Η παρακίνηση μπορεί να γίνει κατανοητή ως η αποφασιστικότητα ή η θέληση που οδηγεί ένα άτομο να εκτελεί ενέργειες ή συμπεριφορές προκειμένου να επιτύχει έναν στόχο ή σκοπό.

Επομένως, η παρακίνηση αποτελείται από όλους τους παράγοντες που είναι ικανοί να προκαλέσουν, να διατηρήσουν και να κατευθύνουν τη συμπεριφορά προς έναν συγκεκριμένο στόχο, σύμφωνα με την ψυχολόγο Laura Fuster.

Από τι εξαρτάται η παρακίνηση;

Πρώτον, είναι πολύ σημαντικό ο σκοπός που θέτουμε να είναι δικός μας, δηλαδή να «πηγάζει από εμάς» και όχι επειδή σχετίζεται με μια μόδα ή αποτελεί πρόταση κάποιου άλλου, λέει η ειδικός σε θέματα συναισθηματικής ευεξίας.

Δύο τύποι κινήτρων

Υπό αυτή την έννοια, οι ψυχολόγοι διακρίνουν δύο τύπους κινήτρων:

• Εσωτερικά κίνητρα. Αυτό προέρχεται από το εσωτερικό μας. Αυτός ο τύπος κινήτρου καθιστά πιο πιθανό να διατηρηθεί με την πάροδο του χρόνου και, ως εκ τούτου, να επιτευχθούν οι επιθυμητοί στόχοι.
• Το εξωγενές κίνητρο. Προέρχεται από το εξωτερικό. Για παράδειγμα, «να γραφτούμε στο γυμναστήριο τον Σεπτέμβριο επειδή το κάνουν όλοι οι άλλοι ή να κάνουμε μαθήματα αγγλικών επειδή μας αναγκάζει το αφεντικό να το κάνουμε». Με αυτό το είδος παρακίνησης είναι «πιθανό ότι θα το κάνουμε για λίγο, αλλά δεν θα είναι μια μόνιμη ή μακροχρόνια προσπάθεια».

Επίγνωση του τρόπου ζωής και των χρονοδιαγραμμάτων

Από την άλλη πλευρά, πρέπει να λάβουμε υπόψη την επιρροή του σημερινού τρόπου ζωής μας και του χρονοδιαγράμματος που έχουμε.

«Για να διατηρήσουμε το κίνητρο, θα είναι σημαντικό στην αρχή να τηρήσουμε τη δέσμευση που έχουμε αναλάβει, για παράδειγμα να πάμε στο γυμναστήριο τη Δευτέρα το απόγευμα», εξηγεί η Laura Fuster. Για να γίνει αυτό, πρέπει να έχουμε επίγνωση του πραγματικού χρόνου που διαθέτουμε και να βεβαιωθούμε ότι εκείνο το απόγευμα «θα έχουμε αρκετό ελεύθερο χρόνο για να πάμε στο γυμναστήριο και να εκπληρώσουμε τον στόχο μας».

Συνήθεια για ένα κίνητρο που εξαρτάται λιγότερο από το περιβάλλον

Οι συνθήκες στις οποίες ζούμε ανά πάσα στιγμή μπορούν να ενισχύσουν ή να μειώσουν το κίνητρο. «Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε μια συνήθεια που να καθιστά το κίνητρό μας λιγότερο εξαρτώμενο από το περιβάλλον ή τις εμπειρίες μου», λέει η Laura Fuster.

Πρέπει όμως να ξεκαθαρίσουμε ότι η εσωτερική μας διαχείριση είναι το κλειδί, αφού οι άνθρωποι που πετυχαίνουν τους στόχους τους ξέρουν πώς να παρακινούν και να ενθαρρύνουν τον εαυτό τους. «Μπορούν να δίνουν προτεραιότητα στη δραστηριότητα και να θέτουν στον εαυτό τους πειθαρχία, ακόμη και σε στιγμές που δεν έχουν όρεξη ή έχουν αντίξοες συνθήκες», λέει η εν λόγω ειδικός.

Αιτίες απώλειας των εσωτερικών κινήτρων

Οι λόγοι για τους οποίους χάνουμε τα κίνητρα είναι ποικίλοι:

Έχουμε θέσει μη ρεαλιστικούς στόχους: οι πολύ φιλόδοξοι στόχοι μπορεί να μας κάνουν να μην τους πετύχουμε και, καθώς δεν τα καταφέρνουμε, τα κίνητρά μας μειώνονται.

Μη επίτευξη των προσδοκώμενων αποτελεσμάτων: Μερικές φορές έχουμε προσδοκίες για την επίτευξη ενός γρήγορου κέρδους ή μιας μεγάλης αλλαγής που δεν έρχεται. Αυτό μας κάνει να αποθαρρυνθούμε από τα κίνητρα. Για παράδειγμα, να περιμένουμε να χάσουμε πολλά κιλά βάρος, ενώ έχουμε πάει τρεις φορές στο γυμναστήριο.

Περιμένουμε μέχρι να νιώσουμε ότι θέλουμε να κάνουμε τη δραστηριότητα: Ιδανικά, θα έπρεπε να έχουμε κίνητρο όλη την ώρα και να κάνουμε πράγματα μόνο όταν έχουμε όρεξη. Αλλά στην πραγματική ζωή αυτό συνήθως δεν συμβαίνει, «γι' αυτό πρέπει να γνωρίζουμε ότι πολλές φορές θα κάνουμε μια δραστηριότητα με ελάχιστα κίνητρα και, μόλις εντρυφήσουμε σε αυτή, τα κέρδη θα αυξηθούν», λέει ο Fuster.

Ποιες συνθήκες τείνουν να μας κάνουν να χάνουμε το κίνητρο;

Οι εξωτερικές περιστάσεις που μπορεί να μας κάνουν να χάσουμε το κίνητρο είναι των ακόλουθων τύπων:

• Κακές ειδήσεις.
• Αλλαγές στο πρόγραμμα.
• Σωματική δυσφορία.
• Ανησυχίες.

Λάθη που κάνουμε

Μερικά λάθη που κάνουμε μερικές φορές από άγνοια ή χωρίς να το συνειδητοποιούμε και τα οποία μας κάνουν να χάνουμε το κίνητρό μας είναι τα εξής:

• Ο καθορισμός μη ρεαλιστικών στόχων.
• Να μην κάνουμε τους στόχους μας συγκεκριμένους.
• Να θέτουμε έναν μεγάλο στόχο αντί για μικρές δράσεις που μπορούμε να κάνουμε καθημερινά.

Παραδείγματα κόλπων για την επίτευξη των στόχων

Η Laura Fuster προσφέρει μια σειρά από παραδείγματα γενικών στόχων που μετατρέπονται σε μικρές καθημερινές δράσεις:

• Τρώτε καλύτερα: φάτε μια μερίδα λαχανικών για το δείπνο.
• Γυμναστείτε: κάντε πέντε κάμψεις πριν κάνετε ντους.
• Ξεκινήστε το διαλογισμό: σήμερα ξεκινάω με ασκήσεις αναπνοής για δύο λεπτά.

Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι το κίνητρο που θα χρειαστούμε για να κάνουμε μικρές ενέργειες είναι «πολύ μικρότερο από ό,τι όταν θέτουμε στον εαυτό μας έναν μεγάλο στόχο».

Επιπλέον, οι συνεχείς μικρές δράσεις γίνονται συνήθειες και οι συνήθειες δημιουργούν μόνιμα αποτελέσματα, προσθέτει ο ψυχολόγος.

Πρακτικές συστάσεις

Ορισμένα κλειδιά ή πρακτικές συστάσεις για την εξεύρεση και διατήρηση κινήτρων σε δύσκολες στιγμές είναι τα εξής

• Βάλτε γραπτώς το σχέδιο δράσης σας.
• Ορίστε μια προθεσμία.
• Οι στόχοι πρέπει να εξαρτώνται από εσάς.
• Κάντε το εύκολο.
• Ενισχύστε τον εαυτό σας όταν τα καταφέρνετε.
• Επιτρέψτε στον εαυτό σας να αποτύχει.