Μία νέα μελέτη αποκάλυψε ότι ένα μέρος του εγκεφάλου που συνδέεται με τη μνήμη συρρικνώθηκε σε άτομα με σοβαρή διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει έντονο ροχαλητό και υπνική άπνοια. Τα άτομα με άπνοια ύπνου σταματούν να αναπνέουν για 10 δευτερόλεπτα ή περισσότερο αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας.

«Όλο και περισσότεροι επιστήμονες αναγνωρίζουν ότι η άπνοια ύπνου, εάν δεν αντιμετωπιστεί, θα αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας. Συγκεντρώσαμε νέα στοιχεία που επικεντρώνονται στον έσω κροταφικό λοβό, μια περιοχή του εγκεφάλου που προσβάλεται πρώτη στη νόσο του Αλτσχάιμερ», δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Géraldine Rauchs, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Ιατρικής Έρευνας στο Caen της Γαλλίας.

Ο έσω κροταφικός λοβός είναι μια περιοχή του εγκεφάλου απαραίτητη για τη μνήμη και την ανάκληση γεγονότων. Βαθιά μέσα σε αυτή την περιοχή βρίσκεται ο ιππόκαμπος, μια πολύπλοκη δομή που είναι κρίσιμη για τη μάθηση, την κωδικοποίηση και την ενοποίηση της μνήμης και τη χωρική πλοήγηση. Ωστόσο, η απώλεια όγκου στον εγκέφαλο συνέβη μόνο όταν ένα άτομο είχε επίσης σημάδια βήτα-αμυλοειδών πλακών, ένα χαρακτηριστικό σημάδι της νόσου του Αλτσχάιμερ, διαπίστωσε η μελέτη.

Άπνοια ύπνου και μικρότερος όγκος στον ιππόκαμπο

«Βρήκαμε ότι οι πιο σοβαρές περιπτώσεις άπνοιας ύπνου συσχετίζονται με μικρότερο όγκο στον ιππόκαμπο και σε διάφορες υποπεριοχές του έσω κροταφικού λοβού», είπε η Rauchs. «Τα άτομα που δεν είχαν αμυλοειδείς πλάκες δεν είχαν αυτόν τον χαμηλότερο όγκο εγκεφάλου, ακόμα κι αν είχαν σοβαρές άπνοιες ύπνου» πρόσθεσε.

Η συσσώρευση αμυλοειδούς στον εγκέφαλο μπορεί να ξεκινήσει δεκαετίες πριν από οποιαδήποτε κλινική ένδειξη γνωστικής έκπτωσης. Όπως για παράδειγμα από την ηλικία των 30 ή των 40, λένε οι ειδικοί. Μετά την ηλικία των 70 ετών, το ένα τρίτο των γνωστικά φυσιολογικών ανθρώπων έχουν αμυλοειδές στον εγκεφαλικό ιστό τους, σύμφωνα με μια μελέτη του Φεβρουαρίου 2022. Είναι ενδιαφέρον ότι οι εναποθέσεις δεν οδηγούν απαραίτητα σε νόσο του Αλτσχάιμερ - πολλοί ηλικιωμένοι έχουν ενδείξεις εκτεταμένου αμυλοειδούς στον εγκέφαλό τους αλλά δεν συνεχίζουν να αναπτύσσουν Αλτσχάιμερ.

Ύπνος και συσσώρευση αμυλοειδούς

Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του ύπνου, ειδικά του βαθύ ύπνου αργών κυμάτων, ο εγκέφαλος απομακρύνει μεγάλο μέρος της συσσώρευσης αμυλοειδούς, δήλωσε η Rudy Tanzi, καθηγητής νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ στη Βοστώνη.

Οι ενήλικες χρειάζονται τουλάχιστον επτά ώρες ύπνου χωρίς διακοπή για να αναζωογονηθεί ο εγκέφαλος. Ωστόσο, οι άνθρωποι που ροχαλίζουν πολύ ή που έχουν άπνοια ύπνου μπορούν να βιώσουν εκατοντάδες μικροδιεγέρσεις κάθε νύχτα παρόλο που δεν το συνειδητοποιούν. «Είναι λογικό ότι η άπνοια ύπνου συσχετίστηκε με μειωμένο όγκο εγκεφάλου σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, ιδιαίτερα σε αυτά με αμυλοειδική πλάκα», είπε η Tanzi.

«Εάν το αμυλοειδές δεν αφαιρεθεί σωστά, θα ξεκινήσει η νόσος του Αλτσχάιμερ που θα οδηγήσει τελικά σε άνοια», δήλωσε η Tanzi, η οποία είναι επίσης διευθύντρια της ερευνητικής μονάδας γενετικής και γήρανσης στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης στη Βοστώνη.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη στο περιοδικό Neurology, εξέτασε δεδομένα που συλλέχθηκαν από 128 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών που συμμετείχαν στην Age Well, μια συνεχιζόμενη κλινική δοκιμή στο Caen της Γαλλίας. Η δοκιμή έχει σχεδιαστεί για να εξετάσει παρεμβάσεις στη γνωστική γήρανση.