Είναι μια από τις αναπόφευκτες πραγματικότητες της γήρανσης, ό,τι όσο μεγαλώνουμε, τόσο πιο αργά τείνουμε να κινούμαστε - είτε περπατάμε γύρω από το τετράγωνο είτε απλώς πιάνουμε το τηλεχειριστήριο.
Η έρευνα είναι μία από τις πρώτες μελέτες που διαχωρίζουν πειραματικά τους ανταγωνιστικούς λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι άνω των 65 ετών μπορεί να μην είναι τόσο γρήγοροι στο περπάτημα όσο ήταν παλαιότερα. Η ομάδα ανέφερε ότι οι ηλικιωμένοι ενήλικες μπορεί να κινούνται πιο αργά, τουλάχιστον εν μέρει, επειδή τους κοστίζει περισσότερη ενέργεια από ό,τι στους νεότερους - ίσως όχι και τόσο σοκαριστικό για όποιον έχει ξυπνήσει κουρασμένος το πρωί μετά από μια δραστήρια μέρα.
Τα ευρήματα θα μπορούσαν μια μέρα να δώσουν στους γιατρούς νέα εργαλεία για τη διάγνωση μιας σειράς ασθενειών, όπως η νόσος του Πάρκινσον, η σκλήρυνση κατά πλάκας, ακόμη και η κατάθλιψη και η σχιζοφρένεια, διατυπώνει στη μελέτη ο συν-συγγραφέας της μελέτης Alaa Ahmed.
«Το γιατί κινούμαστε με τον τρόπο που κινούμαστε, από τις κινήσεις των ματιών μέχρι το περπάτημα και την ομιλία, είναι ένα παράθυρο στη γήρανση και τη νόσο του Πάρκινσον», σημειώνει ο Ahmed, καθηγητής στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Paul M. Rady. «Προσπαθούμε να κατανοήσουμε τη νευρική βάση αυτού του γεγονότος».
Τα ευρήματα που δημοσιεύτηκαν στο The Journal of Neuroscience
Για τη μελέτη, η ομάδα ζήτησε από τα άτομα ηλικίας 18 έως 35 και 66 έως 87 ετών να ολοκληρώσουν μια παραπλανητικά απλή εργασία: να φτάσουν έναν στόχο σε μια οθόνη, κάτι σαν να παίζουν ένα βιντεοπαιχνίδι. Αναλύοντας τα μοτίβα αυτών των τεντωμάτων, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι ηλικιωμένοι έδειχναν να τροποποιούν τις κινήσεις τους υπό ορισμένες συνθήκες για να εξοικονομήσουν τα περιορισμένα αποθέματα ενέργειας.
«Όλοι μας, είτε είμαστε νέοι είτε ηλικιωμένοι, έχουμε εγγενές κίνητρο να παίρνουμε τη μεγαλύτερη ανταμοιβή από το περιβάλλον μας, ελαχιστοποιώντας παράλληλα την προσπάθεια που απαιτείται για να το πετύχουμε», δήλωσε ο Erik Summerside, ένας από τους επικεφαλής συγγραφείς της νέας μελέτης, διδακτορας στη μηχανολογία από το CU Boulder.
Χρησιμοποιώντας τη μηχανική για την κατανόηση του εγκεφάλου
Ο Ahmed πρόσθεσε ότι οι ερευνητές γνωρίζουν εδώ και καιρό ότι οι ηλικιωμένοι τείνουν να είναι πιο αργοί επειδή οι κινήσεις τους είναι λιγότερο σταθερές και ακριβείς. Αλλά και άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν επίσης να διαδραματίσουν ρόλο σε αυτό το θεμελιώδες κομμάτι της ενηλικίωσης.
Σύμφωνα με μια υπόθεση, οι μύες των ηλικιωμένων ενηλίκων μπορεί να λειτουργούν λιγότερο αποτελεσματικά, πράγμα που σημαίνει ότι καίνε περισσότερες θερμίδες ενώ ολοκληρώνουν τις ίδιες εργασίες με τους νεότερους ενήλικες - όπως το να τρέξουν έναν μαραθώνιο ή να σηκωθούν για να πάρουν ένα αναψυκτικό από το ψυγείο.
Εναλλακτικά, η γήρανση μπορεί επίσης να μεταβάλλει το κύκλωμα ανταμοιβής στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ο Ahmed εξήγησε ότι καθώς οι άνθρωποι γερνούν, το σώμα τους παράγει λιγότερη ντοπαμίνη, μια χημική ουσία του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την αίσθηση ικανοποίησης μετά από μια καλή δουλειά. Αν δεν αισθάνεστε την ανταμοιβή αυτή τόσο έντονα, λέει η σκέψη, μπορεί να είστε λιγότερο πιθανό να κινηθείτε για να την αποκτήσετε. Τα άτομα με νόσο του Πάρκινσον βιώνουν ακόμη πιο έντονη μείωση της παραγωγής ντοπαμίνης.
Στη μελέτη, οι ερευνητές ζήτησαν από περισσότερους από 80 ανθρώπους να καθίσουν και να πιάσουν τη λαβή ενός ρομποτικού βραχίονα, ο οποίος με τη σειρά του χειριζόταν τον κέρσορα σε μια οθόνη υπολογιστή. Τα άτομα άπλωναν το χέρι τους προς τα εμπρός, μετακινώντας τον κέρσορα προς έναν στόχο. Αν τα κατάφερναν, έπαιρναν μια ανταμοιβή - όχι μεγάλη, αλλά αρκετή για να κάνει τον εγκέφαλό τους χαρούμενο. Ήταν ένας απλός ήχος το «bing bing».
Κινούνται πιο αργά αλλά πιο έξυπνα
Τότε ήταν που άρχισε να διαφαίνεται μια αντίθεση μεταξύ των δύο ομάδων ανθρώπων.
Τόσο οι 18 έως 35 ετών όσο και οι 66 έως 87 ετών έφτασαν στους στόχους τους νωρίτερα όταν ήξεραν ότι θα ακούσουν το «bing bing» - περίπου 4% έως 5% νωρίτερα σε σχέση με τις δοκιμές χωρίς την ανταμοιβή. Αλλά πέτυχαν επίσης αυτόν τον στόχο με διαφορετικούς τρόπους.
Οι νεότεροι ενήλικες, σε γενικές γραμμές, κινούσαν τα χέρια τους γρηγορότερα προς την ανταμοιβή. Οι μεγαλύτεροι ενήλικες, αντίθετα, βελτίωσαν κυρίως τους χρόνους αντίδρασής τους, ξεκινώντας το άπλωμά τους περίπου 17 χιλιοστά του δευτερολέπτου νωρίτερα κατά μέσο όρο.
Όταν η ομάδα πρόσθεσε ένα βάρος 8 κιλών στον ρομποτικό βραχίονα για τα νεότερα άτομα, οι διαφορές αυτές εξαφανίστηκαν.
«Ο εγκέφαλος φαίνεται να είναι σε θέση να ανιχνεύει πολύ μικρές αλλαγές στο πόση ενέργεια χρησιμοποιεί το σώμα και προσαρμόζει τις κινήσεις μας ανάλογα», δήλωσε ο Robert Courter, ένας από τους επικεφαλής συγγραφείς της μελέτης. «Ακόμα και όταν κινούμαστε με λίγα επιπλέον κιλά, η ταχύτερη αντίδραση γινόταν η ενεργειακά φθηνότερη επιλογή για να φτάσουμε στην ανταμοιβή, οπότε οι νεαροί ενήλικες μιμήθηκαν τους μεγαλύτερους ενήλικες και έκαναν ακριβώς αυτό».
Η έρευνα φαίνεται να δίνει μια σαφή εικόνα, δήλωσε ο Ahmed. Τόσο οι νεότεροι όσο και οι μεγαλύτεροι ενήλικες δεν φάνηκε να έχουν πρόβλημα να αντιλαμβάνονται τις ανταμοιβές, ακόμη και τις μικρές. Αλλά ο εγκέφαλός τους επιβράδυνε τις κινήσεις τους κάτω από κουραστικές συνθήκες.
«Αν τα βάλουμε όλα μαζί, τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι το κόστος της προσπάθειας για το φτάσιμο φαίνεται να καθορίζει αυτό που επιβραδύνει την κίνηση των ηλικιωμένων ενηλίκων», δήλωσε ο Ahmed.
Το πείραμα δεν μπορεί να αποκλείσει εντελώς τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου ως ένοχο πίσω από το γιατί επιβραδύνουμε όταν γερνάμε. Όμως, σημείωσε ο Ahmed, αν οι επιστήμονες μπορούν να διαλευκάνουν πού και πώς προκύπτουν αυτές οι αλλαγές από το σώμα, ίσως μπορέσουν να αναπτύξουν θεραπείες κατά της γήρανσης και των ασθενειών.
