Τα αιθέρια έλαια προέρχονται από συμπυκνωμένα εκχυλίσματα φυτών και χρησιμοποιούνται κυρίως στην αρωματοθεραπεία, μια μορφή εναλλακτικής ιατρικής που βασίζεται στα φυτικά εκχυλίσματα για την προαγωγή της ευεξίας.

Παρά τα οφέλη που έχουν αποδειχθεί σε ορισμένες περιπτώσεις, η χρήση τους απαιτεί προσοχή, καθώς μπορούν να έχουν αρκετές παρενέργειες, ενώ μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας θεωρεί ότι οι ισχυρισμοί για τα οφέλη τους δεν στοιχειοθετούνται επαρκώς από την παρούσα βιβλιογραφία.

Στο παρόν ρεπορτάζ, θα εξετάσουμε ό,τι χρειάζεται να γνωρίζετε για τα αιθέρια έλαια και τις επιδράσεις τους στην υγεία.

Πώς λειτουργούν τα αιθέρια έλαια

Η πιο διαδεδομένη χρήση των αιθέριων ελαίων γίνεται μέσω της αρωματοθεραπείας, όπου τα έλαια εισπνέονται με διάφορους τρόπους. Σημαντικό είναι να τονιστεί ότι τα αιθέρια έλαια δεν προορίζονται για κατάποση.

Οι χημικές ενώσεις που περιέχονται στα αιθέρια έλαια μπορούν να επηρεάσουν το σώμα με διάφορους τρόπους. Όταν εφαρμόζονται στο δέρμα, ορισμένα από αυτά τα συστατικά απορροφώνται από τον οργανισμό. Εικάζεται πως διαφορετικές μέθοδοι εφαρμογής, όπως η χρήση θερμότητας ή η τοποθέτηση σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος, μπορούν να βελτιώσουν την απορρόφηση. Ωστόσο, η έρευνα γύρω από αυτό το ζήτημα είναι ακόμα περιορισμένη.

Η εισπνοή των αρωμάτων από τα αιθέρια έλαια μπορεί να διεγείρει περιοχές του λιμβικού συστήματος του εγκεφάλου, που σχετίζεται με τα συναισθήματα, τη συμπεριφορά, την αίσθηση της όσφρησης και τη μνήμη. Μάλιστα, το λιμβικό σύστημα εμπλέκεται σημαντικά στη διαμόρφωση των αναμνήσεων, γεγονός που μπορεί να εξηγεί γιατί ορισμένες μυρωδιές προκαλούν συναισθήματα ή αναμνήσεις.

Επιπλέον, το λιμβικό σύστημα ρυθμίζει λειτουργίες όπως η αναπνοή, ο καρδιακός ρυθμός και η αρτηριακή πίεση, κάτι που εξηγεί γιατί πολλοί υποστηρίζουν ότι τα αιθέρια έλαια μπορούν να έχουν σωματική επίδραση. Παρ' όλα αυτά, δεν υπάρχουν ακόμα σαφή επιστημονικά δεδομένα που να επιβεβαιώνουν αυτή τη θεωρία.

Αιθέρια έλαια – Τα οφέλη για την υγεία

Παρότι η χρήση αιθέριων ελαίων είναι διαδεδομένη, λίγες είναι οι μελέτες που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά τους σε συγκεκριμένες παθήσεις. Δείτε παρακάτω ορισμένα από τα πιο κοινά προβλήματα υγείας για τα οποία χρησιμοποιούνται τα αιθέρια έλαια και η αρωματοθεραπεία, σύμφωνα με το Health Line.

Άγχος και στρες

Περίπου το 43% των ατόμων που υποφέρουν από άγχος και στρες στρέφονται σε εναλλακτικές θεραπείες για την ανακούφιση των συμπτωμάτων τους. Οι πρώτες έρευνες έχουν δείξει πως ορισμένα αιθέρια έλαια, όπως η λεβάντα, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους, όταν συνδυάζονται με παραδοσιακές θεραπείες.

Ωστόσο, λόγω της δυσκολίας στην αντικειμενική μέτρηση των επιπτώσεων που έχουν τα αρώματα, πολλές μελέτες δεν μπορούν να προσφέρουν ασφαλή συμπεράσματα. Είναι ενδιαφέρον ότι η χρήση αιθέριων ελαίων κατά τη διάρκεια ενός μασάζ φαίνεται να μειώνει το στρες, αλλά τα οφέλη αυτά συνήθως διαρκούν όσο διαρκεί και το μασάζ.

Πονοκέφαλοι και ημικρανίες

Αρκετές μικρές μελέτες τη δεκαετία του '90 έδειξαν πως η εφαρμογή μείγματος αιθέριου ελαίου μέντας και αιθανόλης στο μέτωπο και τους κροτάφους μπορεί να μειώσει τον πόνο από πονοκεφάλους. Ανάλογα αποτελέσματα έχουν καταγραφεί και με τη χρήση αιθέριου ελαίου λεβάντας.

Υπάρχει επίσης η θεωρία ότι ένα μείγμα χαμομηλιού και σησαμέλαιου, παραδοσιακά στην περσική ιατρική, μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση από πονοκεφάλους και ημικρανίες. Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες μελέτες υψηλής ποιότητας για την επιβεβαίωση αυτών των αποτελεσμάτων.

Αϋπνία

Η εισπνοή αιθέριου ελαίου λεβάντας έχει συνδεθεί με τη βελτίωση της ποιότητας ύπνου σε γυναίκες μετά τον τοκετό, καθώς και σε ασθενείς με καρδιοπάθειες. Μια ανασκόπηση του 2014 κατέληξε στο συμπέρασμα πως η χρήση αιθέριων ελαίων, κυρίως λεβάντας, είχε θετικά αποτελέσματα στις συνήθειες ύπνου.

Φλεγμονές

Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα αιθέρια έλαια μπορεί να έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, με ορισμένες εργαστηριακές μελέτες να το επιβεβαιώνουν. Ωστόσο, τα δεδομένα από μελέτες σε ανθρώπους είναι περιορισμένα και δεν υπάρχουν ακόμα αρκετά στοιχεία για την αποτελεσματικότητα και την ασφάλειά τους.

Αντιβιοτική δράση

Η αυξανόμενη αντοχή των βακτηρίων στα αντιβιοτικά έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον για άλλες ουσίες που μπορούν να καταπολεμήσουν τις λοιμώξεις. Σε πειράματα στο εργαστήριο, αρκετά αιθέρια έλαια έχουν δείξει ότι έχουν αντιμικροβιακές ιδιότητες. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτά δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι τα αιθέρια έλαια μπορούν να θεραπεύσουν βακτηριακές λοιμώξεις στον άνθρωπο.

Ασφάλεια και παρενέργειες

Παρά το γεγονός ότι είναι φυσικά προϊόντα, τα αιθέρια έλαια δεν είναι πάντα ασφαλή. Περιέχουν βιοδραστικές ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στην υγεία, ειδικά αν δεν χρησιμοποιούνται σωστά.

Όταν εισπνέονται ή εφαρμόζονται τοπικά σε συνδυασμό με ένα βασικό έλαιο, τα περισσότερα αιθέρια έλαια θεωρούνται ασφαλή. Ωστόσο, είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα να επηρεαστούν άλλοι στο περιβάλλον, όπως έγκυες γυναίκες, παιδιά και κατοικίδια.

Μερικές πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνουν:

• Εξανθήματα
• Κρίσεις άσθματος
• Πονοκεφάλους
• Αλλεργικές αντιδράσεις

Τα αιθέρια έλαια που συνήθως συνδέονται με ανεπιθύμητες αντιδράσεις περιλαμβάνουν τη λεβάντα, τη μέντα, το τεϊόδεντρο και το ylang-ylang. Έλαια που είναι πλούσια σε φαινόλες, όπως η κανέλα, μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα και πρέπει να αραιώνονται πριν από την εφαρμογή. Τα έλαια εσπεριδοειδών, από την άλλη, αυξάνουν την ευαισθησία του δέρματος στον ήλιο και μπορεί να προκαλέσουν εγκαύματα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τους παιδίατρους, απαγορεύεται η έκθεση παιδιών κάτω των 3 ετών σε αιθέρια έλαια, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος εμφάνισης αλλεργικών αντιδράσεων, αναπνευστικών προβλημάτων και δερματικών αντιδράσεων.