Τα όνειρα είναι μηνύματα, που προέρχονται βαθιά, από τον εγκέφαλό μας. Οι συζητήσεις για τα όνειρα αφθονούν σε όλη την κοινωνία, από τις ταινίες στον κινηματογράφο μέχρι τις ενημερωτικές εκπομπές στην τηλεόραση και τις αναλύσεις στα βιβλία. Όμως, παρά το γεγονός ότι είναι μια συνεχής πηγή γοητείας, ο ρόλος των ονείρων στη ζωή μας εξακολουθεί να παραμένει άπιαστος.
Όπως σημειώθηκε και στην τηλεοπτική σειρά Grey's Anatomy: «Ειλικρινά, κανείς δεν ξέρει γιατί ονειρευόμαστε ή γιατί έχουμε εφιάλτες».
Αν και είναι αλήθεια, οι νευροεπιστήμονες βρίσκουν καινοτόμους νέους τρόπους για να μελετήσουν τα όνειρα και πώς αυτά επηρεάζουν τη γνωστικότητά μας.
«Η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο δημιουργούνται τα όνειρα και το ποια μπορεί να είναι η χρησιμότητά τους, εάν αυτή υπάρχει, είναι ένα από τα μεγαλύτερα ανοιχτά ερωτήματα της επιστήμης αυτή τη στιγμή», τονίζει ο Remington Mallett του Πανεπιστημίου του Μόντρεαλ.
Όπως παρουσιάστηκε στο CNS 2024, οι ερευνητές βρίσκουν όχι μόνο νέες προσεγγίσεις για την μελέτη των ονείρων, αλλά και τρόπους για να «σχεδιάσουν» τα όνειρα, ώστε να βοηθήσουν άτομα που πάσχουν από διαταραχές ύπνου.
Υποστηρίζεται ότι τα όνειρα είναι ένα ανοιχτό «παραθυράκι» για την κατανόηση της ποιότητας του ύπνου μας. Η Claudia Picard-Deland μαζί με τους συναδέλφους της στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ μελετούν σχεδιασμούς με τους οποίους, ξυπνούν ορισμένα άτομα κατά τη διάρκεια της νύχτας ενώ κοιμούνται, για να καθορίσουν κατά κάποιο τρόπο πως αντιλαμβάνονται οι συμμετέχοντες στη μελέτη, τον ύπνο τους.
Τα όνειρα δεν μελετώνται πολύ στο πλαίσιο της ποιότητας του ύπνου. Οι μελετητές εστιάζουν πιο συχνά σε αντικειμενικά μέτρα όπως η εγκεφαλική δραστηριότητα ή το στάδιο του ύπνου.
Η Claudia Picard-Deland, επισημαίνει ότι στο πλαίσιο αυτής της μελέτης, θα προσπαθήσουν να δουν πιο προσεκτικά τη δραστηριότητα των ονείρων και τον αντίκτυπό της.
Για τα άτομα που υποφέρουν από αϋπνία και σχετικές διαταραχές ύπνου, τα όνειρα μπορούν να αποκαλύψουν πολλά για τον ύπνο τους.
Στην πιο πρόσφατη, αδημοσίευτη μελέτη τους, η Picard-Deland και οι συνεργάτες της ξύπνησαν 20 ανθρώπους κατά τη διάρκεια ενός «καλού ύπνου» περίπου 12 φορές τη νύχτα. Σε κάθε ξύπνημα, οι ερευνητές ρωτούσαν τους συμμετέχοντες αν ήταν ξύπνιοι ή εάν κοιμόντουσαν, πόσο βαθιά κοιμόντουσαν, τι ήταν το τελευταίο πράγμα στο μυαλό τους και πόσο βυθισμένοι ένιωθαν στα όνειρά τους.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όταν οι συμμετέχοντες ήταν σε θέση να ανακαλέσουν τα όνειρά τους, αντιλήφθηκαν τον ύπνο τους ως βαθύτερο.
Και όταν οι άνθρωποι είναι πιο βυθισμένοι στα όνειρά τους, αισθάνονται πιο σωματικά παρόντες ή έχουν πιο ζωντανά όνειρα και ξυπνούν νιώθοντας ότι ο ύπνος τους ήταν βαθύτερος.
Σε άλλη μελέτη, με ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Northwestern, ο Al-Youssef και οι συνεργάτες του στοχεύουν να κατανοήσουν καλύτερα πώς ενεργεί ο εγκέφαλος κατά τη διάρκεια των ονείρων σε σύγκριση με τη συμπεριφορά του όταν είναι ξύπνιος. Όταν οι άνθρωποι είναι ξύπνιοι και κλείνουν τα μάτια τους, το οπτικό περιεχόμενο εξαφανίζεται και εμφανίζονται συγκεκριμένα ηλεκτρικά σήματα.
Οι ερευνητές λοιπόν αναρωτήθηκαν τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν κάποιος κλείνει τα μάτια του σε ένα όνειρο. Ελπίζουν να κατανοήσουν καλύτερα τους νευρικούς συσχετισμούς της οπτικής αντίληψης κατά τη διάρκεια των ονείρων.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν συμμετέχοντες που περιελάμβαναν διαυγείς ονειροπόλους με ναρκοληψία και διαπίστωσαν, ότι οι συμμετέχοντες στη μελέτη τους, είχαν οπτικό περιεχόμενο κάθε φορά που έκλειναν τα μάτια τους.
Τόσο το έργο της Picard-Deland όσο και του Al-Youssef ανοίγει νέους δρόμους έρευνας για την κατανόηση των ονείρων μέσω της νέας τεχνολογίας και με άμεσα κλινικά οφέλη.
