Η έλλειψη σε συγκεκριμένες βιταμίνες μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ορισμένων οφθαλμικών παθήσεων, όπως ο καταρράκτης, το γλαύκωμα και η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Νέα έρευνα δείχνει ότι ορισμένα συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων μπορούν να βοηθήσουν στην προστασία των ματιών ή και να επιβραδύνουν την ανάπτυξη αυτών των καταστάσεων.

Βιταμίνη Α και βήτα καροτίνη

Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη για καλή όραση.

Είναι συστατικό της πρωτεΐνης ροδοψίνη, η οποία επιτρέπει στο μάτι να βλέπει σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας, η ανεπάρκεια σε βιταμίνη Α μπορεί να οδηγήσει σε νυχτερινή τύφλωση.

Η βιταμίνη Α, υποστηρίζει επίσης τη λειτουργία του κερατοειδούς, που είναι το προστατευτικό εξωτερικό στρώμα του ματιού. Ένα άτομο που έχει έλλειψη βιταμίνης Α, μπορεί να διαπιστώσει ότι τα μάτια του παράγουν πολύ λίγη υγρασία για να παραμείνουν υγρά.

Η «βήτα καροτίνη», είναι η κύρια πηγή βιταμίνης Α στην ανθρώπινη διατροφή. Η βήτα καροτίνη, είναι ένας τύπος φυτικής χρωστικής που ονομάζεται «καροτενοειδές», και υπάρχει σε πολλά πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά. Όταν ένα άτομο καταναλώνει καροτενοειδή, το σώμα του μετατρέπει τις χρωστικές σε βιταμίνη Α.

Τροφές για βιταμίνη Α

• γλυκοπατάτα
• καρότα
• κόκκινο πιπέρι
• κολοκύθι

Βιταμίνη Ε

Η «άλφα τοκοφερόλη», είναι μια μορφή βιταμίνης Ε που έχει ιδιαίτερα ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

Τα αντιοξειδωτικά, βοηθούν στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών, οι οποίες βλάπτουν τους ιστούς σε όλο το σώμα. Μερικές φορές, οι ελεύθερες ρίζες μπορεί να βλάψουν τις πρωτεΐνες μέσα στο μάτι. Αυτή η βλάβη μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη θολών περιοχών - καταρράκτη - στον φακό του ματιού.

Μια μετα-ανάλυση του 2015, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η υψηλή πρόσληψη βιταμίνης Ε, είτε μέσω της διατροφής είτε μέσω συμπληρωμάτων, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καταρράκτη.

Τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη Ε είναι:

• αμύγδαλα
• ηλιόσπορους
• φιστίκια
• έλαιο καρδάμου
• λάδι σόγιας, καλαμποκιού και φύτρων σιταριού

Βιταμίνη C

Η βιταμίνη C παίζει σημαντικό ρόλο στο ίδιο το μάτι, προστατεύοντας από τη φθορά της υπεριώδους ακτινοβολίας. Ενώ η συγκέντρωση της βιταμίνης C στα μάτια μειώνεται με την ηλικία, η διατροφή και τα συμπληρώματα μπορούν να το αντιμετωπίσουν.

Η βιταμίνη C, βοηθά επίσης στην προστασία από την οξειδωτική βλάβη. Η οξειδωτική βλάβη είναι ένας βασικός παράγοντας Αξιόπιστη πηγή σε δύο από τους πιο συνηθισμένους καταρράκτες που σχετίζονται με την ηλικία: τον φλοιώδη και τον πυρηνικό καταρράκτη. Ο φλοιώδης καταρράκτης αναπτύσσεται στις άκρες του φακού, ενώ ο πυρηνικός καταρράκτης εμφανίζεται βαθιά στο κέντρο τους.

Ωστόσο, μια έρευνα του 2020 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι απαιτείται περισσότερη μελέτη για να προσδιοριστεί πλήρως ο ρόλος της βιταμίνης C ως θεραπεία κατά του καταρράκτη.

Τροφές για βιταμίνη C

• πορτοκάλια και χυμό πορτοκαλιού
• μπρόκολο
• Λαχανάκια Βρυξελλών
• βατόμουρα
• χυμός γκρέιπφρουτ

Άλλα θρεπτικά συστατικά για την υγεία των ματιών

Έρευνες δείχνουν ότι τα ακόλουθα θρεπτικά συστατικά είναι επίσης ευεργετικά για τα μάτια.

Λουτεΐνη και ζεαξανθίνη

Η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη είναι καροτενοειδή που υπάρχουν σε υψηλές ποσότητες στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Υπάρχουν επίσης στον φακό και στον αμφιβληστροειδή του ματιού.

Ως αντιοξειδωτικά, η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη μπορεί να βοηθήσουν στη μείωση της οξειδωτικής βλάβης στον αμφιβληστροειδή.

Οι πηγές λουτεΐνης και ζεαξανθίνης περιλαμβάνουν:

• κρόκους αυγών
• καλαμπόκι
• σπαράγγι
• μπρόκολο
• μαρούλι
• αρακάς
• λάχανο
• σπανάκι

Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος είναι ένα μέταλλο που βοηθά στη διατήρηση της υγείας του αμφιβληστροειδούς, των κυτταρικών μεμβρανών και της πρωτεϊνικής δομής του ματιού.

Ο ψευδάργυρος επιτρέπει στη βιταμίνη Α να ταξιδέψει από το συκώτι στον αμφιβληστροειδή για να παράγει μελανίνη. Η μελανίνη είναι μια χρωστική ουσία που προστατεύει τα μάτια από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Τα συμπληρώματα ψευδαργύρου μπορεί να βοηθήσουν άτομα που έχουν AMD ή κινδυνεύουν να αναπτύξουν την πάθηση.

Οι πηγές ψευδαργύρου περιλαμβάνουν:

• θαλασσινά, όπως στρείδια, καβούρι και αστακό
• φασόλια
• ρεβύθια
• σπόρους κολοκύθας
• γάλα
• ξηρούς καρπούς

Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα

Ο αμφιβληστροειδής του ματιού περιέχει υψηλή συγκέντρωση ωμέγα-3 λιπαρών οξέων.

Αυτά τα λιπαρά οξέα βοηθούν στην προστασία του αμφιβληστροειδούς από βλάβες και εκφυλισμό. Μελέτες σε μικρά ζώα έχουν εντοπίσει ότι η λήψη συμπληρωμάτων ωμέγα-3 μπορεί να επιβραδύνει την υποβάθμιση του αμφιβληστροειδούς που σχετίζεται με την ηλικία. Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες σε ανθρώπους για την πλήρη αξιολόγηση της σχέσης.

Πολλοί γιατροί συνιστούν ωμέγα-3 λιπαρά οξέα αξιόπιστης πηγής για τη θεραπεία του συνδρόμου ξηροφθαλμίας.

Τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα περιλαμβάνουν:

• λιπαρά ψάρια, όπως σαρδέλες, τόνος και ρέγγα
• λιναρόσπορος
• καρύδια
• σπόρους chia

Βιταμίνες και διατροφή

Μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή μπορεί να συμβάλει στην προώθηση της καλής υγείας των ματιών και στην προστασία της όρασης ενός ατόμου. Μια διατροφή πλούσια, σε θρεπτικά πυκνά τρόφιμα μπορεί συχνά να παρέχει επαρκείς ποσότητες όλων των βιταμινών και μετάλλων.

Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι μπορεί να χρειαστούν επιπλέον συμπληρώματα για να επιτύχουν ορισμένους διατροφικούς στόχους, εάν η διατροφή τους δεν μπορεί να το προσφέρει αυτό.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η λήψη συμπληρωμάτων μπορεί να οδηγήσει σε παρενέργειες, επομένως είναι σημαντικό για τους ανθρώπους να μιλήσουν με έναν γιατρό πριν κάνουν μεγάλες διατροφικές αλλαγές.