Τα άτομα που υποφέρουν από διαταραχές πρόσληψης τροφής (ΔΠΤ), όπως η ανορεξία και η βουλιμία, οι οποίες είναι και οι πιο γνωστές, δημιουργούν μια επιζήμια σχέση ανάμεσα στο φαγητό και το σώμα τους. Αυτή η σχέση έχει αρνητικές συνέπειες στη σωματική και ψυχική τους υγεία και, αν διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να αποδειχθεί θανατηφόρα, καθώς ένας στους δέκα ασθενείς πεθαίνει λόγω αυτών των σοβαρών ασθενειών.
Η πλειονότητα των ατόμων με ΔΠΤ είναι γυναίκες, αποτελώντας το 85-90% των περιπτώσεων διαταραχών όπως η υπερφαγία, η ανορεξία και η βουλιμία. Ωστόσο, οι ειδικοί της Ισπανικής Βασιλικής Ακαδημίας Ιατρικής (Ranme) επισημαίνουν ότι παρατηρείται μια αύξηση των περιστατικών στους άνδρες, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Καταπολέμησης των Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής που εορτάζεται το Σάββατο.
Σύμφωνα με την Ισπανική Εταιρεία Γενικών και Οικογενειακών Ιατρών (SEMG), υπολογίζεται ότι στη χώρα περίπου το 4,1%-6,4% των γυναικών εμφανίζουν κάθε χρόνο κάποια από τις διαταραχές που σχετίζονται με τη διατροφή.
«Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής δεν περιορίζονται μόνο στην ανορεξία και τη βουλιμία. Περιλαμβάνουν πολλές καταστάσεις που επηρεάζουν τόσο τη σχέση με το φαγητό όσο και την αντίληψη του σώματος, καθεμία με τα δικά της χαρακτηριστικά», εξηγεί η Μόνικα Μαραθουέλα, ακαδημαϊκός ειδική στην Ενδοκρινολογία, το Μεταβολισμό και τη Διατροφή στη Ranme.
Η πιο συχνή διαταραχή είναι η υπερφαγία, που επηρεάζει έως και το 3% του πληθυσμού και μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση παχυσαρκίας. Ωστόσο, οι διαταραχές με τον μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας παραμένουν η ανορεξία και η βουλιμία.
Ο ψυχίατρος Κέλσο Αράνγκο, ακαδημαϊκός της Ψυχολογίας στη Ranme, προειδοποιεί ότι οι ΔΠΤ μπορεί να γίνουν χρόνιες και «να αποβούν ακόμη και θανατηφόρες, καθώς ένας στους δέκα ασθενείς με ανορεξία περιοριστικού τύπου χάνει τη ζωή του εξαιτίας αυτής της σοβαρής νόσου».
Οι διαταραχές αυτές συνδέονται με συστηματικές ασθένειες, καρδιακές αρρυθμίες, ορμονικά προβλήματα και βλάβες σε όργανα όπως ο θυρεοειδής, το ήπαρ και τα νεφρά, που τελικά ευθύνονται για το 10% των θανάτων.
Επιπλέον, στοχεύουν συχνά άτομα με προσωπικότητες «τελειομανείς, σχολαστικές, εμμονικές, αυτοκαταστροφικές και αυστηρές». Παράγοντες όπως το υπερβολικό βάρος και ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να λειτουργήσουν ως «πυροδότες».
Σύμφωνα με τον Αράνγκο, παρατηρείται αύξηση των περιστατικών σε παιδιά ηλικίας 6-11 ετών, όταν στο παρελθόν εμφανίζονταν κυρίως μετά την ηλικία των 12. Όσο νωρίτερα εμφανιστούν, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση, αλλά «αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, στα κορίτσια μπορεί να μην έρθει καν η πρώτη τους περίοδος».
Η αύξηση της βιγορεξίας στους άνδρες
Ανάμεσα στους άνδρες, παρατηρείται αύξηση της βιγορεξίας, μιας παραλλαγής των ΔΠΤ που χαρακτηρίζεται από «διαστρέβλωση της εικόνας του σώματος και εμμονή για ένα 'γυμνασμένο σώμα'». Οι άνδρες αυτοί δεν θέλουν να είναι αδύνατοι, αλλά πολύ μυώδεις, κάτι που καταλήγει σε εθισμό στο γυμναστήριο.
Η διατήρηση μιας υγιούς σχέσης με το φαγητό είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη και τη θεραπεία αυτών των διαταραχών. Αυτό περιλαμβάνει μια ισορροπημένη διατροφή, συνειδητή κατανάλωση τροφής «απολαμβάνοντας το φαγητό χωρίς βιασύνη ή ενοχές» και την αποφυγή εξαιρετικά περιοριστικών διαιτών, σύμφωνα με τη δρ. Μαραθουέλα. «Η αποδοχή του σώματος όπως είναι και η αποφυγή συνεχών συγκρίσεων με άλλους είναι καθοριστικής σημασίας», σημειώνει.
Οι ασθενείς χρειάζονται τη βοήθεια διαφόρων επαγγελματιών, με συνδυασμό ψυχοθεραπείας, διατροφικής καθοδήγησης, ιατρικής παρέμβασης για την πρόληψη και αντιμετώπιση σοβαρών επιπλοκών, συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, φαρμακευτική αγωγή για τη διαμόρφωση μιας υγιούς σχέσης με το φαγητό και το σώμα τους.
Ο Αράνγκο τονίζει τη σημασία της κοινωνικής και συναισθηματικής εκπαίδευσης στα σχολεία, με έμφαση στις αξίες που σχετίζονται με το ίδιο το άτομο και όχι με την εξωτερική του εμφάνιση ή το πώς τον βλέπουν οι άλλοι.
