Η όγδοη έκθεση του Lancet Countdown - μια συνεργασία μεταξύ επιστημόνων και επαγγελματιών υγείας από όλο τον κόσμο - δίνει μια ζοφερή εικόνα της συνεχιζόμενης αδράνειας γύρω από την κλιματική αλλαγή και το ανθρώπινο κόστος που έχει αυτή η αντιμετώπιση. «Στη φετινή έκθεση, οι νέες προβλέψεις αποκαλύπτουν τους κινδύνους από περαιτέρω καθυστερήσεις στη έναρξη δράσης, με τις επιπτώσεις στην υγεία να διογκώνονται καθώς το κλίμα αλλάζει», έγραψαν η Marina Romanello, PhD, του Ινστιτούτου για την Παγκόσμια Υγεία στο Λονδίνο, και οι συνεργάτες της.
Ωστόσο, σημείωσαν, η επιστημονικά καθοδηγούμενη προσέγγιση της υγειονομικής κοινότητας «είναι σε μοναδική θέση να διασφαλίσει ότι οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων θα λογοδοτήσουν» και μπορεί να «προωθήσει (ανθρωποκεντρική) δράση για το κλίμα διασφαλίζοντας την ανθρώπινη υγεία πάνω απ' όλα».
Η έκθεση για το 2023 υπογραμμίζει τις συνέπειες που σχετίζονται με την υγεία, όπως η απειλητική για τη ζωή ζέστη, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η αυξανόμενη μετάδοση μολυσματικών ασθενειών, η ατμοσφαιρική ρύπανση και η επιβάρυνση των υφιστάμενων συστημάτων υγείας.
Καθώς η συνολική θερμοκρασία του πλανήτη αυξάνεται, αυξάνονται και οι ημέρες ακραίας και επικίνδυνης ζέστης. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι σχετιζόμενοι με τη ζέστη θάνατοι σε άτομα άνω των 65 ετών αυξήθηκαν κατά 85% από το 1990-2000 (χωρίς την κλιματική αλλαγή, θα αναμενόταν αύξηση 38%). Στις ΗΠΑ, η επίδραση αυτή μπορεί να είναι ακόμη χειρότερη, με εκτιμώμενους 23.200 θανάτους ηλικιωμένων λόγω ζέστης το 2022.
Η κλιματική αλλαγή σημαίνει επίσης αλλαγή των καιρικών συνθηκών, η οποία εκθέτει περισσότερες κοινότητες σε ακραία καιρικά φαινόμενα και καταστροφές. Η έκθεση υπολογίζει ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν οδηγήσει σε εκτιμώμενη αύξηση των ζημιών κατά 41,5 δισεκατομμύρια δολάρια μεταξύ 2010-2014 και 2018-2022, ενώ εκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν επισιτιστική ανασφάλεια λόγω καυσώνων και ξηρασίας.
Τα κρούσματα μολυσματικών ασθενειών όπως ο ιός του Δυτικού Νείλου και ο δάγκειος πυρετός αυξάνονται ήδη, καθώς οι συνθήκες γίνονται πιο κατάλληλες για τους ιούς, σύμφωνα με την έκθεση. Η μετάδοση του Ζίκα, του chikungunya, της ελονοσίας και του Vibrio αναμένεται επίσης να αυξηθεί. Στις πεδινές περιοχές των ΗΠΑ, η περίοδος μετάδοσης για δύο παράσιτα που προκαλούν ελονοσία έχει επιμηκυνθεί και οι περιοχές της αμερικανικής ακτογραμμής που είναι κατάλληλες για τη μετάδοση του Vibrio έχουν επίσης αυξηθεί τα τελευταία χρόνια.
Η καύση ορυκτών καυσίμων και η χαμηλή υιοθέτηση καθαρής ενέργειας συμβάλλουν στην ατμοσφαιρική ρύπανση, αυξάνοντας τον κίνδυνο πολλών ασθενειών και θνησιμότητας. Οι χώρες που βρίσκονται χαμηλότερα στον Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης (μια μέτρηση που περιλαμβάνει το προσδόκιμο ζωής, την εκπαίδευση και το κατά κεφαλήν εισόδημα) είναι πιο πιθανό να βασίζονται σε καύσιμα που ρυπαίνουν τον αέρα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω προβλήματα υγείας και επιβάρυνση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Ένα φωτεινό σημείο είναι ότι η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προέρχεται από τον άνθρακα έχει μειώσει τους θανάτους που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση από ορυκτά καύσιμα.
Η έκθεση σημειώνει ότι σχεδόν το 30% των πόλεων που συμμετείχαν στην έρευνα σε όλο τον κόσμο ανησυχούν πράγματι για την επιβάρυνση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης από κινδύνους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, όπως ακραία ζέστη, έντονες βροχοπτώσεις και πλημμύρες. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα αναμένεται επίσης να οδηγήσουν σε επιτάχυνση των οικονομικών απωλειών.
Όμως, αντί να μειωθούν γρήγορα οι επενδύσεις και η κατανάλωση ορυκτών καυσίμων, «τα φετινά δεδομένα δείχνουν έναν κόσμο που συχνά κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση», αναφέρεται στην έκθεση. «Δυστυχώς, εν μέρει λόγω των κερδών ρεκόρ, οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου μειώνουν περαιτέρω τη συμμόρφωσή τους με τη Συμφωνία του Παρισιού». Οι στρατηγικές των 20 μεγαλύτερων εταιρειών πετρελαίου και φυσικού αερίου τις θέτουν σε τροχιά να ξεπεράσουν κατά πολύ τους στόχους εκπομπών της συμφωνίας τις επόμενες δεκαετίες. Οι αμερικανικές τράπεζες, ειδικότερα, ηγούνται παγκοσμίως στον δανεισμό στον τομέα των ορυκτών καυσίμων, αν και ο δανεισμός στον «πράσινο τομέα» - ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενεργειακή απόδοση, καταβόθρες άνθρακα - σημείωσε ιστορικό υψηλό το 2021.
«Οι εταιρείες χρησιμοποιούν μια σειρά από πρακτικές, συμπεριλαμβανομένων των λόμπι, των εκστρατειών εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, των πρακτικών μάρκετινγκ και της επιρροής στην επιστημονική έρευνα για να μεγιστοποιήσουν τη συνεχή χρήση των ορυκτών καυσίμων και πρέπει να λογοδοτήσουν», επισημαίνουν σχόλια. «Ο μετριασμός της κλιματικής αλλαγής είναι αναμφισβήτητα η μεγαλύτερη δυνατή προληπτική δράση για την παγκόσμια υγεία - χωρίς αποτελεσματικό μετριασμό, η ανθρωπότητα θα είναι αγνώριστη μέχρι τη στιγμή που ένα παιδί που γεννιέται σήμερα θα φτάσει σε μεγάλη ηλικία», αναφέρει η έκθεση.
