Τα συμπληρώματα σιδήρου είναι χρήσιμα και σίγουρα θα πρέπει να λαμβάνεται εάν έχετε σιδηροπενική αναιμία. Ωστόσο οι γιατροί συμβουλεύουν να μην τα παίρνετε κάθε μέρα. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι η λήψη συμπληρώματος σιδήρου κάθε δεύτερη μέρα μπορεί να βελτιστοποιήσει την απορρόφηση του σιδήρου - και μπορεί να μετριάσει τις παρενέργειες όπως η ναυτία και η δυσκοιλιότητα.
Ο σίδηρος είναι ένα βασικό μικροθρεπτικό συστατικό που βοηθά στην παραγωγή υγιών ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα άτομα με έλλειψη σιδήρου συχνά αισθάνονται εξαντλημένα. Ορισμένοι μπορεί να δυσκολεύονται να πάρουν ανάσα ή να παρατηρούν πιο ωχρό δέρμα (αν και αυτό μπορεί να είναι λιγότερο εμφανές μεταξύ των ατόμων με μαύρη ή καστανή απόχρωση δέρματος). Η ανεπάρκεια σιδήρου μπορεί επίσης να οδηγήσει σε ταχυκαρδία, πονοκεφάλους και περίεργες επιθυμίες, όπως για πάγο.
Είναι φυσιολογικό να χάνετε μια μικρή ποσότητα από τα αποθέματα σιδήρου του οργανισμού μέσω του δέρματος ή κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Αλλά μπορεί να αναπτύξετε ένα πρόβλημα υγείας που ονομάζεται σιδηροπενική αναιμία (μία από τις διάφορες μορφές αναιμίας) αν χάνετε περισσότερο από ό,τι απορροφάτε μέσω της διατροφής σας. Η σιδηροπενική αναιμία είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα ερυθρά αιμοσφαίρια δεν είναι σε θέση να μεταφέρουν αποτελεσματικά οξυγόνο στο υπόλοιπο σώμα. Χαρακτηρίζεται τόσο από χαμηλά επίπεδα σιδήρου όσο και από χαμηλά επίπεδα ερυθρών αιμοσφαιρίων και διαγιγνώσκεται με εξετάσεις αίματος, συμπεριλαμβανομένης της πλήρους εξέτασης αίματος και του πίνακα σιδήρου.
Τα μικρά παιδιά, τα άτομα που έχουν έντονη εμμηνόρροια ή είναι έγκυες και οι ηλικιωμένοι πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Annals of Internal Medicine πέρυσι διαπίστωσε ότι περίπου 1 στους 4 υγιείς ενήλικες, ηλικίας 70 ετών και άνω, εμφάνισε αναιμία εντός πέντε ετών από την εγγραφή στη μελέτη και ότι η λήψη χαμηλής δόσης ασπιρίνης ημερησίως αύξησε τον κίνδυνο αυτό κατά 20%.
Εάν αισθάνεστε συνεχώς κουρασμένοι, αλλά δεν έχετε διαγνωστεί με σιδηροπενική αναιμία, συνεργαστείτε με το γιατρό σας για να διερευνήσετε άλλες πιθανές αιτίες.
Τι προκαλεί χαμηλά επίπεδα σιδήρου;
- Εγκυμοσύνη: Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι απαιτήσεις σε σίδηρο πολλαπλασιάζονται για την υποστήριξη της μητέρας και του αναπτυσσόμενου εμβρύου και γι' αυτό τον ελέγχουμε συστηματικά. Η λήψη συμπληρώματος σιδήρου είναι ασφαλής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και κατά τη διάρκεια του θηλασμού.
- Απώλεια αίματος: Η βαριά αιμορραγία κατά τη διάρκεια της εμμηνόρροιας ή από το γαστρεντερικό σύστημα (η οποία μπορεί να μην είναι πάντα αισθητή στα κόπρανά σας) οδηγεί σε εξάντληση σιδήρου. Η ανεξήγητη σιδηροπενική αναιμία είναι ένας συνηθισμένος λόγος για να κάνετε κολονοσκόπηση (και συχνά και ανώτερη ενδοσκόπηση), επειδή δεν θέλουμε να χάσουμε μια σημαντική αιτία, όπως ο καρκίνος.
- Προβλήματα με την απορρόφηση του σιδήρου: Για παράδειγμα, μετά από βαριατρική χειρουργική επέμβαση, κοιλιοκάκη, φλεγμονώδη νόσο του εντέρου ή γαστρίτιδα (η οποία γίνεται πιο συχνή όσο μεγαλώνουμε). Ανάλογα με την πάθηση, οι άνθρωποι μπορεί να χρειάζονται ενδοφλέβιο σίδηρο αντί για συμπλήρωμα από το στόμα.
- Φτωχή σε σίδηρο διατροφή: Ορισμένα φυτά, όπως το σπανάκι ή τα όσπρια, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο. Ωστόσο, το σώμα μας απορροφά τον σίδηρο που περιέχεται στο κρέας και τα ψάρια πολύ πιο αποτελεσματικά. Οι άνθρωποι που ακολουθούν φυτική διατροφή μπορεί να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο έλλειψης σιδήρου, αλλά αυτό συνήθως μετριάζεται σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου τρόφιμα όπως τα δημητριακά και το αλεύρι είναι γενικά εμπλουτισμένα με σίδηρο.
Ο σωστός τρόπος λήψης συμπληρώματος σιδήρου
Ακολουθούν ορισμένοι τρόποι για να γίνουν τα συμπληρώματα σιδήρου πιο αποτελεσματικά:
- Πάρτε το με άδειο στομάχι: Η λήψη του συμπληρώματος μια ώρα πριν από το φαγητό ή δύο ώρες μετά το φαγητό θα βοηθήσει στη μεγιστοποίηση της απορρόφησης.
- Καταπιείτε το με ένα ποτήρι χυμό πορτοκαλιού - και παραλείψτε το γάλα και τον καφέ: Η βιταμίνη C έχει αποδειχθεί ότι προάγει την απορρόφηση του σιδήρου, δημιουργώντας ένα πιο όξινο περιβάλλον που βοηθά στη διάλυση του σιδήρου. Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη του 2020 διαπίστωσε ότι η χορήγηση βιταμίνης C σε μορφή χαπιού δεν βελτίωσε την απορρόφηση του σιδήρου, αλλά η λήψη μιας υγιούς ποσότητας βιταμίνης C στη διατροφή σας, όπως μέσω του χυμού πορτοκαλιού, θα μπορούσε να ενισχύσει την απορρόφηση του σιδήρου κατά τέσσερις φορές. Από την άλλη πλευρά, τα τρόφιμα και τα ποτά που περιέχουν ασβέστιο, συμπεριλαμβανομένου του γάλακτος και του γιαουρτιού, και τα ποτά που περιέχουν πολυφαινόλες, όπως το τσάι και ο καφές - μπορούν όλα να μειώσουν την απορρόφηση του σιδήρου. Μπορείτε, άλλωστε, να τα καταναλώνετε σε άλλες ώρες της ημέρας - αλλά αποφύγετε τα γύρω από την ίδια ώρα που παίρνετε το συμπλήρωμα σιδήρου σας.
- Επανεξετάστε το αντιόξινο που χρησιμοποιείτε: Τα αντιόξινα, όπως η ομεπραζόλη, μπορούν να επηρεάσουν την απορρόφηση του σιδήρου επειδή μειώνουν την οξύτητα. Πολλοί άνθρωποι παίρνουν φάρμακα όπως η ομεπραζόλη για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι πραγματικά χρειάζεται, οπότε ρωτήστε τον γιατρό σας αν το καθημερινό σας αντιόξινο εξακολουθεί να έχει νόημα και αν μπορείτε να δοκιμάσετε να μειώσετε τη δόση - ή ίσως να το διακόψετε εντελώς.
- Αποφύγετε κάψουλες με «εντερική επικάλυψη»: αλλά επειδή ο σίδηρος απορροφάται από τα πρώτα τμήματα του λεπτού εντέρου, τα δισκία με «εντερική επικάλυψη» μπορούν να παρακάμψουν αυτή τη βασική περιοχή του εντέρου σας και έτσι δεν θα απορροφήσετε όσο θα έπρεπε.
Τι πρέπει να γνωρίζετε
Η σιδηροπενική αναιμία μπορεί να εμφανιστεί αργά -συχνά σε διάστημα αρκετών μηνών- οπότε μπορεί να είναι δύσκολο να προσδιορίσετε επακριβώς πότε αρχίσατε να αισθάνεστε διαφορετικά.
Η σιδηροπενική αναιμία μπορεί να επιλυθεί (συνήθως αρκετά εύκολα), αλλά πρέπει να διερευνήσουμε την αιτία της και να τη θεραπεύσουμε. Διαφορετικά, τα άτομα με μακροχρόνια σιδηροπενία κινδυνεύουν από καρδιακά προβλήματα και λοιμώξεις.
