Μια νέα μελέτη εντοπίζει ένα εγκεφαλικό δίκτυο που επηρεάζεται σημαντικά από τη γήρανση και ασθένειες όπως η σχιζοφρένεια, η άνοια και το Αλτσχάιμερ, παρουσιάζουν αυξημένη ευαισθησία σε συγκεκριμένους τρόπους ζωής και περιβαλλοντικούς παράγοντες.
Εξετάζοντας 161 τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου σε περισσότερα από 40.000 άτομα, η μελέτη υπογραμμίζει τη σημασία μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για την κατανόηση της πολυπλοκότητας της άνοιας.
Περιέργως, η έρευνα αποκάλυψε επίσης μια σύνδεση με τα αντιγόνα και τα γονίδια της ομάδας αίματος XG που μοιράζονται και τα δύο χρωμοσώματα Χ και Υ.
Μεταξύ των τροποποιήσιμων παραγόντων κινδύνου που εξετάστηκαν, ο διαβήτης, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η κατανάλωση αλκοόλ βρέθηκε ότι έχουν τον πιο σημαντικό αντίκτυπο στο ευάλωτο δίκτυο του εγκεφάλου.
Το «αδύναμο σημείο» είναι ένα συγκεκριμένο δίκτυο περιοχών του εγκεφάλου, που αναπτύσσεται αργότερα κατά την εφηβεία, αλλά παρουσιάζει και πρώιμο εκφυλισμό στην τρίτη ηλικία. Επιπλέον, ανακαλύφθηκε ότι αυτό το εγκεφαλικό δίκτυο είναι επίσης ιδιαίτερα ευάλωτο στη σχιζοφρένεια και τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Η μελέτη αναλυτικά
Σε αυτή τη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, οι ειδικοί ερεύνησαν τις γενετικές και τροποποιήσιμες επιρροές σε αυτές τις εύθραυστες περιοχές του εγκεφάλου, εξετάζοντας τις σαρώσεις εγκεφάλου 40.000 συμμετεχόντων στη Biobank του Ηνωμένου Βασιλείου ηλικίας άνω των 45 ετών.
Οι ερευνητές εξέτασαν 161 παράγοντες κινδύνου για άνοια και κατέταξαν την επίδρασή τους σε αυτό το ευάλωτο εγκεφαλικό δίκτυο, πέρα από τις φυσικές επιπτώσεις της ηλικίας.
Ταξινόμησαν αυτούς τους λεγόμενους «τροποποιήσιμους» παράγοντες κινδύνου, καθώς μπορούν ενδεχομένως να αλλάξουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής τους για να μειώσουν τον κίνδυνο άνοιας, σε 15 μεγάλες κατηγορίες:
- αρτηριακή πίεση
- χοληστερόλη
- διαβήτης
- βάρος
- κατανάλωση αλκοόλ
- κάπνισμα
- καταθλιπτική διάθεση
- φλεγμονή
- ρύπανση
- ακοή
- ύπνος
- κοινωνικοποίηση
- διατροφή
- σωματική δραστηριότητα
- εκπαίδευση
Η καθηγήτρια Gwenaëlle Douaud, η οποία ηγήθηκε αυτής της μελέτης, ανέφερε: «Γνωρίζουμε ότι ένα μέρος περιοχών του εγκεφάλου εκφυλίζεται νωρίτερα στη γήρανση, και σε αυτή τη νέα μελέτη δείξαμε ότι αυτά τα συγκεκριμένα μέρη του εγκεφάλου είναι πιο ευάλωτα στον διαβήτη και στην ατμοσφαιρική ρύπανση».
Η ατμοσφαιρική ρύπανση, επομένως, γίνεται ολοένα και πιο σημαντικός παράγοντας στην άνοια. Όπως πρόσθεσε «έχουμε ανακαλύψει ότι πολλές παραλλαγές στο γονιδίωμα επηρεάζουν αυτό το εγκεφαλικό δίκτυο και εμπλέκονται σε καρδιαγγειακούς θανάτους, στη σχιζοφρένεια, στο Αλτσχάιμερ και στο Πάρκινσον. Αυτό, λοιπόν, που κάνει αυτή τη μελέτη ξεχωριστή είναι ότι εξετάσαμε τη μοναδική συμβολή κάθε τροποποιήσιμου κινδύνου εξετάζοντας όλα αυτά μαζί για να εκτιμηθεί ο εκφυλισμός αυτού του συγκεκριμένου «αδύναμου σημείου» του εγκεφάλου».
«Με αυτό το είδος συνολικής, ολιστικής προσέγγισης, και αφού λάβαμε υπόψη τις επιπτώσεις της ηλικίας και του φύλου, αναδείχθηκαν οι τρεις πιο επιβλαβείς: ο διαβήτης, η ατμοσφαιρική ρύπανση και το αλκοόλ» κατέληξε.
Πλεόν αυτή η έρευνα ρίχνει φως σε μερικούς από τους πιο κρίσιμους παράγοντες κινδύνου για την άνοια και παρέχει νέες πληροφορίες, που ίσως συμβάλουν στην πρόληψή της, με κάποιο νέο τρόπο.
