Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει, πολλοί άνθρωποι υποφέρουν από τις συνέπειες του καύσωνα με διάφορους τρόπους. Σύμφωνα με μια μελέτη του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης (ISGlobal), που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Communications, οι θάνατοι από αναπνευστικές παθήσεις λόγω υψηλών θερμοκρασιών έχουν πλέον αυξηθεί κατά τους θερινούς μήνες, ενώ προηγουμένως ήταν κυρίως συχνότεροι τον χειμώνα. Μια άλλη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Γεωργίας στις ΗΠΑ δείχνει ότι οι θερμές ημέρες αυξάνουν την πιθανότητα αναφοράς κακής ψυχικής υγείας μεταξύ των ενηλίκων στις ΗΠΑ.

Τα αποτελέσματα του καύσωνα στην υγεία, τη συμπεριφορά και τη διάθεση είναι ποικίλα. Έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ από τα πανεπιστήμια του Χάρβαρντ, UCLA και Γεωργίας δείχνει ότι η ζέστη επηρεάζει την απόδοση των μαθητών, καθώς δυσκολεύει τη συγκέντρωση και αυξάνει την αναστάτωση μεταξύ των μαθητών. Αυτές οι αλλαγές αρχίζουν να εμφανίζονται όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει πάνω από τους 21ºC, επιταχύνονται πάνω από τους 32ºC και γίνονται εμφανείς πάνω από τους 38ºC.

Η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας συνεχίζεται με γοργούς ρυθμούς, και όλα δείχνουν ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται εάν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα άμεσα. Μια έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Βαγιαδολίδ υποδεικνύει ότι μέχρι το 2050 οι θερμοκρασίες θα έχουν αυξηθεί μεταξύ 3ºC και 4ºC σε σύγκριση με την προ-βιομηχανική εποχή, ακόμα και στο πιο αισιόδοξο σενάριο.

Για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της ζέστης, είναι σημαντικό να υιοθετήσουμε μια κατάλληλη διατροφή που θα προστατεύει την υγεία μας και θα περιορίζει τις επιπτώσεις των υψηλών θερμοκρασιών στο σώμα μας.

Εκτός από τη διατροφή, είναι σημαντικό να βρούμε δροσερούς χώρους, να αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο κατά τις ώρες αιχμής και να προσπαθούμε να διατηρήσουμε την ποιότητα του ύπνου μας παρά τη ζέστη. Σε ό,τι αφορά τη διατροφή, είναι σημαντικό να αποφεύγουμε ορισμένα τρόφιμα και να καταναλώνουμε άλλα με μέτρο, καθώς μπορεί να επιδεινώσουν τις επιπτώσεις της ζέστης στον οργανισμό μας.

Καφές

Τόσο ο καφές όσο και τα ροφήματα με καφεΐνη είναι διουρητικά και αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματος, επομένως, αν μας επηρεάζει η ζέστη, πρέπει να τα καταναλώνουμε με μέτρο. «Κάθε τροφή που ανεβάζει τη θερμοκρασία του σώματος θα μας κάνει να νιώθουμε περισσότερο τα αποτελέσματα της ζέστης», λέει η διατροφολόγος Παλόμα Κιντάνα.

Μια ανασκόπηση ερευνών που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nutrition Reviews αναφέρει ότι η θερμοκρασία στην οποία καταναλώνουμε τα υγρά –στην προκειμένη περίπτωση τον καφέ– δεν επηρεάζει ούτε την υγεία ούτε την πέψη, αν και μπορεί να επηρεάσει τις οργανοληπτικές ιδιότητες του καφέ, που αλλάζουν εντελώς –οι καθαροί θα πουν ότι χειροτερεύουν– με την προσθήκη νερού.

Ενεργειακά ποτά

Τα ενεργειακά ποτά με καφεΐνη πρέπει να απαγορεύονται εντελώς, τόσο το καλοκαίρι όσο και οποιαδήποτε άλλη στιγμή του έτους. Σύμφωνα με την coach διατροφής Σουσάνα Λεόν, αυτά «περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης και επιπλέον περιέχουν διεγερτικές ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές στη λειτουργία της καρδιάς, όπως αίσθημα παλμών», που μπορεί να επηρεάσουν, μεταξύ άλλων, την ποιότητα του ύπνου.

Μια πρόσφατη μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Όστιν (Τέξας), στις Ηνωμένες Πολιτείες, και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Sleep Medicine Reviews αναφέρει ότι για να κοιμηθούμε καλά κατά τη διάρκεια ενός κύματος καύσωνα, μια καλή επιλογή είναι να κάνουμε ένα ζεστό ντους λίγο πριν τον ύπνο. Η έρευνα έδειξε ότι η αντίθεση της θερμοκρασίας του σώματος με το εξωτερικό περιβάλλον μειώνει την αίσθηση του αποπνικτικού και κάνει το σώμα να ανεβάζει μερικούς βαθμούς τη θερμοκρασία του κάτω από το νερό, έτσι ώστε, όταν βγούμε, λόγω της αντίθεσης με τη θερμοκρασία του εξωτερικού περιβάλλοντος, η θερμοκρασία του σώματος να μειώνεται και να καθίσταται ευκολότερο να κοιμηθούμε.

Διουρητικά αφεψήματα

Είναι συνηθισμένο αυτή την περίοδο του χρόνου πολλοί άνθρωποι να παίρνουν διουρητικά αφεψήματα, όπως το αγριοράδικο ή το ταραξάκο, για να καταπολεμήσουν την κατακράτηση υγρών. «Αυτό είναι λάθος, διότι αυτού του είδους τα αφεψήματα, όπως επίσης συμβαίνει σε μικρότερο βαθμό με τον καφέ ή το τσάι, λόγω της διουρητικής τους δράσης, προάγουν την αφυδάτωση, κάτι που μπορεί να είναι προβληματικό», εξηγεί η Κιντάνα.

Η διατροφολόγος θυμίζει ότι πολλοί άνθρωποι τα παίρνουν σε μορφή συμπληρωμάτων, κάτι που δεν συνιστάται αν δεν είναι υπό ιατρική συνταγή, καθώς «εκτός από την αποβολή υγρών, αυτά τα συμπληρώματα μπορούν να προκαλέσουν πτώση της αρτηριακής πίεσης και, αν τα καταναλώσουμε υπερβολικά, να οδηγήσουν σε απώλεια υδατοδιαλυτών βιταμινών. Εάν εκτός από τη λήψη αυτών των συμπληρωμάτων τρώμε ανθυγιεινά, είναι πολύ πιθανό να καταλήξουμε να έχουμε διατροφική ανεπάρκεια». Το καλύτερο, σύμφωνα με τη διατροφολόγο, είναι να μην επικεντρωνόμαστε υπερβολικά στην ενυδάτωση και στα περίφημα δύο λίτρα νερού που πρέπει να πίνουμε καθημερινά, καθώς «αν τα ούρα μας έχουν μια κανονική και σταθερή χρώση, αυτό σημαίνει ότι είμαστε σωστά ενυδατωμένοι».

Καυτερά

«Τα καυτερά αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματος, πράγμα που μας κάνει να νιώθουμε περισσότερο τη ζέστη όταν ανεβαίνουν τα θερμόμετρα», αναφέρει η Κιντάνα. Καυτερές ουσίες όπως το πιπέρι, η καυτερή πιπεριά ή το ταμπάσκο περιέχουν μια ουσία που ονομάζεται καψαϊκίνη, η οποία προκαλεί αίσθηση καύσου και ενεργοποιεί άμεσα τους μηχανισμούς του εγκεφάλου που ειδοποιούν για αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, προκαλώντας, μεταξύ άλλων, να ιδρώνουμε περισσότερο.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με τα υπερβολικά λιπαρά και τα υπερθερμιδικά τρόφιμα, που μας κάνουν να ξοδεύουμε μεγάλη ποσότητα ενέργειας για την πέψη τους. Ωστόσο, αυτό δεν συμβαίνει «με τις σούπες, τα ροφήματα ή τις ζεστές κρέμες, καθώς δεν υπάρχουν πειστικές μελέτες που να αποδεικνύουν ότι αυξάνουν την εφίδρωση», εξηγεί ο διατροφολόγος Άλβαρο Σάντσεζ.

Αλκοόλ

Το αλκοόλ είναι ένας άλλος ψεύτικος φίλος των υψηλών θερμοκρασιών, καθώς πολλές φορές το σώμα μας ζητάει μια παγωμένη μπύρα, η οποία τελικά θα έχει αρνητικά αποτελέσματα. Αυτό συμβαίνει επειδή το σώμα αντιδρά άμεσα στην κατανάλωση αλκοόλ και αρχίζει να εργάζεται για να το αποβάλει μέσω του ήπατος, των ούρων και του ιδρώτα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολική νυχτερινή εφίδρωση και να δυσκολέψει την ξεκούραση.

Για να αποφύγουμε την αφυδάτωση που προκαλεί η υπερβολική εφίδρωση, η διατροφολόγος του FullMusculo, Ενκάρνι Πέρες, συνιστά «να καταναλώνουμε αλκοόλ πάντα ταυτόχρονα με την κατανάλωση νερού, σε ίσες ποσότητες», αν και το ιδανικό θα ήταν, σύμφωνα με την ειδικό, να αποφύγουμε εντελώς την κατανάλωση αλκοόλ.

Αλλαντικά

Τα τυριά, τα πατέ, τα αλλαντικά και άλλα ειδικά λιπαρά τρόφιμα δεν είναι καλοί σύμμαχοι όταν ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες. «Τόσο το τυρί όσο και τα αλλαντικά ή οι τηγανητές τροφές οποιουδήποτε είδους δυσκολεύουν τη διαδικασία της πέψης και αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματος», υπενθυμίζει ο Σάντσεζ, που προτείνει να μοιράζουμε τα γεύματα καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας και να προτιμάμε τα ελαφριά γεύματα. Στην περίπτωση του τυριού, καλό είναι να αποφεύγουμε τα τυριά τύπου σάντουιτς, που σύμφωνα με τη Λεόν, «μπορεί να περιέχουν, εκτός από άμυλο και πηκτικά, πολύ υψηλές ποσότητες κορεσμένων λιπαρών, που μπορούν να φτάσουν τα 20 γρ».

Μάλιστα, μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Circulation αναφέρει ότι οι υψηλές θερμοκρασίες –όταν η ημερήσια μέση θερμοκρασία φτάνει τους 43ºC– μπορούν να διπλασιάσουν ή ακόμη και να τριπλασιάσουν τους θανάτους από καρδιαγγειακή νόσο. Επομένως, αυτή την περίοδο του χρόνου είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αποφεύγουμε τα τρόφιμα με κακής ποιότητας λιπαρά και να προτιμάμε τα λιπαρά που προέρχονται από το ελαιόλαδο, το αβοκάντο ή τους ξηρούς καρπούς.

Βιομηχανικά παγωτά

«Συνήθως περιέχουν, γενικά, μεγάλες ποσότητες υδρογονωμένων λιπαρών και ζάχαρης, καθώς χρειάζονται συστατικά που τους δίνουν αυτή τη χαρακτηριστική κρεμώδη υφή», θυμίζει η Κιντάνα. Εκτός από το γεγονός ότι αυτά τα λιπαρά είναι επιβλαβή για την υγεία, είναι επίσης δύσπεπτα, οπότε η κατανάλωσή τους μπορεί να δυσκολέψει την πέψη και να αυξήσει την εφίδρωση και την ενόχληση όταν ανεβαίνουν τα θερμόμετρα. Για αυτόν τον λόγο, η Κιντάνα προτείνει να φτιάχνουμε παγωτά και γρανίτες στο σπίτι.

«Είναι παρασκευές που δεν έχει κανένα νόημα να τις αγοράζουμε έτοιμες, καθώς η παρασκευή τους στο σπίτι είναι απλή και πρακτική: αρκεί να ανακατέψουμε δύο φρούτα με καφέ σε σκόνη και τριμμένο πάγο στο μπλέντερ για να φτιάξουμε ένα γρανίτα, ή να συνδυάσουμε μπανάνα, που θα κάνει τα παγωτά κρεμώδη, με κομμάτια σοκολάτας, μάνγκο ή ροδάκινο, ή ακόμα και με φυσικό γιαούρτι για να είναι πιο πλούσια σε πρωτεΐνες». Η ειδικός προτρέπει να αποφεύγουμε ακόμη και τα χειροποίητα παγωτά, που αν και είναι πολύ πιο υγιεινά από τα βιομηχανικά, καθώς παρασκευάζονται με φυσικά συστατικά, «συνήθως έχουν πολύ ζάχαρη, που πρέπει να αποφεύγουμε».