Η νόσος του Πάρκινσον είναι η πιο διαδεδομένη κινητική διαταραχή και η δεύτερη πιο συχνή νευροεκφυλιστική νόσος στον κόσμο.

Αν και ο τρόμος είναι το σύμπτωμα που συνδέεται συχνότερα με την παρουσία της νόσου Πάρκινσον, δεν εμφανίζεται σε όλους τους ασθενείς ούτε εμφανίζεται πρώτο. Ο Álvaro Sánchez Ferro, συντονιστής της Ομάδας Μελέτης Κινητικών Διαταραχών του SEN, αναφέρει ότι όταν τα συμπτώματα είναι ήδη παρόντα και το κλειδί για τη διάγνωση είναι «η βραδύτητα της κίνησης και όχι ο τρόμος, ο οποίος επηρεάζει μόνο το 60%».

Τι σημαίνει αυτή η βραδύτητα της κίνησης; Αυτό το σύμπτωμα, που ονομάζεται επίσης βραδυκινησία και επηρεάζει το εκατό τοις εκατό των ατόμων με Πάρκινσον, σημαίνει ότι τα άτομα που το εμφανίζουν παρατηρούν κάποια αδεξιότητα, βραδύτητα ή δυσκολία στην κίνηση του ενός χεριού και δυσκολεύονται, για παράδειγμα, να κουμπώσουν σωστά τα κουμπιά, να πλύνουν το κεφάλι τους, να χρησιμοποιήσουν πληκτρολόγιο ή ποντίκι, ακόμη και να γράψουν με το χέρι.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ασθένεια αυτή δεν αφορά αποκλειστικά τους άνω των 65 ετών, καθώς το 15% των περιπτώσεων εμφανίζεται σε άτομα κάτω των 50 ετών. Ωστόσο, η ηλικία είναι ο κύριος παράγοντας κινδύνου για τη νόσο αυτή και εκτιμάται ότι λόγω της γήρανσης του ισπανικού πληθυσμού θα τριπλασιαστεί τα επόμενα 25 χρόνια.

Άλλα συμπτώματα της νόσου του Πάρκινσον

Ο τρόμος ηρεμίας είναι ένα από τα πιο γνωστά συμπτώματα της νόσου Πάρκινσον και εμφανίζεται όταν το χέρι δεν κινείται. «Αν περπατάω, ο αντίχειρας ή το χέρι μου κινείται λίγο. Τα περισσότερα συμπτώματα που βλέπουμε στο δρόμο είναι διαφορετικού τύπου». Ωστόσο, όπως μας υπενθυμίζει ο Sánchez, είναι σημαντικό να απομυθοποιηθεί η ιδέα ότι είναι το μοναδικό σύμπτωμα της νόσου ή ότι είναι καθολικό.

Μεταξύ των σημείων που μπορούν να μας προειδοποιήσουν για την εμφάνιση της νόσου Πάρκινσον, πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχουν κινητικά σημεία – τρόμος και βραδυκινησία, που ήδη αναφέρθηκαν – και άλλα μη κινητικά σημεία. Η δυσκαμψία είναι ένα άλλο από αυτά τα κινητικά συμπτώματα. Παρουσιάζεται με τη μορφή πόνου και συχνά το άτομο πηγαίνει στο γιατρό λόγω πόνου, για παράδειγμα, σε ένα χέρι. Εμφανίζεται σε όλους τους ασθενείς.

Μη κινητικά συμπτώματα

Εκτός από αυτά που σχετίζονται με την κίνηση, υπάρχουν και άλλα προειδοποιητικά σημάδια που μπορεί να εμφανιστούν ταυτόχρονα με τα κινητικά συμπτώματα και έως και 10 έως 20 χρόνια νωρίτερα, σε αυτό που είναι γνωστό ως προκλινική φάση. «Συνήθως δείχνει ότι υπάρχει ήδη βλάβη, αλλά το άτομο δεν παρατηρεί αρκετή βλάβη για να συμβουλευτεί έναν ειδικό», εξηγεί ο Sánchez. «Ωστόσο, αν και θα ήταν ιδανικό να γίνει η διάγνωση σε αυτές τις φάσεις, είναι αρκετά περίπλοκο».

Επιπλέον, αυτά τα σημάδια δεν είναι απαραίτητα παρόντα σε όλους τους ασθενείς. Αυτά τα μη κινητικά συμπτώματα είναι τα εξής:

• Απώλεια της όσφρησης.
• Δυσκοιλιότητα.
• Διαταραχές της διάθεσης, όπως άγχος ή κατάθλιψη.
• Προβλήματα ύπνου, ιδίως διαταραχές συμπεριφοράς στον ύπνο REM που παράγουν κινητικές συμπεριφορές ενώ το άτομο κοιμάται.
• Γνωστικός εκφυλισμός.

Αυτά είναι σημάδια που μπορεί να οφείλονται σε οποιαδήποτε κατάσταση της ζωής μας, ακόμη και σε άλλες ασθένειες. «Δεν πρέπει να ανησυχείτε υπερβολικά. Συνήθως είναι περισσότερο ενδεικτικό του Πάρκινσον όταν υπάρχει ένα μείγμα αυτών των σημείων. Σε ποσοστό έως και 30% των περιπτώσεων, η πρώτη εκδήλωση του Πάρκινσον είναι η κατάθλιψη. Θα πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση όταν άνθρωποι από την ηλικία των 60 ετών κάνουν το ντεμπούτο τους με αυτό το σύμπτωμα χωρίς να έχουν προηγούμενα επεισόδια».

Άσκηση και άλλες μορφές πρόληψης

Ένας δραστήριος τρόπος ζωής και μια ισορροπημένη διατροφή είναι πολύ σημαντικά για μια υγιή ζωή. Στην περίπτωση της νόσου του Πάρκινσον, συνιστάται επίσης ο τρόπος ζωής να στοχεύει στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου – αρτηριακή πίεση, σάκχαρο, χοληστερόλη – οι οποίοι είναι απαραίτητοι για τη διατήρηση της υγείας του εγκεφάλου.

Ο Sánchez εξηγεί ότι μια ρουτίνα έντονης ή έντονης σωματικής δραστηριότητας θα μπορούσε να αποτρέψει την εμφάνιση μιας νευροεκφυλιστικής νόσου αλλά και να βοηθήσει στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου. «Σε ένα άτομο που μπορεί να διατρέχει γενικό κίνδυνο, λόγω ηλικίας, ή που παρουσιάζει προϊούσα συμπτώματα, το να κάνει μια ρουτίνα αθλητισμού μπορεί να έχει κάποια επίδραση στην πιο αργή εξέλιξη της νόσου», εξηγεί ο Sánchez.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, συνιστάται η άσκηση 3-5 ημέρες την εβδομάδα για 40-60 λεπτά σε μέγιστο καρδιακό ρυθμό 85 τοις εκατό. «Χορός, Tai Chi, aquagym, αερόβια άσκηση, προπόνηση δύναμης... αυτές οι ασκήσεις έχουν αποδειχθεί ότι έχουν θετικά στοιχεία». Όπως πάντα, είναι πολύ σημαντικό το άτομο να επιλέγει την άσκηση σύμφωνα με τις προτιμήσεις του και να γίνεται προοδευτικά και προσαρμοσμένη στις δυνατότητές του. «Στις αρχικές φάσεις, μετά τη διάγνωση, τους συμβουλεύουμε επίσης να κάνουν αυτού του είδους την άσκηση και βλέπουμε καλά αποτελέσματα για αρκετά χρόνια με διατήρηση της λειτουργικής ικανότητας», προσθέτει ο Sánchez.

Σε περιπτώσεις όπου η νόσος του Πάρκινσον είναι ήδη εγκατεστημένη, εκτός από την άσκηση, θα πρέπει να συνταγογραφείται φαρμακευτική αγωγή.

Παράγοντες κινδύνου

Σύμφωνα με το SEN, λιγότερο από το 10% των περιπτώσεων της νόσου του Πάρκινσον είναι κληρονομικές. Υπάρχουν, ωστόσο, και άλλοι παράγοντες που μπορεί να ευνοήσουν την εμφάνισή της:

• Έκθεση σε φυτοφάρμακα.
• Επαφή με βιομηχανικούς διαλύτες.
• Η ατμοσφαιρική ρύπανση.
• Η σωματική αδράνεια.
• Κοινωνική απομόνωση.
• Έλλειψη ελέγχου των παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου.