Καρκίνος στους πνεύμονες: Γιατί τα περιστατικά έχουν αύξηση στους μη καπνίζοντες

CDC / Unsplash

Κυριακή, 16/02/2025 - 06:05

Για πρώτη φορά στα χρονικά, οι περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο στους πνεύμονες δεν έχουν καπνίσει ποτέ στη ζωή τους.

Οι ασθενείς που δεν έχουν καπνίσει ποτέ αποτελούν πλέον τη μεγαλύτερη μερίδα των περιστατικών καρκίνου του πνεύμονα, ξεπερνώντας εκείνους με ιστορικό καπνίσματος, σύμφωνα με νέα παγκόσμια μελέτη.

Διεθνείς επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η πιο διαδεδομένη μορφή της νόσου είναι πλέον το αδενοκαρκίνωμα — ένας τύπος καρκίνου του πνεύμονα που αναπτύσσεται στην επένδυση των οργάνων και συναντάται συχνότερα σε μη καπνιστές.

Το αδενοκαρκίνωμα έχει ξεπεράσει άλλους τύπους καρκίνου του πνεύμονα, όπως το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και το μικροκυτταρικό καρκίνωμα, που προκαλούνται κυρίως από τις καρκινογόνες ουσίες των τσιγάρων, όπως η πίσσα.

Οι επιστήμονες που πραγματοποίησαν την έρευνα, από την Κίνα και τη Γαλλία, θεωρούν ότι η αυξημένη έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να είναι υπεύθυνη για την αύξηση των κρουσμάτων.

Καρκίνος και ατομοσφαιρική ρύπανση

Υπολόγισαν ότι περίπου το ένα τρίτο των 600.000 διαγνώσεων αδενοκαρκινώματος που καταγράφονται ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο μπορεί να αποδίδεται στη ρύπανση του αέρα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ακόμα και μικρή έκθεση στη ρύπανση από την κυκλοφορία των οχημάτων και την καύση ορυκτών καυσίμων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης αδενοκαρκινώματος κατά πάνω από 50%.

Επιπλέον, επισήμαναν ότι, σύμφωνα με δεδομένα του 2019, το 99% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε περιοχές όπου η ποιότητα του αέρα δεν πληροί τα πρότυπα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).

Εξετάζοντας τις τάσεις του καρκίνου του πνεύμονα σε όλο τον κόσμο, διαπίστωσαν ότι ο κίνδυνος αδενοκαρκινώματος που σχετίζεται με τη ρύπανση του αέρα είναι ιδιαίτερα υψηλός στην Κίνα, όπου πολλές πόλεις είναι καλυμμένες από νέφος.

Αν και οι άνδρες εξακολουθούν να αποτελούν την πλειονότητα των περιστατικών καρκίνου του πνεύμονα, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι το αδενοκαρκίνωμα είναι συχνότερο στις γυναίκες.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στην αυξημένη έκθεση στη ρύπανση που προκαλείται από το μαγείρεμα σε εσωτερικούς χώρους. Σε χώρες όπως η Κίνα, πολλές γυναίκες εκτίθενται συχνά στις επιβλαβείς ουσίες των στερεών καυσίμων μαγειρέματος, όπως ο άνθρακας.

Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι, καθώς τα ποσοστά καπνίσματος μειώνονται, είναι ολοένα και πιο σημαντικό να εξεταστεί πώς εμφανίζεται ο καρκίνος του πνεύμονα σε άτομα που δεν έχουν καπνίσει ποτέ.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΠΟΥ, μόνο περίπου το ένα πέμπτο των ενηλίκων παγκοσμίως χρησιμοποιούν πλέον προϊόντα καπνού, όπως τα τσιγάρα, σε σύγκριση με το ένα τρίτο που καταγραφόταν το 2000.

Οι ερευνητές ζητούν περαιτέρω έρευνα για να κατανοηθεί πώς ακριβώς η ατμοσφαιρική ρύπανση μπορεί να πυροδοτήσει μεταβολές στα κύτταρα των πνευμόνων που οδηγούν στην ανάπτυξη καρκίνου.

Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα μικροσκοπικά σωματίδια της ρύπανσης εισχωρούν στους πνεύμονες και βλάπτουν το DNA των κυττάρων, προκαλώντας τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό τους και τον σχηματισμό καρκινικών όγκων.

Άλλοι ερευνητές θεωρούν ότι η αντίδραση του οργανισμού στα σωματίδια ρύπανσης, όπως η φλεγμονή, μπορεί να ενεργοποιήσει λανθάνουσες μεταλλάξεις στα κύτταρα, οδηγώντας στην εκδήλωση της νόσου.

Καρκίνος στους πνεύμονες: Ανησυχία για την αύξηση των περιστατικών στις γυναίκες

Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο The Lancet Respiratory Medicine, έχει ορισμένους περιορισμούς, τους οποίους αναγνώρισαν και οι ίδιοι οι συγγραφείς.

Πρώτον, τα δεδομένα τους συγκεντρώθηκαν από εθνικά μητρώα καρκίνου, γεγονός που σημαίνει ότι ενδέχεται να υπάρχουν διαφορές στις διαγνώσεις καρκίνου του πνεύμονα μεταξύ διαφορετικών χωρών. Τα ευρήματά τους έρχονται τη στιγμή που το Ηνωμένο Βασίλειο καταγράφει αύξηση στα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα σε νεαρές γυναίκες και κορίτσια.

Σύμφωνα με στοιχεία του Cancer Research UK (CRUK), τα περιστατικά της νόσου στις γυναίκες κάτω των 24 ετών έχουν αυξηθεί κατά 130% τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό τις καθιστά την ταχύτερα αναπτυσσόμενη ομάδα κινδύνου για τη νόσο, αν και τα άτομα άνω των 70 ετών εξακολουθούν να είναι τα πιο πιθανό να διαγνωστούν.

Αντίθετα, τα ποσοστά στους άνδρες της ίδιας ηλικιακής ομάδας παραμένουν σχεδόν αμετάβλητα από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, για λόγους που οι ειδικοί δηλώνουν ότι παραμένουν άγνωστοι. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι ο καρκίνος του πνεύμονα δεν πρέπει πλέον να θεωρείται «νόσος των ηλικιωμένων», όπως συνέβαινε στο παρελθόν.

Παράλληλα, οι νεαρές γυναίκες καλούνται να μην αγνοούν έναν επίμονο βήχα — το βασικό σύμπτωμα της νόσου — ειδικά αυτή την εποχή του χρόνου, όπου τα κρυολογήματα είναι συχνά.

Ειδικοί δήλωσαν στη MailOnline ότι ένας λόγος ανησυχίας, όπως αναδείχθηκε και στη μελέτη, είναι πως πολλά από αυτά τα περιστατικά αφορούν γυναίκες που δεν έχουν καπνίσει ποτέ.

Αυτό σημαίνει ότι οι γιατροί δυσκολεύονται να δώσουν συμβουλές για το πώς οι νεότερες γυναίκες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου. Ο καρκίνος του πνεύμονα σκοτώνει περίπου 35.000 ασθενείς ετησίως στη Βρετανία, δηλαδή περίπου τέσσερα άτομα κάθε ώρα, καθιστώντας τον την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στη χώρα.