Απαραίτητο στη ντουλάπα της κουζίνας: οι κονσέρβες τόνου. Στοιβαγμένες η μία πάνω στην άλλη, το ύψος του πύργου από αλουμίνιο δείχνει τη μεγάλη κατανάλωση που γίνεται σε αυτό το τρόφιμο. Τη Δευτέρα, για μια σαλάτα· την Τρίτη, για ένα σάντουιτς· και την Τετάρτη, για ένα πιάτο ζυμαρικών. Έτσι, καθώς περνά η εβδομάδα, οι κονσέρβες βγαίνουν από το ντουλάπι και σύντομα αντικαθίστανται. Είναι, όμως, καλό να καταναλώνεται τόσος κονσερβοποιημένος τόνος;
Είναι αλήθεια ότι ο τόνος είναι ψάρι πλούσιο σε Ωμέγα-3 και πρωτεΐνες, αλλά, όπως προειδοποιεί η Erika Maestro, διαιτολόγος-διατροφολόγος από τον Επαγγελματικό Σύλλογο Διαιτολόγων-Διατροφολόγων της Κοινότητας της Μαδρίτης (CODINMA), πρέπει πάντα να προσπαθούμε να μην τρώμε κονσέρβες, καθώς η κατανάλωσή τους «σχεδιάστηκε για περιόδους έλλειψης τροφίμων, κάτι που σήμερα δεν συμβαίνει».
Το κύριο πρόβλημα, συνεχίζει η ειδικός, είναι ο υδράργυρος. «Στην πραγματικότητα, δεν πρέπει να δίνεται σε παιδιά κάτω των δέκα ετών», σημειώνει. Σύμφωνα με τον Ισπανικό Οργανισμό Ασφάλειας Τροφίμων και Διατροφής (Aesan), οι έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες και τα παιδιά από 0 έως 10 ετών πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση ψαριών με υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο, όπως ξιφίας, κόκκινος τόνος, καρχαρίας (σαλάχι, μαρράχιο, μουρμούρα, σκύλος και γαλάζιος καρχαρίας) και λούτσος.
Για τον γενικό πληθυσμό, ο Aesan συνιστά να καταναλώνονται 3-4 μερίδες ψαριού την εβδομάδα, εναλλάσσοντας ανάμεσα σε λευκά και μπλε ψάρια. Όσον αφορά τον κονσερβοποιημένο τόνο, η ειδικός προτείνει δύο κονσέρβες την εβδομάδα.
Η συσσώρευση υδραργύρου μπορεί να προκαλέσει δηλητηρίαση με πολλές συνέπειες για τον οργανισμό. Σύμφωνα με τη Maestro, μπορεί να προκύψουν προβλήματα στο δέρμα, τις βλεννογόνους ή το έντερο, καθώς και πονοκέφαλοι, διαταραχές στο ανοσοποιητικό σύστημα κ.ά. «Έχω ασθενείς που τώρα δεν αισθάνονται άσχημα, αλλά αυτή η κατάσταση είναι σωρευτική, και κάποια στιγμή, εξαιτίας ενός ιού ή μιας άλλης τοξικής μόλυνσης, δημιουργείται αλλοίωση στο εντερικό φράγμα, προκαλώντας αυτή την τοξικότητα», εξηγεί.
Επιπλέον, η διαιτολόγος αναφέρει ότι οι τοξίνες συσσωρεύονται στα λιπώδη κύτταρα του σώματος: «Υπάρχουν άνθρωποι που μέχρι να χάσουν σημαντική ποσότητα λίπους, αυτές οι τοξίνες δεν διασκορπίζονται στον οργανισμό. Αυτό συμβαίνει συνήθως σε άτομα που κάνουν δίαιτες αδυνατίσματος».
Τελικά, άτομα με εκζέματα, πονοκεφάλους ή εντερικές ενοχλήσεις επισκέπτονται γιατρό και δεν βρίσκουν την αιτία των προβλημάτων τους, η οποία ορισμένες φορές βρίσκεται στην υπερβολική κατανάλωση βαρέων μετάλλων. Επίσης, «αν και ο μόλυβδος στις κονσέρβες είναι απαγορευμένος, δεν γίνονται πάντα οι κατάλληλοι έλεγχοι, οπότε οι συγκολλήσεις μπορεί να τον περιέχουν», προσθέτει η ειδικός.
Άλλα προβλήματα από την καθημερινή κατανάλωση κονσερβών τόνου
Ο υδράργυρος δεν είναι ο μόνος κίνδυνος από την κατανάλωση κονσερβοποιημένου τόνου. Άλλοι είναι η υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, καθώς και οι βιογενείς αμίνες που σχηματίζονται από τη δράση βακτηρίων. Η κατάποση μεγάλης συγκέντρωσης αυτών των ενώσεων μπορεί να προκαλέσει τοξικά φαινόμενα στους ανθρώπους. «Στην πραγματικότητα, οι κονσέρβες τόνου καταγράφουν κάθε χρόνο περιστατικά δηλητηρίασης από ισταμίνη, μια από τις κύριες βιογενείς αμίνες που σχηματίζεται στο ψάρι μετά τον θάνατό του», επισημαίνει η Maestro.
Επιπλέον, η διαιτολόγος αναφέρεται στη δισφαινόλη Α (BPA), «το λευκό πλαστικό που επενδύει το εσωτερικό της κονσέρβας». Η BPA έχει απαγορευτεί από τον Σεπτέμβριο του 2018 σε μπουκάλια και πλαστικές συσκευασίες που περιέχουν τρόφιμα για μωρά και παιδιά κάτω των τριών ετών. Στο σημείο αυτό, η ειδικός αναφέρει ότι έχει ασθενείς που τη ρωτούν αν είναι προτιμότερο να καταναλώνουν τον τόνο σε γυάλινα βάζα. Αν και αυτά περιέχουν λιγότερη BPA, τελικά το πρόβλημα βρίσκεται στο ίδιο το ψάρι, του οποίου η κατανάλωση πρέπει να είναι μετρημένη.
Πιο υγιεινές εναλλακτικές
Το ιδανικό είναι να επιλέγουμε μικρότερα ψάρια. «Έχουμε το σκουμπρί ή τον λευκό τόνο (bonito del norte), που είναι λίγο μικρότερος τόνος», λέει η Maestro.
Επιπλέον, πρέπει να εξετάζουμε και άλλες επιλογές κατανάλωσης, καθώς «έχουμε εμμονή με τη μορφή της κονσέρβας, αλλά μπορούμε, για παράδειγμα, να βάλουμε φιλέτα σκουμπριού στη φριτέζα αέρα. Τα αποθηκεύουμε στο ψυγείο, τα θρυμματίζουμε και μπορούμε ακόμη να τα καταψύξουμε σε ατομικές μερίδες. Αυτό προτείνω στους ασθενείς μου για να μειώσουν τις τοξίνες στη διατροφή τους».
