Τα αποτελέσματα μιας τριετούς μελέτης έδειξαν ότι η μετφορμίνη, ένα φθηνό φάρμακο για τον διαβήτη, επιβράδυνε τη γήρανση σε αρσενικούς πιθήκους, ιδιαίτερα στον εγκέφαλο. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Cell στις 12 Σεπτεμβρίου.
Τα Cynomolgus macaques (Macaca fascicularis) που έλαβαν το φάρμακο σε καθημερινή βάση εμφάνισαν πιο αργή εγκεφαλική έκπτωση που σχετίζεται με την ηλικία συγκριτικά με εκείνα που δεν το έλαβαν, καθώς και βελτιωμένη γνωστική λειτουργία και διατήρηση της ηπατικής λειτουργίας.
Τα αποτελέσματα δίνουν ελπίδες ότι το συγκεκριμένο φάρμακο θα μπορούσε μια μέρα να χρησιμοποιηθεί για να «φρενάρει» τη γήρανση στους ανθρώπους. Αν και ο θάνατος είναι αναπόφευκτος, «η γήρανση, όπως την ξέρουμε, δεν είναι», λέει ο γεροεπιστήμονας Nir Barzilai.
Τι είναι η μετφορμίνη
Η μετφορμίνη χρησιμοποιείται για περισσότερα από 60 χρόνια για τη μείωση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 - και είναι το δεύτερο φάρμακο που συνταγογραφείται περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το φάρμακο είναι γνωστό εδώ και καιρό για τα αποτελέσματά του πέρα από τη θεραπεία του διαβήτη, οδηγώντας τους ερευνητές να το μελετήσουν ενάντια σε καταστάσεις όπως ο καρκίνος, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και η γήρανση.
Στοιχεία από σκουλήκια, τρωκτικά, μύγες και άτομα που έχουν πάρει το φάρμακο για διαβήτη υποδηλώνουν ότι το φάρμακο μπορεί να έχει αντιγηραντική δράση. Αλλά η αποτελεσματικότητά του κατά της γήρανσης δεν είχε δοκιμαστεί απευθείας σε πρωτεύοντα θηλαστικά και δεν είναι σαφές εάν οι πιθανές αντιγηραντικές του επιδράσεις επιτυγχάνονται με τη μείωση του σακχάρου στο αίμα ή μέσω ενός ξεχωριστού μηχανισμού.
Αυτό οδήγησε τον Guanghui Liu, έναν βιολόγο που μελετά τη γήρανση στην Κινεζική Ακαδημία Επιστημών στο Πεκίνο, και τους συναδέλφους του να δοκιμάσουν το φάρμακο σε 12 ηλικιωμένους αρσενικούς cynomolgus macaques (Macaca fasciucularis). Ακόμη 16 ηλικιωμένοι πίθηκοι και 18 νεαρά ή μεσήλικα ζώα χρησίμευσαν ως ομάδα ελέγχου. Κάθε μέρα, οι πίθηκοι που συμμετείχαν στην ομάδα θεραπείας λάμβαναν την τυπική δόση μετφορμίνης, η οποία χρησιμοποιείται για τον έλεγχο του διαβήτη στους ανθρώπους. Τα ζώα έπαιρναν το φάρμακο για 40 μήνες, που ισοδυναμεί με περίπου 13 χρόνια για τον άνθρωπο.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, ο Liu και οι συνάδελφοί του πήραν δείγματα από 79 τύπους ιστών και οργάνων των πιθήκων, απεικόνισαν τους εγκεφάλους των ζώων και πραγματοποίησαν ιατρικές εξετάσεις ρουτίνας. Αναλύοντας την κυτταρική δραστηριότητα στα δείγματα, οι ερευνητές μπόρεσαν να δημιουργήσουν ένα υπολογιστικό μοντέλο για τον προσδιορισμό της «βιολογικής ηλικίας» των ιστών, η οποία μπορεί να υστερεί ή να υπερβαίνει την ηλικία των ζώων σε χρόνια από τη γέννηση.
Τι έδειξε η μελέτη
Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι το φάρμακο επιβράδυνε τη βιολογική γήρανση πολλών ιστών, συμπεριλαμβανομένων των πνευμόνων, των νεφρών, του ήπατος, του δέρματος και του μετωπιαίου λοβού του εγκεφάλου. Διαπίστωσαν επίσης ότι περιόριζε τη χρόνια φλεγμονή, ένα βασικό χαρακτηριστικό της γήρανσης. Η μελέτη δεν είχε σκοπό να δει εάν το φάρμακο επέκτεινε τη διάρκεια ζωής των ζώων. Προηγούμενες έρευνες δεν έχουν αποδείξει τον αντίκτυπο στη διάρκεια ζωής, αλλά έχουν δείξει επιμήκυνση του χρόνου υγείας - τον αριθμό των ετών που ένας οργανισμός ζει με καλή υγεία.
Αυτό σημαίνει ότι η μετφορμίνη μπορεί να «αναδιπλώσει αποτελεσματικά την ηλικία των οργάνων» στους πιθήκους, λέει ο Liu. Οι συγγραφείς εντόπισαν επίσης μια πιθανή οδό μέσω της οποίας το φάρμακο προστατεύει τον εγκέφαλο: ενεργοποιεί μια πρωτεΐνη που ονομάζεται NRF2, η οποία προστατεύει από την κυτταρική βλάβη που προκαλείται από τραυματισμό και φλεγμονή.
Αν και αυτά τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, θα χρειαστεί πολύ περισσότερη έρευνα για τη μελέτη του φαρμάκου προτού επιβεβαιωθεί η αποτελεσματικότητά του κατά της γήρανσης στους ανθρώπους, επισημαίνει ο Liu.
