«Οι κακοτυχίες δεν έρχονται ποτέ μόνες τους», όπως λέει ένα ρητό. Το ίδιο ισχύει και για πολλές ασθένειες, οι οποίες εμφανίζονται μαζί, παρά τη φαινομενικά διαφορετική φύση τους. Η σχέση μεταξύ κατάθλιψης και καρδιαγγειακών παθήσεων είναι γνωστή εδώ και χρόνια και πολλές μελέτες δείχνουν ότι πρόκειται για αμφίδρομη σχέση: η κακή ψυχική υγεία αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου και άλλων παθήσεων και, με τη σειρά της, η ύπαρξη κατάθλιψης αυξάνει την πιθανότητα καρδιακής και εγκεφαλικής αγγειακής νόσου.
Τώρα, μια νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Psychiatry, παρέχει γενετικά στοιχεία που υποστηρίζουν αυτή τη συσχέτιση. Ο Binisha Hamal Mishra και η ομάδα του, από το Πανεπιστήμιο του Τάμπερε (Φινλανδία), έδειξαν ότι η κατάθλιψη και οι καρδιαγγειακές παθήσεις μοιράζονται αυτό που είναι γνωστό ως λειτουργική γενετική ενότητα, η οποία στην προκειμένη περίπτωση αποτελείται από 256 γονίδια των οποίων η έκφραση σε επίπεδα πάνω ή κάτω από αυτά που θεωρούνται φυσιολογικά προσδίδει στους φορείς αυξημένο κίνδυνο να υποφέρουν και από τους δύο τύπους ασθενειών.
Φλεγμονή, ο σύνδεσμος
Τα γονίδια που απαρτίζουν το περιγραφόμενο σύνολο εμπλέκονται σε βιολογικές διεργασίες όπως η φλεγμονή, η οποία εμπλέκεται στην παθογένεια τόσο της κατάθλιψης όσο και των καρδιαγγειακών παθήσεων. Αυτό μπορεί να εξηγήσει, τουλάχιστον εν μέρει, γιατί οι δύο ασθένειες εμφανίζονται συχνά μαζί.
«Τα τρία κύρια γονίδια αυτής της γενετικής ενότητας είναι γνωστό ότι σχετίζονται με νευροεκφυλιστικές ασθένειες, διπολική διαταραχή και κατάθλιψη. Τώρα δείξαμε ότι συνδέονται επίσης με την κακή καρδιαγγειακή υγεία», δήλωσε ο Mishra.
Το γεγονός ότι αυτή η γενετική ανάλυση πραγματοποιήθηκε σε νεαρούς Φινλανδούς παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, δεδομένου ότι η Φινλανδία έχει την υψηλότερη εκτιμώμενη επίπτωση ψυχικών διαταραχών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον ένατο υψηλότερο επιπολασμό κατάθλιψης στον κόσμο. Αντίθετα, είναι μια χώρα με σχετικά χαμηλό επιπολασμό καρδιαγγειακών παθήσεων.
Τα δεδομένα που προέκυψαν από τη μελέτη μπορούν να χρησιμοποιηθούν, σύμφωνα με τα λόγια της ερευνήτριας, «ως βιοδείκτες κατάθλιψης και καρδιαγγειακών παθήσεων», γεγονός που, τελικά, «μπορεί να διευκολύνει την ανάπτυξη προληπτικών στρατηγικών και για τους δύο τύπους παθήσεων».
Άλλες πιθανές εξηγήσεις για μια πολύ κοινή σύνδεση
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2017 στο European Heart Journal έδειξε ότι περίπου 1 στα 5 άτομα με καρδιοπάθεια πάσχει από μείζονα κατάθλιψη και ένας ακόμη μεγαλύτερος αριθμός έχει κάποια καταθλιπτικά συμπτώματα. Επιπλέον, η έρευνα δείχνει ότι η κατάθλιψη αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων έως και κατά 65%.
Ποια είναι η εξήγηση; Δεν είναι απολύτως σαφής, διότι εμπλέκονται πολλαπλοί βιολογικοί, ψυχολογικοί και άλλοι παράγοντες. Τα άτομα με κατάθλιψη έχουν ισχυρότερη ή υπερβολική αντίδραση στο στρες, γεγονός που αναγκάζει το σώμα τους να απελευθερώνει υψηλότερα επίπεδα της ορμόνης κορτιζόλης. Είναι γνωστό ότι η υπερβολική κορτιζόλη μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία της καρδιάς.
Οι ασθενείς με κατάθλιψη τείνουν επίσης να έχουν ανεξέλεγκτη υψηλή αρτηριακή πίεση, αυξημένο καρδιακό ρυθμό, αυξημένα επίπεδα φλεγμονής και αυξημένη συσσώρευση αιμοπεταλίων, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε θρόμβους (θρόμβους).
Από πλευράς συμπεριφοράς, τα άτομα με αυτή την ψυχική διαταραχή είναι πιο πιθανό να υιοθετήσουν συνήθειες του τρόπου ζωής που αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, όπως η ανθυγιεινή διατροφή, το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και η μη επαρκής σωματική άσκηση. Είναι επίσης πιο πιθανό να σταματήσουν να παίρνουν φάρμακα για την καρδιά.
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι δεν αναπτύσσουν καρδιακά προβλήματα όλα τα άτομα με κατάθλιψη, ούτε όλα τα άτομα με καρδιαγγειακές παθήσεις παθαίνουν κατάθλιψη. Η χαμηλή συχνότητα εμφάνισης καρδιακών παθήσεων στη Φινλανδία, παρά το υψηλό ποσοστό κατάθλιψης, υποστηρίζει αυτό το γεγονός.
