Στη σύγχρονη εποχή, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν εξελιχθεί σε αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής ζωής. Παρόλο που προσφέρουν πληθώρα δυνατοτήτων, όπως η επικοινωνία, η ενημέρωση και η διασκέδαση, η υπερβολική τους χρήση εγείρει σοβαρά ζητήματα ψυχικής υγείας και εθισμού.

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής του Νοσοκομείου "Αλεξάνδρα" (ΕΚΠΑ), Θεοδώρα Ψαλτοπούλου και Παναγιώτα Ζαχαράκη, παρουσιάζουν σημαντικά στατιστικά δεδομένα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα οποία αναδεικνύουν την αυξανόμενη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τις επιπτώσεις της στην ψυχική ευεξία.

Κύρια στατιστικά στοιχεία για τη χρήση των κοινωνικών δικτύων

Παγκόσμια και εθνικά δεδομένα

• Παγκοσμίως, πάνω από 5 δισεκατομμύρια άτομα χρησιμοποιούν μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• Στις ΗΠΑ, ο μέσος χρήστης αφιερώνει 2 ώρες και 14 λεπτά καθημερινά σε αυτές τις πλατφόρμες.
• Δημοφιλείς πλατφόρμες: Το TikTok καταγράφει 6,3 ώρες χρήσης εβδομαδιαίως, το YouTube 5,7 ώρες, ενώ το Facebook, το Instagram και το Twitter διατηρούν επίσης υψηλά επίπεδα χρήσης.
• Το Facebook παραμένει κυρίαρχο με 69% συμμετοχή ενηλίκων στις ΗΠΑ και 3 δισεκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως. Το Instagram ακολουθεί με 1,5 δισεκατομμύρια χρήστες.

Επιδράσεις στα νεαρά άτομα

• Το 97% των εφήβων στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν το διαδίκτυο καθημερινά, ενώ το 45% παραμένουν σχεδόν συνεχώς συνδεδεμένοι.
• Το 54% των εφήβων δυσκολεύονται να αποσυνδεθούν από τα social media, ενώ το 67% αναφέρουν πτώση της αυτοεκτίμησης εξαιτίας της σύγκρισης με το φιλτραρισμένο περιεχόμενο.
• Παρά τις αρνητικές πτυχές, το 73% των νέων βρίσκουν υποστήριξη και παρηγοριά σε δύσκολες στιγμές μέσα από αυτές τις πλατφόρμες.

Ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις

• Εθισμός: Περίπου το 30-40% των χρηστών αναφέρουν ότι περνούν υπερβολικό χρόνο στα social media ή αισθάνονται εξάρτηση. Ιδιαίτερα, το 52% των ατόμων ηλικίας 22-38 ετών δηλώνουν εθισμένοι.
• Άγχος και Δυσφορία: Οι νεαροί χρήστες που απέκτησαν το πρώτο τους smartphone σε μικρή ηλικία (6-10 ετών) είναι πιο πιθανό να βιώσουν άγχος εξαιτίας της συνεχούς διαδραστικότητας.
• Αυτοεκτίμηση και Σύγκριση: Ανάμεσα στους εφήβους, το 32% πιστεύει ότι τα social media έχουν αρνητική επίδραση στους συνομηλίκους τους, ενώ το 32% βλέπει θετικές επιδράσεις στη δική τους ζωή.

Θετικές πτυχές για τρίτη ηλικία

Μια σημαντική μείωση (33%) στον κίνδυνο κατάθλιψης παρατηρείται σε ηλικιωμένα άτομα που χρησιμοποιούν social media για να διατηρούν επαφή και ενημέρωση.

Παρόλο που τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να ενισχύσουν την επικοινωνία και να παρέχουν στιγμές διασκέδασης, η υπερβολική χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε εθισμό και σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία. Η ισορροπημένη χρήση και η καλλιέργεια κριτικής σκέψης είναι απαραίτητες, ιδιαίτερα για τις ευάλωτες ομάδες, όπως οι έφηβοι και τα νεαρά άτομα.