Μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Aging» ισχυρίζεται ότι ένα γνωστό φάρμακο θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για τις μελλοντικές θεραπείες κατά του Αλτσχάιμερ και άλλων νευροεκφυλιστικών νόσων, όπως είναι η νόσος του Πάρκινσον.
Σημειώνουμε πως σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ το γλυμφατικό σύστημα (το «αποχετευτικό σύστημα» του εγκεφάλου) δυσλειτουργεί, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται τοξίνες, οι οποίες με τη σειρά τους βλάπτουν τους υγιείς ιστούς και προκαλούν γνωστική κατάπτωση και άλλα προβλήματα. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί επιστήμονες αποκαλούν το Αλτσχάιμερ ως την νόσο του «βρώμικου μυαλού».
Ουσιαστικά, το γλυμφατικό σύστημα λειτουργεί διοχετεύοντας υγρά στους ιστούς του εγκεφάλου, «καθαρίζοντας» με αυτό τον τρόπο τον εγκέφαλο και απομακρύνοντας παλιά, ελαττωματικά κύτταρα και πρωτεΐνες.
Οι ερευνητές μελέτησαν το γλυμφατικό σύστημα σε ποντίκια και διαπίστωσαν ότι, κατά κανόνα, το σύστημα αυτό στους νεαρούς και υγιείς ποντικούς λειτουργούσε σωστά και ήταν αποτελεσματικό. Ωστόσο, καθώς οι ποντικοί γερνούσαν και ιδίως στις περιπτώσεις που οι ποντικοί εκδήλωναν σημάδια άνοιας, το σύστημα «καθαρισμού» φαινόταν να εμφανίζει καθυστερήσεις και προβλήματα, με την επιβράδυνση να φτάνει περίπου στο 63%.
Οι παρατηρήσεις αυτές φαίνεται να συνάδουν με μια από τις επικρατέστερες θεωρίες που αφορούν τα αίτια που προκαλούν το Αλτσχάιμερ. Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, πλάκες που περιέχουν β-αμυλοειδή, συσσωρεύονται στον εγκέφαλο και νεκρώνουν τους ιστούς. Μάλιστα, η παρουσία των β-αμυλοειδών θεωρείται ως ένα βασικό διαγνωστικό χαρακτηριστικό του Αλτσχάιμερ.
Αντίστοιχα, για τη νόσο του Πάρκινσον θεωρείται ότι με παρόμοιο τρόπο λειτουργεί μια πρωτεΐνη που ονομάζεται α-συνουκλεΐνη.
Αλτσχάιμερ: Η ουσία που ίσως μπορεί να «καθαρίσει» τον εγκέφαλο
Η καταπολέμηση των πλακών από β-αμυλοειδή που συσσωρεύονται στον εγκέφαλο βρίσκεται στο στόχαστρο της επιστημονικής κοινότητας.
Όπως είχε μεταδώσει λίγους μήνες πριν το Healthstat.gr, σε ΗΠΑ και Ασία έχει ήδη εγκριθεί το φάρμακο Lecanemab, το οποίο επιβραδύνει την εξέλιξη του Αλτσχάιμερ κατά 27%. Πρόκειται για μια ενδοφλέβια θεραπεία αντισωμάτων που στοχεύει και αφαίρει τα β-αμυλοειδή από τον εγκέφαλο.
Ωστόσο, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε στις 15 Αυγούστου 2024 στο «Nature Aging», ένα φάρμακο που χορηγείται συχνά για την επίσπευση του τοκετού θα μπορούσε να αποτελέσει το «κλειδί» για τις μελλοντικές θεραπείες του Αλτσχάιμερ.
Ο λόγος για τα προστανοειδή, μια ομάδα φαρμάκων που λειτουργούν προκαλώντας μυϊκές συσπάσεις. Χορηγούνται τοπικά, ενδοφλέβια ή με τη μορφή χαπιού περίπου στο 30% των γυναικών που γεννούν σε νοσοκομεία στις ΗΠΑ, ενώ η χρήση της είναι αρκετά διαδεδομένη και στην Ελλάδα. Αξιοποιούνται επίσης στη θεραπεία του γλαυκώματος και στις περιπτώσεις που χρειάζεται να γίνουν μεταβολές στη ροή του αίματος.
«Χρησιμοποιώντας ένα φάρμακο που προκαλεί μυϊκές συσπάσεις είδαμε ότι μπορούμε να επιταχύνουμε τη λειτουργία του γλυμφατικού συστήματος στα ποντίκια και να ‘καθαρίσουμε’ τα απόβλητα από τον εγκέφαλο και να επαναφέρουμε μέρος της λειτουργίας του. Είναι σημαντικό πως το καταφέραμε αυτό με ένα φάρμακο που ήδη χρησιμοποιείται κλινικά, πράγμα που σημαίνει ότι γνωρίζουμε τις παρενέργειές του και θα μπορούσαμε να το χρησιμοποιήσουμε σαν θεραπεία πιο γρήγορα», σχολίασε ο δρ. Douglas Kelley, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ και επικεφαλής της μελέτης.
