Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος είναι μια συχνή παθολογία που προέρχεται όταν βακτήρια από το δέρμα ή το ορθό εισέρχονται στην ουρήθρα και μολύνουν το ουροποιητικό σύστημα.

Σύμφωνα με την María Fernanda Lorenzo, μέλος της Ισπανικής Ουρολογικής Εταιρείας, επικεφαλής της υπηρεσίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Σαλαμάνκα και λέκτορας στο Τμήμα Χειρουργικής του Πανεπιστημίου της Σαλαμάνκα, το 50% των γυναικών θα υποστούν μια ουρολοίμωξη κατά τη διάρκεια της ζωής τους και το 25% από αυτές θα παρουσιάσουν επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις, δηλαδή περισσότερα από ένα επεισόδια.

Στους άνδρες, η συχνότητα εμφάνισης είναι μεταξύ 8 και 10%. Ένας από τους βασικούς παράγοντες στις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος είναι ότι η αιτιοπαθογένεια είναι εντελώς διαφορετική στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες. Ένας από τους προδιαθεσικούς παράγοντες στις γυναίκες είναι το γεγονός ότι έχουν μικρότερη ουρήθρα. Στην περίπτωση των ανδρών, εκτός από το ότι έχουν μακρύτερη ουρήθρα, ένας άλλος προστατευτικός παράγοντας φαίνεται να σχετίζεται με τη βακτηριοκτόνο δράση των σπερματικών υγρών, «πράγμα που σημαίνει ότι, γενικά, όταν εμφανίζεται μια ουρολοίμωξη στους άνδρες δίνεται μεγαλύτερη σημασία από ό,τι όταν εμφανίζεται στις γυναίκες, διότι έχοντας αυτούς τους προστατευτικούς παράγοντες όταν εμφανίζεται η λοίμωξη μπορεί να είναι μια πιο σοβαρή οντότητα», εξηγεί ο ουρολόγος.

Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος είναι οι συχνότερες λοιμώξεις μετά τις λοιμώξεις του αναπνευστικού. Οι χαμηλές θερμοκρασίες είναι ένας από τους παράγοντες κινδύνου για αυτόν τον τύπο λοίμωξης.

Απώλεια της προστασίας από τα οιστρογόνα

Στην περίπτωση των γυναικών, η έναρξη της εμμηνόπαυσης λειτουργεί επίσης ως παράγοντας κινδύνου, δεδομένου ότι η μείωση των τοπικών οιστρογόνων σημαίνει απώλεια της προστασίας, μεταξύ άλλων συστημάτων, για το ουροποιητικό σύστημα και αυξάνει την προδιάθεση των βακτηρίων να διεισδύσουν στο ουροποιητικό σύστημα.

Επιδείνωση της λειτουργίας της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας

Με την πάροδο του χρόνου, η λειτουργία της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας επιδεινώνεται τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Μία από τις συνέπειες αυτού είναι ότι χάνεται η ικανότητα της ουροδόχου κύστης να αδειάζει πλήρως, με αποτέλεσμα να υπάρχει πάντα ένα υπόλειμμα που ενθαρρύνει τη συσσώρευση βακτηρίων.

Υποσυσπαστική ουροδόχος κύστη

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το 12% των γυναικών έχουν υποσυσπαστική κύστη, δηλαδή η συσταλτική λειτουργία δεν είναι πλήρως αποτελεσματική και αυτό δεν επιτρέπει την πλήρη κένωση.

Δυσκολία στην πλήρη κένωση των ούρων

Στην περίπτωση των ανδρών, ο διογκωμένος προστάτης λειτουργεί επίσης ως παράγοντας κινδύνου, διότι δυσχεραίνει επίσης την πλήρη κένωση των ούρων, ευνοώντας τη συσσώρευση ούρων στην ουροδόχο κύστη. Επιπλέον, το πώμα κατακράτησης ούρων που βρίσκεται στον έξω σφιγκτήρα της ουρήθρας, ο οποίος είναι απομακρυσμένος, δηλαδή έξω από τον προστάτη, όταν ο άνδρας «βρίσκεται στη φάση συγκράτησης, τα ούρα συσσωρεύονται στην ουροδόχο κύστη αλλά και σε επαφή με την προστατική ουρήθρα».

Αυτό σημαίνει ότι οι άνδρες μπορούν να αναπτύξουν προστατίτιδα, η οποία μπορεί να είναι ακόμη και μη βακτηριακή στην αρχή, αλλά όταν τα βακτήρια εισβάλουν στον προστάτη, είναι πολύ δύσκολο να εξαλειφθούν.

Ασυμπτωματική βακτηριουρία

Όλοι αυτοί οι παράγοντες δίνουν μια ιδέα για τη διαφορά μεταξύ των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος στις γυναίκες και στους άνδρες. Ο Λορέντζο δίνει ένα ακόμη γεγονός. Στο 5% των γυναικών, η βακτηριουρία στο ουροποιητικό σύστημα μπορεί να εμφανιστεί αυθόρμητα αλλά χωρίς συμπτώματα ή οποιεσδήποτε επιπλοκές για την κατάσταση της υγείας τους "επειδή τα βακτήρια είναι ζωντανά όντα με τα οποία ζούμε τακτικά και καθημερινά στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς προβλήματα, αλλά μερικές φορές εισβάλλουν στο ουροποιητικό σύστημα και μερικές φορές προκαλούν λοίμωξη".

Η πιο συχνή λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος είναι η κυστίτιδα, δηλαδή η λοίμωξη που προσβάλλει την ουροδόχο κύστη, και ακολουθεί η πυελονεφρίτιδα, όταν η λοίμωξη εντοπίζεται στα νεφρά.

Τα συμπτώματα μιας λοίμωξης της ουροδόχου κύστης μπορεί να περιλαμβάνουν:

• πόνο ή κάψιμο κατά την ούρηση
• Πολύ συχνή ανάγκη για ούρηση.
• αίσθημα επείγουσας ανάγκης για ούρηση
• παρουσία αίματος στα ούρα
• αίσθημα ότι η ουροδόχος κύστη δεν είναι άδεια.
• πίεση ή κράμπες στη βουβωνική χώρα ή στην κάτω κοιλιακή χώρα.

Τα συμπτώματα μιας λοίμωξης των νεφρών μπορεί να περιλαμβάνουν:

• πυρετός
• ρίγη
• Πόνος στο κάτω μέρος της πλάτης ή στο πλάι.
• Ναυτία ή έμετος.

Οι λοιμώξεις των νεφρών είναι γενικά πιο σοβαρές από τις λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης. Ωστόσο, οι λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης μπορούν επίσης να γίνουν περίπλοκες και είναι σημαντικό να γνωρίζετε τα προειδοποιητικά σημάδια και τα συμπτώματα σοβαρότητας.

Πυρετός, ένα προειδοποιητικό σημάδι

Το πιο σημαντικό σύμπτωμα είναι ο πυρετός, σύμφωνα με τον Λορέντζο, καθώς όταν εμφανίζεται αποτελεί ένδειξη ότι υπάρχει ήδη βλάβη σε σημαντικά όργανα. Και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι στην περίπτωση της ουροποιητικής σήψης η θνησιμότητα είναι υψηλή, έως και 20% των περιπτώσεων, εξ ου και η σημασία της έγκαιρης δράσης πριν η κατάσταση του ασθενούς αποδυναμωθεί και η επιδείνωση γίνει μη αναστρέψιμη. «Είναι σημαντικό να μην ευτελίζουμε και να έχουμε κατά νου ότι μια ουρολοίμωξη μπορεί να τερματίσει τη ζωή ενός ατόμου», τονίζει ο ειδικός.

Διαφορετική συμπτωματολογία στους ηλικιωμένους

Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη ότι στους ηλικιωμένους τα συμπτώματα είναι συνήθως πολύ διαφορετικά από τα συνήθη συμπτώματα στους νεότερους. Το κάψιμο ή το τσούξιμο, η συχνότητα της ούρησης και η επιτακτική ανάγκη για ούρηση είναι πολύ εντυπωσιακά και συγκεκριμένα συμπτώματα που επιτρέπουν την έγκαιρη υποψία ύπαρξης ουρολοίμωξης, ευνοώντας έτσι την έγκαιρη ανίχνευση.

Ωστόσο, στον ηλικιωμένο πληθυσμό, αυτού του είδους τα συμπτώματα δεν παρουσιάζονται συνήθως σε πρώιμο στάδιο, πράγμα που σημαίνει ότι η βακτηριακή λοίμωξη εξελίσσεται και μέχρι να εκδηλωθεί, είναι ήδη εκτεταμένη. Ορισμένα συμπτώματα στον ηλικιωμένο πληθυσμό είναι η απώλεια συνείδησης, ο αποπροσανατολισμός, η έλλειψη όρεξης, το ρίγος και η γενική κακουχία. Είναι σημαντικό να είστε πολύ προσεκτικοί στην εμφάνισή της, προκειμένου να προσπαθήσετε να δράσετε όσο το δυνατόν νωρίτερα.

Θεραπευτικές επιλογές πέραν των αντιβιοτικών

Όσον αφορά τη θεραπεία των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος, αν και η βάση για δεκαετίες ήταν η αντιβιοτική θεραπεία, ο Lorenzo τονίζει τον κίνδυνο αυξημένης αντοχής που σχετίζεται με αυτήν και την ανάγκη διερεύνησης άλλων επιλογών, ειδικά στον νεαρό πληθυσμό με τη χρήση συμπληρωμάτων κράνμπερι ή μαννόζης, για παράδειγμα.

Επιπλέον, μία από τις κύριες προόδους των τελευταίων ετών ήταν η εμφάνιση εμβολίων για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου σε άτομα με επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις, όταν έχει αποκλειστεί ένα σαφές αίτιο, όπως η λιθίαση ή άλλο είδος νόσου. «Δίνουν πολύ καλά αποτελέσματα στην αύξηση της ανοσίας των ασθενών που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο», λέει ο ειδικός.

Ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος του βλεννογόνου

Τα τελευταία χρόνια, η προσέγγιση των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος έχει αλλάξει, διότι πριν από μια δεκαετία και πλέον ανακαλύφθηκε ότι υπάρχει ένας πολύ σημαντικός παράγοντας που προηγουμένως είχε περάσει απαρατήρητος, δηλαδή η ύπαρξη ενός διαταραγμένου βλεννογόνου ανοσοποιητικού συστήματος, στην προκειμένη περίπτωση της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας, το οποίο δεν έχει καμία σχέση με το γενικό ανοσοποιητικό σύστημα.

Αυτό σημαίνει ότι τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, και εξίσου στα αγόρια και στα κορίτσια, η κατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος του βλεννογόνου αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα όταν υποφέρουν από επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος.