Τα υπερ - επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν συστατικά, τα οποία συνήθως δεν χρησιμοποιούνται στη μαγειρική στο σπίτι, όπως υδρογονωμένα έλαια, σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη, ενισχυτικά γεύσης και γαλακτωματοποιητές. Τέτοια τρόφιμα είναι τα πατατάκια, τα αναψυκτικά, τα στιγμιαία νουντλς, το παγωτό, οι σοκολάτες, τα μπισκότα, τα έτοιμα γεύματα, τα λουκάνικα, τα burgers, οι κοτομπουκιές και οι ψαροκροκέτες, τα γλυκά ή αλμυρά συσκευασμένα σνακ και οι ενεργειακές μπάρες.
Αυτά τα τρόφιμα, και τα συστατικά που περιέχουν, έχουν σχεδιαστεί για να έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, ενώ προσφέρουν μία ιδιαίτερα ευχάριστη γεύση, αλλά συχνά στερούνται διατροφικής αξίας.
Μία μελέτη, από το Πανεπιστήμιο Monash, προσπάθησε να ρίξει φως σε μια ιδιαίτερα ανησυχητική συνέπεια - την επιτάχυνση της βιολογικής γήρανσης.
Η βιολογική ηλικία αναφέρεται στο πόσο χρονών φαίνεται ένα άτομο με βάση διάφορους μοριακούς βιοδείκτες, σε σύγκριση με τη χρονολογική ηλικία, που είναι ο αριθμός των ετών που έχει ζήσει.
Η βιολογική ηλικία ενός ατόμου είναι ένας σχετικά νέος τρόπος μέτρησης της υγείας. Το 2013 ο γενετιστής Steve Horvath ανέπτυξε το επιγενετικό ρολόι, το οποίο μετρά τα επίπεδα μεθυλίωσης του DNA. Η μεθυλίωση του DNA είναι μια διαδικασία που τροποποιεί τη λειτουργία των γονιδίων.
Μια δεύτερη γενιά επιγενετικών ρολογιών αναπτύχθηκε λίγα χρόνια αργότερα ενσωματώνοντας περιβαλλοντικές παραμέτρους όπως το κάπνισμα ή τη χρονολογική ηλικία. Μεταξύ αυτών ήταν τα ρολόγια PhenoAge και GrimAge.
Εκτός από τη διατροφή, η βιολογική ηλικία μπορεί να επηρεαστεί από τη γενετική, τον γενικό τρόπο ζωής και τους περιβαλλοντικούς παράγοντες και μπορεί να διαφέρει σημαντικά από τη χρονολογική ηλικία.
Ένα άτομο με υγιεινό τρόπο ζωής μπορεί να έχει βιολογική ηλικία μικρότερη από τη χρονολογική του ηλικία, ενώ κακές επιλογές τρόπου ζωής, όπως μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, μπορεί να επιταχύνουν τη βιολογική γήρανση.
Πώς συνδέεται η κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων με τη βιολογική γήρανση
Η μελέτη του Πανεπιστημίου Monash, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Age and Aging, διεξήχθη από τη βιοχημικό και διατροφολόγο Dr. Barbara Cardoso, ανώτερη λέκτορα στο Τμήμα Διατροφής, Διαιτολογίας και Τροφίμων του Πανεπιστημίου. Συμμετείχαν 16.055 συμμετέχοντες από τις Ηνωμένες Πολιτείες ηλικίας 20–79 ετών, των οποίων η υγεία και ο τρόπος ζωής ήταν συγκρίσιμα με συνομηλίκων τους σε άλλες δυτικές χώρες όπως η Αυστραλία. Η μελέτη χρησιμοποίησε το ρολόι PhenoAge για να αξιολογήσει τη βιολογική γήρανση.
Βρήκε σημαντική συσχέτιση μεταξύ της αυξημένης κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων και της επιταχυνόμενης βιολογικής γήρανσης. Για κάθε αύξηση 10% στην κατανάλωση υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων, το χάσμα μεταξύ βιολογικής και χρονολογικής ηλικίας διευρύνθηκε κατά περίπου 2,4 μήνες.
Οι συμμετέχοντες στο υψηλότερο πεμπτημόριο κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων (68-100% της ενεργειακής πρόσληψης στη διατροφή τους) ήταν βιολογικά 0,86 χρόνια μεγαλύτεροι από εκείνους στο χαμηλότερο πεμπτημόριο (39% ή λιγότερο της πρόσληψης ενέργειας στη διατροφή τους).
Η Δρ Cardoso είπε ότι τα ευρήματα υπογραμμίζουν τη σημασία της κατανάλωσης όσο το δυνατόν περισσότερων μη επεξεργασμένων και ελάχιστα επεξεργασμένων τροφίμων.
«Η σημασία των ευρημάτων μας είναι τεράστια, καθώς οι προβλέψεις μας δείχνουν ότι για κάθε 10% αύξηση της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης από κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων υπάρχει σχεδόν 2% αυξημένος κίνδυνος θνησιμότητας και 0,5% κίνδυνος χρόνιας νόσου σε διάστημα δύο ετών», διευκρίνισε η Δρ Cardoso.
