Σήμερα, ο καρκίνος του μαστού παραμένει ο συχνότερα διαγνωσμένος καρκίνος στις γυναίκες στην Ελλάδα.
Ευτυχώς, οι πρόοδοι στη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού έχουν καταφέρει να μειώσουν το ποσοστό θνησιμότητάς του. Γνωρίζουμε όλο και περισσότερα για έναν τύπο καρκίνου που συνδέεται συνήθως με την ηλικία, με ένα συγκεκριμένο γενετικό φορτίο, αλλά και με την παχυσαρκία ή την κατανάλωση τοξικών ουσιών όπως το αλκοόλ. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη, όπως ορισμένα φάρμακα.
To 2017 το New England Journal of Medicine δημοσίευσε μια μεγάλη μελέτη παρατήρησης που εξέταζε τη χρήση συνδυασμένων ορμονικών αντισυλληπτικών, τα οποία χρησιμοποιούν οιστρογόνα και προγεσταγόνα, τα πιο σύγχρονα αντισυλληπτικά σήμερα. Η μελέτη έδειξε ότι υπάρχει μια μικρή συσχέτιση μεταξύ της χρήσης συνδυασμένων ορμονικών αντισυλληπτικών και του καρκίνου του μαστού.
Επί του παρόντος, τα συνδυασμένα ορμονικά αντισυλληπτικά βρίσκονται στον κατάλογο του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC), ο οποίος αποτελεί μέρος του ΠΟΥ. Η μετεμμηνοπαυσιακή θεραπεία με οιστρογόνα και η συνδυασμένη θεραπεία με οιστρογόνα και προγεσταγόνα για την εμμηνόπαυση περιλαμβάνονται επίσης στον κατάλογο αυτό.
Ωστόσο, δεν είναι όλα τα αντισυλληπτικά ίδια, δεν χρησιμοποιούν όλα τους ίδιους τύπους οιστρογόνων και προγεσταγόνων και δεν είναι πάντα όλα τα αντισυλληπτικά που χρησιμοποιούνται σήμερα συνδυασμένα. Στην πραγματικότητα, η συγκεκριμένη μεγάλη μελέτη δεν κατέστησε σαφές εάν η σχέση μεταξύ αντισυλληπτικών και καρκίνου του μαστού θα υπήρχε και για τα προγεσταγόνα σε μονοθεραπεία, γνωστά και ως «μίνι χάπια».
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο PLOS Medicine το 2023 προσπάθησε να διακρίνει αν όλα τα αντισυλληπτικά, απλά ή συνδυασμένα, θα πρέπει πραγματικά να ταξινομούνται στο ίδιο τσουβάλι. Για να γίνει αυτό, αναλύθηκαν 9.498 περιπτώσεις καρκίνου του μαστού από το Ηνωμένο Βασίλειο και συγκρίθηκαν με μια ομάδα ελέγχου περισσότερων από 18.000 γυναικών.
Υπενθυμίζεται ότι τα ορμονικά αντισυλληπτικά με βάση τα προγεσταγόνα ενδείκνυνται ιδιαίτερα για τις γυναίκες που θηλάζουν, τις καπνίστριες ή εκείνες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο θρόμβωσης, επειδή, σε αντίθεση με τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά, δεν περιέχουν οιστρογόνα, μειώνοντας έτσι τον κύριο κίνδυνο που συνδέεται με αυτό το είδος αντισυλληπτικών νέας γενιάς, όπως ο θρομβωτικός κίνδυνος.
Και πάλι, η νέα αυτή μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα προγεσταγόνα αντισυλληπτικά θα σχετίζονται επίσης με ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, παρόμοιο σε μέγεθος με εκείνο που διαπιστώθηκε με τα συνδυασμένα ορμονικά αντισυλληπτικά. Ο κίνδυνος αυτός ήταν ανεξάρτητος από το αν το αντισυλληπτικό λαμβανόταν από το στόμα, με υποδόριο εμφύτευμα ή με ορμονικό σπιράλ.
Πραγματικοί κίνδυνοι και οφέλη των αντισυλληπτικών
Παρά τα ευρήματα αυτών των μελετών, οι ειδικοί καλούν σε ψυχραιμία: Οι περισσότερες από τις μελέτες στις οποίες διαπιστώθηκε σύνδεση είναι μελέτες παρατήρησης, και αν πράγματι υπάρχει τέτοια σύνδεση, η αύξηση του κινδύνου που διαπιστώθηκε θεωρείται χαμηλή και γίνεται μηδενικός κίνδυνος μετά τη διακοπή της χρήσης.
Για παράδειγμα, η πιο πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι, μεταξύ των γυναικών ηλικίας 16 έως 20 ετών, ο καρκίνος θα μπορούσε να ανιχνευθεί σε 8 στις 100.000 χρήστριες, αριθμός που ακούγεται διαφορετικός από το να λέμε ότι υπάρχει «25% υψηλότερος κίνδυνος» για τη λήψη αντισυλληπτικών. Ομοίως, μεταξύ των ηλικιών 35 και 39 ετών, θα υπήρχαν 265 περιπτώσεις ανά 100.000 χρήστες, κάτι που είναι αναμενόμενο, δεδομένου ότι ο κίνδυνος αυτού του τύπου καρκίνου αυξάνεται με την ηλικία.
