Μια πρόσφατη ανασκόπηση διαφόρων μελετών διαπίστωσε ότι η μεσογειακή διατροφή μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχούς εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη σχετικά με τις πιθανές θεραπείες γονιμότητας, συμπεριλαμβανομένης της εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF). Δεν είναι σαφές όμως πώς η τήρηση ορισμένων διαιτών ή η πρόσληψη μη συνταγογραφούμενων συμπληρωμάτων μπορεί να συμβάλει στις πιθανότητες η εξωσωματική γονιμοποίηση να οδηγήσει σε μια υγιή εγκυμοσύνη.
Ειδικότερα μια πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο Reproductive Biomedicine Online (RBMO) εξέτασε 27 μελέτες για να δει πώς διαφορετικές διατροφικές συνήθειες συνέβαλαν στην επιτυχία μιας εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Τα αποτελέσματα της ανασκόπησης έδειξαν ότι η τήρηση της μεσογειακής διατροφής μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες επιτυχούς εξωσωματικής γονιμοποίησης. Επιπλέον, η DHEA (δεϋδροεπιανδροστερόνη) το συνένζυμο Q-10, η μελατονίνη, η μυο-ινοσιτόλη και τα ωμέγα-3 ελεύθερα λιπαρά οξέα μπορούν να βελτιώσουν την επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης σε ορισμένες περιπτώσεις.
Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να κατανοήσουμε περισσότερα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο τα συμπληρώματα και οι διατροφικές παρεμβάσεις συμβάλλουν στην επιτυχή εξωσωματική γονιμοποίηση.
Η επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης εξαρτάται από πολλούς παράγοντες
Η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) περιλαμβάνει τη γονιμοποίηση ενός ωαρίου εκτός του σώματος και στη συνέχεια την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα. Η εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να αποτελεί επιλογή για τα ζευγάρια που αγωνίζονται να συλλάβουν. Ο τελικός στόχος είναι μια υγιής εγκυμοσύνη και φυσικά η γέννηση του μωρού.
Το αν η εξωσωματική γονιμοποίηση οδηγεί ή όχι σε αυτά τα τελικά σημεία εξαρτάται από διάφορους παράγοντες σύμφωνα με την ιατρική βιβλιογραφία. Για παράδειγμα, οι γυναίκες με ενδομητρίωση μπορεί να έχουν χαμηλότερες πιθανότητες επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Οι γυναίκες κάτω των 35 ετών έχουν επίσης μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης σε σύγκριση με τις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας.
Η παρούσα ανασκόπηση επικεντρώθηκε σε διατροφικές παρεμβάσεις, τις οποίες οι γυναίκες μπορούν συχνά να ακολουθήσουν χωρίς συνταγή κλινικού γιατρού.
Η ίδια η διατροφή μπορεί να συμβάλει σε προβλήματα γονιμότητας. Για παράδειγμα, οι δίαιτες που περιέχουν υψηλές ποσότητες τρανς λιπαρών, εξευγενισμένων υδατανθράκων και προστιθέμενων σακχάρων μπορεί να μειώσουν τη γυναικεία γονιμότητα. Έτσι, είναι λογικό ότι η εξέταση του τρόπου με τον οποίο η διατροφή επηρεάζει τα αποτελέσματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης θα αποτελούσε επίσης βασικό τομέα ενδιαφέροντος κατά τη μελέτη της γονιμότητας.
Ποια συμπληρώματα μπορούν να βοηθήσουν στην επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης
Αυτή η ανασκόπηση εξέτασε 27 μελέτες που δημοσιεύθηκαν μεταξύ Ιανουαρίου 2015 και Μαΐου 2023. Η έρευνα ήταν μια συστηματική ανασκόπηση που εξέτασε διάφορα συμπληρώματα διατροφής και την επίδρασή τους στα αποτελέσματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η ανασκόπηση εξέτασε περαιτέρω τα οφέλη του διαιτητικού περιορισμού και της μεσογειακής διατροφής.
Η ανασκόπηση απέκλεισε τις μελέτες με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Επικεντρώθηκε σε γυναίκες και όχι σε άνδρες στο μεγαλύτερο μέρος της ανάλυσης της έρευνας.
Τα ευρήματα της μελέτης έδειξαν ότι ορισμένα συμπληρώματα ωφελούν τα αποτελέσματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης, ενώ η χρησιμότητα άλλων συμπληρωμάτων παραμένει ασαφής.
Για παράδειγμα, τα συμπληρώματα δεϋδροεπιανδροστερόνης (DHEA) και COQ-10 μπορεί να βοηθήσουν τις γυναίκες που υποβάλλονται σε διέγερση των ωοθηκών. Η διέγερση των ωοθηκών περιλαμβάνει την αύξηση της παραγωγής ωαρίων από τις ωοθήκες, ώστε τα ωάρια να μπορούν να ανακτηθούν και να γονιμοποιηθούν εκτός του σώματος.
Ο συγγραφέας της μελέτης καθηγητής Roger Hart, καθηγητής αναπαραγωγικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας και ιατρικός διευθυντής των ειδικών γονιμότητας της WA και εθνικός ιατρικός διευθυντής της City Fertility, αναφέρει για τη μελέτη: «Εάν μια γυναίκα σκεφτόταν να λάβει ένα συμπλήρωμα διατροφής για να προσπαθήσει να βελτιώσει την προηγούμενη φτωχή ανταπόκριση των ωοθηκών της στη φαρμακευτική διέγερση κατά τη διάρκεια του κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης, φαίνεται ότι η λήψη DHEA και συνένζυμου Q-10 πριν από την έναρξη του κύκλου οδηγεί σε καλύτερα αποτελέσματα εξωσωματικής γονιμοποίησης από ό,τι οι θεραπείες ελέγχου. Επιπλέον, το φάρμακο Q10 από μόνο του μπορεί να έχει κάποια αξία, αν και δεν είναι σαφές αν η θέση του είναι για τις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας, για εκείνες με φτωχή ανταπόκριση στη διέγερση των ωοθηκών ή για τις γυναίκες των οποίων οι κύκλοι έχουν χαρακτηριστεί από φτωχή εμβρυϊκή ανάπτυξη».
Η ανασκόπηση διαπίστωσε επίσης ότι η λήψη ωμέγα-3 ελεύθερων λιπαρών οξέων μπορεί να ωφελήσει μερικά αποτελέσματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η ανασκόπηση δείχνει επίσης ότι το συμπλήρωμα μελατονίνης μπορεί να ωφελήσει τα αποτελέσματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Χρειάζεται βέβαια περισσότερη έρευνα για να καθοριστεί ποιοι ασθενείς θα επωφεληθούν περισσότερο από τη μελατονίνη και ποια δόση θα ήταν η κατάλληλη.
Οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, μια κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα, μπορεί επίσης να ωφεληθούν από τη λήψη του συμπληρώματος μυοϊνοσιτόλης, αλλά χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να κατανοηθεί η σωστή δοσολογία σε αυτόν τον τομέα.
Τέλος, η ανασκόπηση υποδεικνύει επίσης ότι η ενσωμάτωση μιας μεσογειακής διατροφής μπορεί να βοηθήσει στην επιτυχή εξωσωματική γονιμοποίηση.
Η μεσογειακή διατροφή ακολουθεί τις εξής πέντε απλές αρχές:
- Πολλά λαχανικά, όσπρια και φρούτα.
- Δημητριακά ολικής αλέσεως, όπως ψωμί και ζυμαρικά ολικής αλέσεως, αντί για λευκό ψωμί και λευκά ζυμαρικά.
- Κατανάλωση περισσότερων ψαριών και συχνότερη επιλογή πουλερικών αντί για κόκκινο κρέας.
- Υγιή φυτικά λιπαρά από ελαιόλαδο, αβοκάντο, ξηρούς καρπούς και σπόρους.
- Περιορισμός των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων.
Ο Καθηγητής Roger Hart, συγγραφέας της μελέτης επισημαίνει: «Ως γενική διατροφική προσέγγιση για τις γυναίκες που επιχειρούν εξωσωματική γονιμοποίηση, φαίνεται ότι η υιοθέτηση μιας μεσογειακής διατροφής (πλούσιας σε ξηρούς καρπούς, φρούτα, λαχανικά, όσπρια κλπ.) είναι καλύτερη από την παραδοσιακή δυτική διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και υδατάνθρακες και θα οδηγήσει σε ελαφρώς μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης».
Πρέπει να ακολουθήσω μεσογειακή διατροφή κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης;
Αυτή η ανασκόπηση έχει ορισμένους περιορισμούς. Πρώτον, συμπεριέλαβε μόνο μελέτες από συγκεκριμένες βάσεις δεδομένων και μόνο μελέτες που πληρούσαν τα κριτήρια ένταξης, όπως το να είναι γραμμένες στα αγγλικά. Η μελλοντική έρευνα θα μπορούσε να επιδιώξει να συμπεριλάβει ακόμη περισσότερες μελέτες στην ανάλυση.
Η ανασκόπηση δεν είχε επίσης έναν αυστηρό ορισμό για την «κακή ωοθηκική ανταπόκριση», γεγονός που μπορεί να καταστήσει πιο δύσκολη την εφαρμογή των αποτελεσμάτων στην κλινική πρακτική. Δεδομένου ότι η ανασκόπηση αφορά μελέτες που έχουν διεξαχθεί στο παρελθόν, είναι επίσης σημαντικό να ληφθεί υπόψη ότι κάθε μία από τις μελέτες είχε τους περιορισμούς της που μειώνουν την αξιοπιστία και την εφαρμογή των ευρημάτων. Για παράδειγμα, μια μελέτη που υποστήριζε την ενσωμάτωση της μεσογειακής διατροφής περιελάμβανε τόσο άνδρες όσο και γυναίκες, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο να προσδιοριστεί από πού προέρχεται το όφελος. Η ανασκόπηση διεξήχθη επίσης κυρίως από ένα άτομο, γεγονός που μπορεί να εισάγει τον κίνδυνο πιθανών σφαλμάτων στην ανάλυση των δεδομένων.
Μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να περάσει οποιοδήποτε από τα ευρήματα αυτής της ανασκόπησης στην κλινική πρακτική. Όσες γυναίκες επιθυμούν να υποβληθούν σε εξωσωματική γονιμοποίηση μπορούν να βρίσκονται σε στενή επικοινωνία με ειδικούς σχετικά με τη διατροφή και τη χρήση συμπληρωμάτων. Ο καθηγητής Hart επισημαίνει στη συγγραφή του πώς θα μπορούσε να διαμορφωθεί η μελλοντική έρευνα σε αυτόν τον τομέα: «Απαιτείται περαιτέρω έρευνα για την επιβεβαίωση των ευρημάτων, για τον προσδιορισμό του πραγματικού αποτελέσματος της θεραπείας και σε αρκετές περιπτώσεις για τον καθορισμό της κατάλληλης δόσης του συμπληρώματος που πρέπει να λαμβάνεται και της συγκεκριμένης υποομάδας ασθενών που θα επωφεληθούν από τη θεραπεία».
