Το χασμουρητό είναι μία αυτόματη αντίδραση του οργανισμού μας όταν μειώνεται η πρόσληψη οξυγόνου. Όμως, τι ακριβώς συμβαίνει όταν χασμουριόμαστε; Καθώς ανοίγουμε το στόμα μας και σηκώνουμε τα χέρια μας, ουσιαστικά «τεντώνουμε» τους πνεύμονες και τους ιστούς μας για να πάρουμε περισσότερο αίμα πλούσιο σε οξυγόνο. Το χασμουρητό σχετίζεται επίσης με την απελευθέρωση ορισμένων ορμονών που αυξάνουν για λίγο τον καρδιακό ρυθμό και την εγρήγορση. Επομένως, ο λόγος που χασμουριόμαστε όταν είμαστε κουρασμένοι ή βαριεστημένοι είναι ότι το σώμα κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να μας κρατήσει σε εγρήγορση και ξύπνιους, έστω και για λίγο.
Μέχρι εδώ η όλη διαδικασία είναι κατανοητή. Όμως, γιατί χασμουριόμαστε όταν κάποιος άλλος το κάνει; Μάλιστα, έρευνες έχουν δείξει ότι το χασμουρητό είναι μεταδοτικό όχι μόνο μεταξύ των ανθρώπων, αλλά επίσης μεταξύ των χιμπατζήδων και των σκυλιών. Πολλές θεωρίες έχουν προσπαθήσει να εξηγήσουν αυτή τη συμπεριφορά. Κάποιοι λένε ότι πηγάζει από την ενσυναίσθηση, ενώ άλλοι λένε ότι είναι καθαρή μίμηση της συμπεριφοράς των άλλων λόγω νευρολογικής διέγερσης. Η έναρξη του μεταδοτικού χασμουρητού συνήθως ευθυγραμμίζεται με την ανάπτυξη ενσυναισθητικής συμπεριφοράς του παιδιού γύρω στην ηλικία των τεσσάρων ή πέντε ετών. Είναι η στιγμή που αρχίζουν να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα στους άλλους.
Χασμουρητό και «νευρώνες καθρέφτη»
Και σε αυτό το σημείο εμπλέκεται η επιστήμη. Μια επικρατούσα θεωρία εμπλέκει τους «νευρώνες καθρέφτη» στο μεταδοτικό χασμουρητό. Αυτοί οι νευρώνες ενεργοποιούνται τόσο όταν ένα άτομο κάνει κάτι όσο και όταν βλέπουμε ένα άλλο άτομο να κάνει το ίδιο. Επομένως, όταν βλέπουμε κάποιον να χασμουριέται, οι νευρώνες καθρέφτη διεγείρουν την αντίστοιχη δράση στο μυαλό μας, ωθώντας μας να χασμουριόμαστε μιμούμενοι κάποιον άλλον. Είναι ενδιαφέρον ότι τα άτομα με διαταραχές ενσυναίσθησης, όπως ο αυτισμός, παρουσιάζουν λιγότερες περιπτώσεις χασμουρητού όταν βλέπουν άλλους να χασμουριούνται.
Επίσης, οι ψυχοπαθείς δεν επηρεάζονται από το μεταδοτικό χασμουρητό. Σε πειράματα, όσοι ήταν λιγότερο επιρρεπείς στο ξάφνιασμα ήταν λιγότερο πιθανό να αρχίσουν να χασμουριούνται. Το χασμουρητό φαίνεται να είναι μια καθολική συμπεριφορά σε ζώα με σπονδυλική στήλη. Οι πιγκουίνοι συμμετέχουν στο χασμουρητό ως τελετουργικό ζευγαρώματος, τα φίδια το κάνουν για να ευθυγραμμίσουν ξανά τα σαγόνια τους μετά το φαγητό και τα ινδικά χοιρίδια το χρησιμοποιούν για να εκφράσουν θυμό. Είναι αξιοσημείωτο ότι ακόμη και τα μωρά μπορούν να χασμουριούνται στη μήτρα, με αυτή τη συμπεριφορά να ξεκινά από το δεύτερο τρίμηνο.
