Η αίσθηση του πόνου είναι ένα εξαιρετικά περίπλοκο ψυχοφυσιολογικό φαινόμενο που επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων των προσδοκιών μας.
Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα μιας νέας μελέτης που διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου Complutense της Μαδρίτης. Η έρευνα έδειξε ότι η ενημέρωση ενός ασθενούς ότι πρόκειται να αισθανθεί πόνο αυξάνει την υποκειμενική του αντίληψη για τον πόνο.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Manipulative & Physiological Therapeutics, εξερεύνησε πώς οι οδηγίες που δίνονται στους ασθενείς, και συγκεκριμένα η επιλογή μεταξύ των λέξεων «πίεση» και «πόνος», μπορούν να δημιουργήσουν προσδοκίες πόνου. Αυτές οι προσδοκίες όχι μόνο αυξάνουν την υποκειμενική αναφορά του πόνου αλλά και προκαλούν φυσιολογικές αντιδράσεις, όπως η διαστολή της κόρης του ματιού, οι οποίες σχετίζονται με την αίσθηση του πόνου.
Προσδοκίες και πόνος
Σύμφωνα με τη Laura Jiménez Ortega, ερευνήτρια της οδοντιατρικής σχολής του UCM και μία από τις συγγραφείς της μελέτης, «αυτά τα ευρήματα θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην κατανόηση του πώς οι προσδοκίες επηρεάζουν την αντίληψη του πόνου και να συμβάλουν στην ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών στρατηγικών για τη διαχείρισή του σε κλινικά περιβάλλοντα, όπως σε θεραπείες αποκατάστασης, οδοντιατρικές διαδικασίες ή παρηγορητική φροντίδα.»
Για να καταλήξουν σε αυτά τα συμπεράσματα, οι επιστήμονες του τμήματος Ψυχοβιολογίας και Μεθοδολογίας των Επιστημών Συμπεριφοράς του UCM έδειξαν στους συμμετέχοντες βίντεο με οδηγίες που είχαν σχεδιαστεί να δημιουργούν είτε προσδοκίες πόνου είτε την απουσία του (αντικαθιστώνταoς τη λέξη «πόνος» με άλλη).
Στη συνέχεια, εφαρμόστηκε πίεση στον μασητήρα μυ (ο οποίος είναι υπεύθυνος για την ανύψωση της κάτω γνάθου), προκαλώντας έναν ήπιο πόνο, με ένταση κατά 10% υψηλότερη από το κατώφλι πόνου κάθε συμμετέχοντα. Ταυτόχρονα, καταγράφηκε η διαστολή της κόρης του ματιού, η οποία αποτελεί φυσιολογική ένδειξη της αίσθησης του πόνου.
Εφαρμογές στην παρηγορητική φροντίδα
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όταν στις οδηγίες χρησιμοποιούνταν η λέξη «πόνος», η διαστολή της κόρης παρατηρούνταν ήδη από τη στιγμή που ο συμμετέχων άκουγε τη λέξη και συνεχιζόταν μέχρι το τέλος της διαδικασίας, υποδηλώνοντας ότι οι συμμετέχοντες «ενιωθαν» περισσότερο πόνο σε φυσικό επίπεδο.
Παράλληλα, η αξιολόγηση της έντασης του πόνου από τους συμμετέχοντες (μέσω της πρότυπης «οπτικής αναλογικής κλίμακας πόνου») ήταν υψηλότερη όταν είχαν ακούσει προηγουμένως τη λέξη "πόνος", παρόλο που η ένταση της διέγερσης ήταν η ίδια σε όλες τις περιπτώσεις.
Αυτά τα αποτελέσματα έχουν δύο σημαντικές εφαρμογές:
- Η συγγραφέας θεωρεί ότι ενισχύουν τη χρήση της μεθόδου μέτρησης της κόρης (pupilometry) για την αξιολόγηση της αντίληψης του πόνου, λαμβάνοντας υπόψη συναισθηματικές και γνωστικές πτυχές.
- Το εύρημα μπορεί να αξιοποιηθεί σε ψυχολογικές θεραπείες και στη διαχείριση του πόνου σε τομείς όπως η οδοντιατρική ή η παρηγορητική φροντίδα, ενθαρρύνοντας στρατηγικές που λαμβάνουν υπόψη τις προσδοκίες των ασθενών.
