Τριπλάσιος αριθμός γυναικών απ' ότι ανδρών υποφέρουν από ημικρανίες. Επίσης, οι ημικρανίες στις γυναίκες είναι πιο έντονες όταν έχουν περίοδο.

Οι ημικρανίες εμφανίζονται συχνά γύρω από τον εμμηνορροϊκό κύκλο, κατά τον οποίο οι αναπαραγωγικές ορμόνες όπως η προγεστερόνη και τα οιστρογόνα ανεβαίνουν και πέφτουν. Τα επίπεδα και των δύο αυτών ορμονών είναι χαμηλά κατά την περιεμμηνορροϊκή περίοδο.

Μερικές γυναίκες εμφανίζουν πονοκεφάλους αποκλειστικά κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, οι οποίες ονομάζονται εμμηνορροϊκές ημικρανίες. Αυτές οι ημικρανίες τείνουν να είναι πιο σοβαρές και πιο δύσκολες στη θεραπεία από τα επεισόδια που συμβαίνουν πριν ή μετά την έμμηνο ρύση.

Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια ημικρανίας αυξάνουν τον κίνδυνο χρόνιων ημικρανιών. Οι ανεξέλεγκτες ημικρανίες θα μπορούσαν επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο πονοκεφάλων από την υπερβολική χρήση φαρμάκων.

Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια μελέτησαν πώς η προγεστερόνη ρυθμίζει τη λειτουργία των νευρώνων τόσο όταν κάποιος είναι υγιής όσο και όταν έχει κάποια πάθηση. Η έρευνά τους τα τελευταία χρόνια επικεντρώθηκε στην κατανόηση του πώς αυτή η ορμόνη και οι υποδοχείς της επηρεάζουν τον εγκέφαλο. Στην πρόσφατα δημοσιευμένη έρευνά τους σε ποντίκια, διαπίστωσαν ότι η προγεστερόνη μπορεί να κάνει το γυναικείο φύλο όταν έχει περίοδο πιο επιρρεπές σε ημικρανίες.

Προγεστερόνη και ευαισθησία στον πόνο

Αρχικά, οι επιστήμονες προσδιόρισαν εάν η ευαισθησία στον πόνο στα θηλυκά ποντίκια αλλάζει κατά τη διάρκεια του αναπαραγωγικού τους κύκλου.

Τα θηλυκά ποντίκια βιώνουν κυκλικές ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια των λεγόμενων οιστρικών κύκλων που διαρκούν τέσσερις έως πέντε ημέρες.
Για να γίνει αυτό, εφάρμοσαν λεπτά σύρματα αυξανόμενου βάρους στα πίσω πόδια των ποντικών για να προσδιορίσουν την ευαισθησία τους στην αφή. Τα ποντίκια έδειξαν δυσφορία τραβώντας το πόδι τους.

Διαπιστώθηκε ότι η ευαισθησία στον πόνο ήταν υψηλότερη στα ποντίκια στο τέλος του κύκλου όταν τα επίπεδα των αναπαραγωγικών ορμονών είναι χαμηλά σε σύγκριση με τα ποντίκια στα μέσα του κύκλου όταν τα επίπεδα των αναπαραγωγικών ορμονών είναι υψηλά.

Στη συνέχεια, οι επιστήμονες εξετάσαν εάν η προγεστερόνη αύξησε την ευαισθησία στον πόνο. Αφαίρεσαν τις ωοθήκες των ποντικών για να εξαλείψουν τις εσωτερικές ορμονικές αλλαγές. Δεδομένου ότι ένα κύμα οιστρογόνου προηγείται της απελευθέρωσης προγεστερόνης κατά τη διάρκεια των γυναικείων αναπαραγωγικών κύκλων, οι ερευνητές χορήγησαν οιστρογόνα ακολουθούμενα από προγεστερόνη ή φυσιολογικό ορό. Βρήκαν ότι τα ζώα που έλαβαν προγεστερόνη είχαν αυξημένη ευαισθησία στην αφή, αλλά όχι τα ζώα που έλαβαν φυσιολογικό ορό.

Η μελέτη υποδεικνύει ότι οι υποδοχείς προγεστερόνης μπορεί να διαδραματίσουν ρόλο στην αργά αναδυόμενη δράση της προγεστερόνης που προάγει τον πόνο.

Η προγεστερόνη ασκεί τα αποτελέσματά της εν μέρει διεγείροντας πρωτεΐνες που ονομάζονται υποδοχείς προγεστερόνης και βρίσκονται στον εγκέφαλο, ρυθμίζοντας αργά την έκφραση διαφορετικών γονιδίων. Η προγεστερόνη μπορεί επίσης να αλλάξει γρήγορα τον τρόπο λειτουργίας των νευρώνων όταν διασπάται σε ένα μόριο που ονομάζεται αλλοπρεγνανολόνη.

Οι επιστήμονες αφού βρήκαν υποδοχείς προγεστερόνης σε νευρώνες που αποτελούν μέρος των μονοπατιών του πόνου της ημικρανίας στον εγκέφαλο, στη συνέχεια θέλησαν να μάθουν εάν αυτοί οι υποδοχείς ρυθμίζουν την ευαισθησία στην ημικρανία.

Σε ποντίκια χωρίς υποδοχείς προγεστερόνης στον εγκέφαλό τους, η προγεστερόνη δεν μείωσε τον πόνο. Αντίθετα, η ενεργοποίηση των υποδοχέων προγεστερόνης χρησιμοποιώντας ένα φάρμακο που στοχεύει συγκεκριμένα αυτούς τους υποδοχείς αύξησε την ευαισθησία στον πόνο. Η προγεστερόνη ρύθμιζε την ευαισθησία σε μηχανικά και ψυχρά ερεθίσματα αλλά όχι την ευαισθησία σε ερεθίσματα θερμότητας και φωτός.

Τέλος, χρησιμοποίησαν νιτρογλυκερίνη για να μιμηθούν τις ημικρανίες. Η νιτρογλυκερίνη προκαλεί συμπτώματα παρόμοια με αυτά που παρατηρούνται σε ασθενείς με ημικρανία και πολλά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ημικρανίας επιλύουν επίσης αυτά τα συμπτώματα στα ζώα. Όταν οι επιστήμονες προκάλεσαν διέγερση των υποδοχέων προγεστερόνης των ποντικών, η ευαισθησία στην ημικρανία αυξήθηκε. Αντίθετα, τα ποντίκια που δεν είχαν αυτούς τους υποδοχείς ήταν ανθεκτικά στον πόνο που προκαλείται από τη νιτρογλυκερίνη.

Συμπερασματικά, η μελέτη προσδιορίζει τους υποδοχείς προγεστερόνης στον εγκέφαλο ως έναν από τους λόγους που οι γυναίκες είναι ευαίσθητες στις ημικρανίες. Οι κυκλικές αλλαγές στα επίπεδα προγεστερόνης κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου ενεργοποιούν τον υποδοχέα, ο οποίος μπορεί να επισπεύσει τις ημικρανίες.