Η ακμή είναι μία από τις πιο συχνές δερματικές παθήσεις, καθώς εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 85% του πληθυσμού θα υποφέρει από αυτήν κάποια στιγμή στη ζωή του. Αυτή η δερματολογική διαδικασία που σχετίζεται με μια ορμονική μεταβολή περιλαμβάνει την υπερδιέγερση των πιλοσοσμηγματογόνων αδένων (δομή που αποτελείται από τον θύλακα της τρίχας και τον σμηγματογόνο αδένα), η οποία αυξάνει την έκκριση ελαίου και ευνοεί τη μόλυνση αυτών από βακτήρια του δέρματος, όπως εξηγεί η Ισπανική Εταιρεία Οικογενειακής και Κοινοτικής Φαρμακευτικής (SEFAC).
Ο οργανισμός εξηγεί ότι όλα αυτά οδηγούν στην εμφάνιση των κομηδόνων (σπυράκια ή μαύρα στίγματα) που συνήθως εμφανίζονται κατά την εφηβεία, μαζί με τις άλλες αναπτυξιακές αλλαγές, όπως η ανάπτυξη τριχών στις μασχάλες ή η ανάπτυξη των μαστικών αδένων.
Αν και οι περισσότεροι ασθενείς έχουν την πάθηση στο πρόσωπο, σε περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις η ακμή εμφανίζεται και αλλού, όπως στην πλάτη (60%) και, σπανιότερα, στην περιοχή του στήθους (15%). Όσον αφορά την εμφάνιση σπυριών στην πλάτη, μπορεί να υπάρχουν διάφορες αιτίες για την ανάπτυξή τους, όπως ο ιδρώτας μετά από μια δραστηριότητα που συσσωρεύεται κάτω από τα ρούχα, γεγονός που διεγείρει την έκκριση ελαίου.
Εκτός από τις ορμονικές μεταβολές, ο Οδηγός της Ισπανικής Ακαδημίας Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας για ασθενείς με ακμή επισημαίνει και άλλους παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αυτής της παθολογίας:
- Κληρονομικότητα. Καθώς πρόκειται για μια τόσο συχνή πάθηση, οι ειδικοί αναγνωρίζουν ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί ο βαθμός στον οποίο εμπλέκονται τα γονίδια, αλλά δηλώνουν ότι η κληρονομικότητα προδιαθέτει για σοβαρές μορφές ακμής.
- Δίαιτα. Η επιρροή της διατροφής στην εμφάνιση της ακμής ήταν ανέκαθεν ένα πολυσυζητημένο θέμα, αλλά φαίνεται ότι κυρίως τα γαλακτοκομικά προϊόντα (κυρίως τα αποβουτυρωμένα) και οι τροφές πλούσιες σε ζάχαρη συνδέονται με την ανάπτυξη σπυριών. Ωστόσο, προς το παρόν δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να δικαιολογούν τον περιορισμό οποιασδήποτε ομάδας τροφίμων.
- Μόλυνση. Η παρουσία ορισμένων βακτηρίων συνδέεται με την ακμή. Αυτή είναι η περίπτωση του Cutibacterium acnes ή του Propionibacterium acnes. Ο έλεγχός τους θα οδηγήσει σε βελτίωση σε αυτή την ομάδα ασθενών.
- Μικροβίωμα. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ορισμένες αλλαγές στη φυσιολογία του δέρματος και στο μικροβίωμα μπορεί να εμπλέκονται στην ανάπτυξη αυτής της δερματολογικής διαδικασίας.
Διάγνωση και θεραπεία της ακμής
Η διάγνωση της ακμής είναι κλινική, δηλαδή αρκεί η παρουσία κομεδόνων ή φλεγμονωδών αλλοιώσεων. Το Revista Oficial de la Sociedad Española de Pediatría Extrahospitalaria y Atención Primaria (Sepeap) (Επίσημο περιοδικό της Ισπανικής Εταιρείας Παιδιατρικής Εξωτερικών Ιατρείων και Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας) αναφέρει ότι η εξέταση με το φως του Wood επιτρέπει, από την άλλη πλευρά, την ανίχνευση του προαναφερθέντος βακτηρίου C. acnes εκπέμποντας έναν ερυθρό-πορτοκαλί φθορισμό λόγω της παραγωγής πορφυρινών (μόρια που βοηθούν στη σύνθεση ορισμένων σημαντικών ουσιών, όπως η αιμοσφαιρίνη).
Όσον αφορά τη θεραπεία, ο Sepeap αναφέρει ότι θα πρέπει να ξεκινήσει με τη γνώση του κλινικού ιστορικού και της ανταπόκρισης σε άλλα φάρμακα που έχουν χορηγηθεί στο παρελθόν, ώστε να είναι σε θέση να προσεγγίσει τη νόσο εξατομικευμένα. «Η χαμηλή προσκόλληση στη θεραπεία σημαίνει μερικές φορές ότι τα αποτελέσματα δεν είναι τα αναμενόμενα, οπότε είναι απαραίτητο να εξηγούμε και να ενημερώνουμε για ορισμένες από τις πιο σημαντικές πτυχές της θεραπείας, όπως η εξέλιξη της διαδικασίας, η οποία μπορεί να απαιτεί θεραπεία για μήνες ή χρόνια», προειδοποιεί.
Συγκεκριμένα, η θεραπεία θα συνίσταται στην εφαρμογή τοπικών συνδυαστικών προϊόντων που περιέχουν αντιβιοτικά, ρετινοειδή ή υπεροξείδιο του βενζοϋλίου. Η αλήθεια είναι ότι η βελτίωση της συμμόρφωσης ενισχύεται με τη χρήση τοπικών προϊόντων με σταθερούς συνδυασμούς και όχι με πολλά ξεχωριστά προϊόντα. Αυτό σημαίνει ότι, αφενός, δρουν ταυτόχρονα κατά πολλών παθογόνων παραγόντων της ακμής και, αφετέρου, απλοποιούν τη θεραπεία. Εάν δεν υπάρχει ανταπόκριση ή εάν η ακμή είναι μέτρια ή σοβαρή, ο δερματολόγος θα συνταγογραφήσει θεραπεία από το στόμα με αντιβιοτικά ή ισοτρετινοΐνη.
Συμβουλές για την πρόληψη ή τη θεραπεία της ακμής
Εκτός από τη θεραπεία που συνταγογραφεί ο δερματολόγος, ο οδηγός της AEDV αναφέρεται στα ακόλουθα γενικά μέτρα για την αντιμετώπιση αυτής της πάθησης:
- Καθαρισμός. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η σωστή υγιεινή είναι πολύ σημαντική, αλλά δεν πρέπει να υπερβάλλουμε, διότι μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή να επιδεινώσει την ακμή. Ο καθαρισμός μπορεί να γίνει με τα πολλά προϊόντα που πωλούνται για το σκοπό αυτό ή απλά με νερό και ένα απορρυπαντικό χωρίς σαπούνι δύο φορές την ημέρα.
- Αποφύγετε τον χειρισμό των βλαβών.
- Δίαιτα. Είναι σημαντικό να ρωτήσετε τον δερματολόγο αν η τήρηση μιας δίαιτας μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη της ακμής. Οι κλασικοί περιορισμοί, όπως η σοκολάτα, δεν είναι συνήθως απαραίτητοι, εκτός αν τρώτε πάρα πολύ.
- Καλλυντικά. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν, αλλά πρέπει να είναι μη κωμειογόνα, δηλαδή να μην περιέχουν λιπαρές ουσίες, και να απομακρύνονται σωστά από το δέρμα.
