνται προκαλεί τη νοητική κόπωση, όχι η δυσκολία τους.
Ωστόσο, οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι συμμετέχοντες που αντιμετώπισαν τις πιο απαιτητικές ασκήσεις παρουσίασαν επιπλέον σημάδια κόπωσης, όπως διαστολή των μαθητών των ματιών τους, σε αντίθεση με την ομάδα που εκτελούσε τις ευκολότερες ασκήσεις.
Η μελέτη εξέτασε επίσης πώς αυτή η νοητική κόπωση επηρεάζει την ικανότητα των ατόμων να παίρνουν αποφάσεις.
Ενδιάμεσα των ασκήσεων μνήμης, οι ερευνητές υπέβαλαν τους συμμετέχοντες σε επιπλέον δοκιμασίες, όπως αυτή που τους ζητούσε να επιλέξουν μεταξύ ενός μικρού ποσού χρημάτων αμέσως ή ενός μεγαλύτερου ποσού αργότερα.
Καθώς οι συμμετέχοντες που εκτέλεσαν τις πιο δύσκολες ασκήσεις κουράζονταν περισσότερο, άρχισαν να αποδέχονται την άμεση μικρότερη αμοιβή, ενώ αυτό δεν συνέβαινε πάντα με την άλλη ομάδα. Αυτό δείχνει ότι προτιμούσαν τις επιλογές που απαιτούσαν λιγότερη διαδικασία λήψης απόφασης.
Οι ειδικοί από το Ινστιτούτο Εγκεφάλου του Παρισιού τόνισαν ότι ο ύπνος μπορεί να συμβάλλει στην αποκατάσταση των επιπέδων γλουταμικού στον εγκέφαλο, αν και επισημαίνουν ότι χρειάζεται να γίνουν περεταίρω μελέτες.
Άλλες μελέτες έχουν επίσης υποστηρίξει ότι η κόπωση μετά από τη λήψη αποφάσεων επηρεάζει την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε καθαρά.
