Ο πόνος είναι μια πολύπλοκη, πολύπλευρη εμπειρία που διαμορφώνεται από διάφορους παράγοντες πέρα από τη φυσική αίσθηση, όπως η νοοτροπία ενός ατόμου και οι προσδοκίες του για τον πόνο.
Το φαινόμενο εικονικού φαρμάκου, η τάση για βελτίωση των συμπτωμάτων ενός ατόμου ως απάντηση σε ανενεργή θεραπεία, είναι ένα γνωστό παράδειγμα του πώς οι προσδοκίες μπορούν να αλλάξουν σημαντικά την εμπειρία ενός ατόμου.
Ο διαλογισμός ενσυνειδητότητας, ο οποίος έχει χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση του πόνου σε διάφορους πολιτισμούς εδώ και αιώνες, θεωρείται από καιρό ότι λειτουργεί ενεργοποιώντας την απόκριση εικονικού φαρμάκου. Ωστόσο, οι επιστήμονες έχουν πλέον αποδείξει ότι αυτό δεν ισχύει.
Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Biological Psychiatry, αποκάλυψε ότι ο διαλογισμός ενσυνειδητότητας εμπλέκει διαφορετικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου για τη μείωση του πόνου σε σύγκριση με εκείνους της απόκρισης εικονικού φαρμάκου.
Η μελέτη, που διεξήχθη από ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια του Σαν Ντιέγκο, χρησιμοποίησε προηγμένες τεχνικές απεικόνισης εγκεφάλου για να συγκρίνει τα αποτελέσματα μείωσης του πόνου μεταξύ διαλογισμού και εικονικού φαρμάκου.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι ο διαλογισμός ενσυνειδητότητας προκάλεσε σημαντικές μειώσεις στην ένταση του πόνου και τις βαθμολογίες δυσάρεστης κατάστασης του πόνου, και επίσης μείωσε τα πρότυπα εγκεφαλικής δραστηριότητας που σχετίζονται με τον πόνο και τα αρνητικά συναισθήματα.
«Το μυαλό είναι εξαιρετικά ισχυρό και εξακολουθούμε να εργαζόμαστε για να κατανοήσουμε πώς μπορεί να αξιοποιηθεί για τη διαχείριση του πόνου», δήλωσε ο Fadel Zeidan, PhD, καθηγητής αναισθησιολογίας.
Ο διαλογισμός ενσυνειδητότητας μπορεί να τροποποιήσει άμεσα τον τρόπο που βιώνουμε τον πόνο με τρόπο που δεν χρησιμοποιεί φάρμακα, δεν κοστίζει τίποτα και μπορεί να εξασκηθεί οπουδήποτε.
Η μελέτη περιελάμβανε 115 άτομα, τα οποία χωρίστηκαν τυχαία σε ομάδες. Η μία ομάδα ακολούθησε τον διαλογισμό ενσυνειδητότητας με καθοδήγηση, η άλλη έναν διαλογισμό προσχηματικής ενσυνειδητότητας που συνίστατο μόνο σε βαθιά αναπνοή, η τρίτη μια κρέμα εικονικού φαρμάκου (βαζελίνη) που οι συμμετέχοντες εκπαιδεύτηκαν να πιστεύουν ότι μειώνει τον πόνο, και η τελευταία άκουσε ένα ηχητικό βιβλίο.
Οι ερευνητές εφάρμοσαν ένα πολύ επώδυνο αλλά αβλαβές ερέθισμα θερμότητας στο πίσω μέρος του ποδιού και σάρωσαν τον εγκέφαλο των συμμετεχόντων τόσο πριν όσο και μετά τις παρεμβάσεις.
Για να αναλύσουν τα πρότυπα εγκεφαλικής δραστηριότητας των συμμετεχόντων, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια νέα προσέγγιση που ονομάζεται ανάλυση πολλαπλών μεταβλητών προτύπων (MVPA).
Αυτή η μέθοδος, χρησιμοποιεί μηχανική μάθηση για να ξεμπερδέψει τους πολλούς πολύπλοκους νευρικούς μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από την εμπειρία του πόνου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από συγκεκριμένα ερεθίσματα θερμότητας, αρνητικά συναισθήματα και αποκρίσεις πόνου που οδηγούνται από το φαινόμενο εικονικού φαρμάκου.
Οι ερευνητές μπόρεσαν στη συνέχεια να προσδιορίσουν εάν ο διαλογισμός επίγνωσης και το εικονικό φάρμακο εμπλέκουν παρόμοιες ή/και ξεχωριστές εγκεφαλικές διεργασίες.
Παρόλο που η κρέμα εικονικού φαρμάκου και ο διαλογισμός εικονικής ενσυνειδητότητας μείωσαν τον πόνο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο διαλογισμός ενσυνειδητότητας ήταν σημαντικά πιο αποτελεσματικός στη μείωση του πόνου σε σύγκριση με την κρέμα εικονικού φαρμάκου.
Διαπίστωσαν επίσης ότι η ανακούφιση από τον πόνο που βασίζεται στην ενσυνειδητότητα μείωσε τον συγχρονισμό μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην ενδοσκόπηση, την αυτογνωσία και τη συναισθηματική ρύθμιση. Αυτά τα μέρη του εγκεφάλου μαζί αποτελούν το σήμα νευρικού πόνου (NPS), ένα τεκμηριωμένο μοτίβο εγκεφαλικής δραστηριότητας που πιστεύεται ότι είναι κοινό για τον πόνο σε διαφορετικά άτομα.
Αντίθετα, η κρέμα εικονικού φαρμάκου και ο διαλογισμός ψευδούς ενσυνειδητότητας δεν παρουσίασαν σημαντική αλλαγή στο NPS.
Καθώς η παρούσα μελέτη διαπίστωσε ότι ο διαλογισμός επίγνωσης είναι πιο ισχυρός από το εικονικό φάρμακο και δεν εμπλέκει τις ίδιες νευροβιολογικές διεργασίες με το εικονικό φάρμακο, τα ευρήματα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη νέων θεραπειών για τον χρόνιο πόνο.
Ωστόσο, θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα για να αποδειχθούν αυτά τα αποτελέσματα σε άτομα που ζουν με χρόνιο πόνο σε αντίθεση με υγιείς συμμετέχοντες.
Μακροπρόθεσμα, οι ερευνητές ελπίζουν ότι κατανοώντας τους διαφορετικούς μηχανισμούς του εγκεφάλου στους οποίους βασίζεται ο διαλογισμός ενσυνειδητότητας, να μπορούν να σχεδιάσουν πιο αποτελεσματικές και προσβάσιμες παρεμβάσεις που αξιοποιούν τη δύναμη της ενσυνειδητότητας για τη μείωση του πόνου σε άτομα με διάφορες παθήσεις υγείας.
