«Η γήρανση δεν είναι αναπόφευκτη. Πολλά ζώα έχουν ήδη βρει τρόπους να καθυστερήσουν το θάνατο. Τα ‘μυστικά’ τους θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν όλους να απολαύσουμε μακροζωία και υγεία», αναφέρει το πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας «BBC».
Πράγματι, το ζωικό βασίλειο βρίθει τέτοιον παραδειγμάτων, με το ρεπορτάζ του BBC να αναφέρει τη φάλαινα «bowhead», το δεύτερο μεγαλύτερο θηλαστικό στη Γη, το οποίο φαίνεται να έχει προσδόκιμο ζωής που αγγίζει έως και τα 210 έτη, σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις των ειδικών.
Η μακροζωία τους εντυπωσίασε τους επιστήμονες, καθώς πρόκειται για ένα είδος που ζει στην άγρια φύση, χωρίς πρόσβαση σε κτηνιάτρους και φάρμακα.
«Αυτό σημαίνει ότι οι φάλαινες bowhead είναι εκ φύσεως προστατευμένες από τις ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση. Η επιβράδυνση της διαδικασίας της γήρανσης θα ήταν μια επαναστατική ανακάλυψη, καθώς η πλειοψηφία των χρόνιων ανθρώπινων ασθενειών είναι αποτέλεσμα της γήρανσης. Καθυστερώντας τη γήρανση, καθυστερούμε τον καρκίνο, το Αλτσχάιμερ, το διαβήτη κ.ά», εξήγησε στη βρετανική εφημερίδα ο δρ. Hoao Pedro de Magalhaes, καθηγητής βιολογίας
στο πανεπιστήμιο του Liverpool.
«Το DNA μας μπορεί να αλλάξει» - Ο ρόλος της ινσουλίνης
Σε μια προσπάθεια να μελετήσουν τις αιωνόβιες αυτές φάλαινες, οι επιστήμονες επισκέφθηκαν την Ανταρκτική, όπου ιθαγενείς φυλές τούς επέτρεψαν να εξετάσουν τους ιστούς φάλαινας που έπιασαν ως θήραμα.
Οι βιολόγοι ήθελαν να καταλάβουν πώς είναι δυνατόν ένα τέτοιου μεγέθους ζώο να εμφανίζει τόσο μεγάλη αντίσταση στον καρκίνο. Είναι γνωστό πως όσο περισσότερα κύτταρα έχει ένας οργανισμός, τόσο μεγαλύτερες οι πιθανότητες μεταλλάξεων και ως εκ τούτου εμφάνισης κακοηθών όγκων, εντούτοις κάτι τέτοιο δεν ισχύει για το συγκεκριμένο είδος φάλαινας.
Σύντομα, ανακάλυψαν ότι κατά τη διάρκεια της εξέλιξής της ανά τις χιλιετίες, η φάλαινα bowhead είχε αναπτύξει μια ιδιαίτερη παραλλαγή του γονιδίου «ERCC1», το οποίο είναι μεταξύ άλλων υπεύθυνο για την επισκευή των γονιδιωμάτων. Όπως φαίνεται, η παραλλαγή αυτή έχει ως αποτέλεσμα το εν λόγω γονίδιο να είναι πιο αποτελεσματικό στη δουλειά του σε σχέση με τις αντίστοιχες παραλλαγές στα περισσότερα πλάσματα του ζωικού βασιλείου, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου. Αντίστοιχες αλλαγές εντόπισαν και σε ένα άλλο γονίδιο, ονόματι PCNA.
Ένα άλλο είδος που εμφανίζει εντυπωσιακή μακροζωία είναι οι νυχτερίδες Brandt, οι οποίες ζουν έως και 40 χρόνια, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα είδη, το προσδόκιμο των οποίων δεν ξεπερνά τα 10 – 20 έτη. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι αυτό οφείλεται στα γονίδια της νυχτερίδας, τα οποία φαίνεται να την κάνουν να ανταποκρίνεται διαφορετικά στην ινσουλίνη.
Η ινσουλίνη φαίνεται να είναι το «κλειδί» και στη μακροζωία των ποντικιών, καθώς σχετική μελέτη έδειξε ότι η διαδικασία της γήρανσης των ζώων αυτών επιβραδύνεται, όταν τους χορηγείται μετμορφίνη, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρέως από άτομα με διαβήτη τύπου 2.
Αν και το DNA μας ξεκινά να σχηματίζεται ήδη πριν από τη γέννησή μας, περιβαλλοντικοί παράγοντες και επιλογές που κάνουμε όσον αφορά τον τρόπο ζωής μας μπορούν να επηρεάσουν τα γονίδιά μας και τον τρόπο με τον οποίο αυτά λειτουργούν.
Ειδικότερα, η άσκηση, η διατροφή, το κάπνισμα και άλλες επιλογές που κάνουμε μπορούν να ενεργοποιήσουν ή να απενεργοποιήσουν χιλιάδες «γενετικούς» δείκτες, οι οποίοι ευθύνονται για την «έκφραση» των αμέτρητων πιθανοτήτων που είναι κρυπτογραφημένες στο DNA μας.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τον άνθρωπο
Η αναζήτηση φαρμάκων που θα μπορούσαν να αυξήσουν τη διάρκεια ζωής του ανθρώπου είναι πιο έντονη από ποτέ, όμως προς το παρόν οι μελέτες βρίσκονται ακόμα σε αρχικά στάδια.
Παρόλα αυτά, οι επιστήμονες πιστεύουν πως πλέον έχουν μια καλή εικόνα σε σχέση με το ιδανικό lifestyle, προκειμένου να πετύχουμε καλή υγεία και μακροζωία, στο βαθμό που κάτι τέτοιο είναι δυνατό αυτή τη στιγμή.
Μάλιστα, σε έρευνα που δημοσιεύτηκε πριν από μερικούς μήνες στο επιστημονικό περιοδικό «Aging», οι συμμετέχουσες έγιναν βιολογικά νεότερες έως και 11 χρόνια, μετά από 8 μόλις εβδομάδες ειδικής διατροφής, άσκησης και ύπνου.
Ειδικότερα, για 8 εβδομάδες, ζητήθηκε από τις γυναίκες που συμμετείχαν στην έρευνα να ακολουθήσουν μια διατροφή πλούσια σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά και σπόρους, ενώ στη δίαιτα συμπεριλαμβάνονταν και 3 μερίδες συκώτι την εβδομάδα. Παράλληλα, έπρεπε να ασκούνται 5 ημέρες την εβδομάδα από 30 λεπτά τουλάχιστον, να κοιμούνται τουλάχιστον 7 ώρες κάθε βράδυ και να κάνουν 2 δεκάλεπτες ασκήσεις αναπνοής ημερησίως. Για να διαβάσετε το αναλυτικό πρόγραμμα άσκησης και διατροφής, καθώς και τα αποτελέσματα της μελέτης, κάντε κλικ ΕΔΩ.
Επιπλέον, υπάρχουν αρκετές θεωρίες τόσο σχετικά με την ποιότητα της διατροφής, όσο και με τη συχνότητα των γευμάτων, με σκοπό τη μακροζωία.
Για το είδος των φαγητών που πρέπει να προτιμώνται, οι ειδικοί προτείνουν τη διατροφή που ακολουθείται στις «μπλε ζώνες», τις 5 δηλαδή περιοχές σε όλο τον πλανήτη που όπου το προσδόκιμο ζωής των κατοίκων ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο. Ειδική μνεία γίνεται πάντα στη Μεσογειακή διατροφή (διαβάστε περισσότερα ΕΔΩ) καθώς και στη διατροφή των κατοίκων της Οκινάουα (δείτε ΕΔΩ αναλυτικά τη διατροφή της Οκινάουα).
Ταυτόχρονα, ολόκληρη η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί πως η αποφυγή των υπερ-επεξεργασμένων γευμάτων (αλλαντικά, επιδόρπια γιαουρτιού κ.ά) μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, διαβήτη τύπου 2, αυτοάνοσων νοσημάτων και άλλων ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία. Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τα 4 τρόφιμα μοιάζουν υγιεινά αλλά δεν είναι κάνοντας κλικ ΕΔΩ.
Αναφορικά με τη συχνότητα των γευμάτων, ολοένα και περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι η διαλειμματική νηστεία (fasting), η κατανάλωση δηλαδή λιγότερο συχνών γευμάτων μέσα στη μέρα, μπορεί να προωθήσει σημαντικά τη μακροζωία.
Μάλιστα, σχετική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature», διαπίστωσε ότι το fasting μειώνει τον κίνδυνο υπέρτασης, παχυσαρκίας (η οποία σχετίζεται με μια σειρά προβλημάτων υγείας) και διάφορων χρόνιων παθήσεων, όπως είναι ο διαβήτης τύπου 1 και η σκλήρυνση κατά πλάκας. Μειωμένη ήταν και η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου στους συμμετέχοντες που ακολούθησαν διαλειμματική νηστεία.
Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα σχετικά με τα είδη της διαλειμματικής νηστείας, τους περιορισμούς αλλά και τις επιδράσεις της στον οργανισμό κάνοντας κλικ ΕΔΩ.
Φυσικά και ο ύπνος είναι σημαντικός για τη μακροζωία, καθώς ο ανεπαρκής ύπνος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης: εμφράγματος, εγκεφαλικού, υπέρτασης, άπνια ύπνου, άσθμα, παχυσαρκία κ.ά. Επομένως, ένας απλός κανόνας θα ήταν να προσπαθούμε να κοιμηθούμε 7 – 9 ώρες πριν από την ώρα που θα πρέπει να ξυπνήσουμε για να πάμε στη δουλειά μας, ή για να ξεκινήσουμε με τις υπόλοιπες υποχρεώσεις της ημέρας. Εάν, όμως, θέλετε να δείτε τους «χρυσούς» κανόνες ενός ποιοτικού ύπνου και τη φόρμουλα για να υπολογίσετε την ακριβή ώρα που πρέπει να κοιμηθείτε σύμφωνα με το εσωτερικό σας ρολόι, μπορείτε να κάνετε κλικ ΕΔΩ.
