Το άσθμα ορίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως «μια χρόνια ασθένεια που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενες κρίσεις δύσπνοιας (έλλειψη αέρα) και συριγμού (σφυρίγματα στο στήθος), που ποικίλλουν σε σοβαρότητα και συχνότητα από άτομο σε άτομο».

Και είναι αρκετά κοινό: ένα στα δέκα παιδιά στον κόσμο υποφέρει από αυτή την κατάσταση. 300 εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη, αν συμπεριλάβουμε και τους ενήλικες.

Η διάγνωση μπορεί να φαίνεται σαν μια τελική απόφαση για το αν τα άτομα με άσθμα μπορούν να ασκηθούν: με την παραμικρή κόπωση, οι αναπνευστικοί δίαυλοι θα κατέρρεαν και θα μπορούσαν να προκαλέσουν έκτακτη ανάγκη.

Ωστόσο, πολλές άτομα που έχουν άσθμα έχουν καταφέρει να γίνουν Ολυμπιονίκες.

Η πιο διάσημη περίπτωση είναι του Αμερικανού κολυμβητή Μαρκ Σπιτς, ο οποίος, παρά την ασθένεια αυτή, κατάφερε να κερδίσει επτά χρυσά μετάλλια στην κολύμβηση κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Μονάχου το 1972.

Αλλά όχι μόνο ο «Καρχαρίας», όπως είναι γνωστός, θριάμβευσε στον αθλητισμό παρά το ότι ήταν ασθματικός.

Επίσης, ο πρώην ποδοσφαιριστής της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Πολ Σκόουλς, ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές του βρετανικού ποδοσφαίρου για μια δεκαετία και κατάφερε να ξεπεράσει αυτή την ασθένεια, η οποία του είχε διαγνωστεί στα 21 του χρόνια.

Μάλιστα, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης (1992), μεταξύ 8% και 12% των διαγωνιζόμενων ήταν ασθματικοί.

Δεν χρειάζεται να μιλάμε μόνο για αθλητές υψηλού επιπέδου: το γεγονός είναι ότι αν το άτομο είναι υπό έλεγχο θεραπείας, οι ειδικοί λένε ότι δεν υπάρχουν λόγοι για τους οποίους δεν μπορεί να ασκεί σωματική δραστηριότητα.

Μαραθωνοδρόμος

Μια άλλη μεγάλη αθλήτρια που έχει ξεπεράσει αυτή τη δυσκολία είναι η Βρετανίδα δρομέας μεγάλων αποστάσεων, Πόλα Ράντκλιφ, η οποία έχει κερδίσει πολλές διοργανώσεις παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένου του μαραθωνίου του Λονδίνου.

«Το πιο σημαντικό είναι το ζέσταμα. Είναι θεμελιώδες να κάνετε κάποια διατάσεις και να τρέχετε αργά για να προετοιμάσετε το σώμα», είπε η Ράντκλιφ στο BBC.

Η μαραθωνοδρόμος πραγματοποιεί μια προθέρμανση διάρκειας περίπου 45 λεπτών πριν τον αγώνα και κάνει επίσης 15 λεπτά τρέξιμο πριν από κάθε διαγωνισμό.

«Το ιδανικό είναι να ελέγχετε την αναπνοή κατά τη διάρκεια της προθέρμανσης για να δημιουργήσετε ένα ιδανικό περιβάλλον κατά την άσκηση», εξήγησε η Ράντκλιφ.

Τα καλύτερα αθλήματα

Ωστόσο, το τρέξιμο ή το ποδόσφαιρο δεν είναι οι καλύτεροι αθλητισμοί για τα άτομα που έχουν άσθμα.

Ένα από τα πιο συνιστώμενα αθλήματα για τη βελτίωση της φυσικής απόδοσης, ακόμα και από άτομα όπως η Ράντκλιφ ή ο Σκόουλς, είναι η κολύμβηση.

Για την Ισπανίδα φαρμακοποιό Αντόνια Μανγκές και την νοσοκόμα Μαρία Πιλάρ Γκαρσία, αυτή είναι η καλύτερη επιλογή για όσους πάσχουν από αυτή την αναπνευστική πάθηση.

«Γενικά, το κολύμπι είναι καλύτερο από το τρέξιμο. Πράγματι, η κολύμβηση είναι ένα από τα καλύτερα αθλήματα για τους ασθματικούς, επειδή δεν προκαλεί υπερβολική πίεση στο στήθος και γίνεται σε υγρό περιβάλλον», αναφέρουν σε ακαδημαϊκό έγγραφο που φέρει την υπογραφή και των δύο επαγγελματιών.

Συμβουλεύουν επίσης να ληφθεί υπόψη ότι έξι λεπτά άσκησης μπορεί να προκαλέσουν κρίση άσθματος, γι' αυτό συνιστούν την άσκηση σε μικρότερα χρονικά διαστήματα.

«Οι σκυταλοδρομίες ή τα ομαδικά αθλήματα είναι πολύ κατάλληλα για τους ασθματικούς. Μια θεραπεία με σωστή βάση βελτιώνει το άσθμα και την αντοχή στην άσκηση», σημείωσαν.

Θεραπεία

Οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από άσθμα παίρνουν δύο είδη φαρμάκων μέσω εισπνοής για να βελτιώσουν την αναπνοή τους -ένα για την πρόληψη των επεισοδίων, ένα άλλο για τον έλεγχο των εξάρσεων του άσθματος-, αν και γνωρίζουν ότι η ασθένεια αυτή καθ' αυτή δεν είναι κάτι που μπορεί να θεραπευτεί.

Για παράδειγμα, ο Σκόουλς έκανε εισπνοές 20 λεπτά πριν από κάθε αγώνα.

Το ίδιο κάνει και η Ράντκλιφ, η οποία χρησιμοποιεί το φάρμακο «ανακούφισης» πριν από κάθε διαγωνισμό, μέσω των πολύ γνωστών εισπνευστήρων που οι ασθματικοί συνήθως έχουν μαζί τους.

Ωστόσο, παίρνει επίσης το «προληπτικό» φάρμακο δύο φορές την ημέρα. Με αυτόν τον τρόπο καταφέρνει να ελέγχει τους παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν κρίση άσθματος.

Αλλά κάποιες φορές η άσκηση βοηθά επίσης στη μείωση των πιθανοτήτων μιας κρίσης, όπως συστήνουν οι Μανγκές και Γκαρσία: «Να παίρνετε τα φάρμακα που έχει υποδείξει ο γιατρός πριν από τη σωματική δραστηριότητα, να μην ασκείστε με μέγιστη ένταση και, όταν είναι δυνατόν, να προσπαθείτε να αναπνέετε από τη μύτη», συνιστούν.

Άλλα αθλήματα

Αλλά δεν είναι μόνο η κολύμβηση ή οι σκυταλοδρομίες καλές αθλητικές δραστηριότητες για άτομα που πάσχουν από άσθμα.

Σύμφωνα με τον αθλητικό γιατρό Τζον Μπότρελ, οι πολεμικές τέχνες είναι μια κατάλληλη άσκηση επειδή πραγματοποιούνται σε εσωτερικούς χώρους και, γενικά, με μικρές κινήσεις που επιτρέπουν στα άτομα να παραμένουν σε φόρμα και να αυξάνουν τη μυϊκή τους μάζα.

Επίσης, η άσκηση με βάρη είναι ωφέλιμη για διάφορους λόγους: αύξηση μυϊκής μάζας και απώλεια βάρους.

«Δεν πρόκειται να μοιάσετε με τον ηθοποιό Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ, αλλά ναι, κάνετε μια εργασία που σας βοηθά να είστε σε καλή φυσική κατάσταση».

Άλλες ασκήσεις που είναι καλές για την αποφυγή κρίσεων αναπνοής είναι η ποδηλασία και το περπάτημα: «Αν ο καιρός είναι κατάλληλος, είναι μία από τις καλύτερες μορφές σωματικής δραστηριότητας. Και το περπάτημα θα είναι πάντα μια καλή άσκηση για όλους».