Ο Robert Waldinger είναι Αμερικανός ψυχίατρος, ψυχαναλυτής και υποστηρικτής της φιλοσοφίας του Ζεν. Διδάσκει ψυχιατρική στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Σήμερα, στα 72 του, και με την ιδιότητα του Διευθυντή της πολυετούς μελέτης του Χάρβαρντ για την ανάπτυξη ενηλίκων είναι ίσως ο πιο κατάλληλος άνθρωπος να μας συμβουλεύσει πως να «κατακτήσουμε» την ευτυχία και να ζήσουμε μια ευτυχισμένη ζωή.
Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Guardian απαντά σε καίρια ερωτήματα για την ευτυχία, τις σχέσεις και τη συσχέτισή τους με την καλή υγεία.
- Είναι σημαντικά τα χρήματα για την ευτυχία;
Waldinger: Είμαστε λιγότερο χαρούμενοι όταν αναλωνόμαστε σε έναν διαρκή αγώνα για την επιβίωση ώστε να εξασφαλίσουμε τα προς το ζην. Αυτό είναι προφανές. Ωστόσο, αυτό που είναι λιγότερο προφανές είναι ότι, πάνω από ένα συγκεκριμένο επίπεδο εισοδήματος, η ευτυχία δεν αυξάνεται πολύ, τουλάχιστον σύμφωνα με μια μελέτη του 2010 που έθεσε ένα όριο για τα νοικοκυριά των ΗΠΑ τα 75.000 $. Ο σημαντικότερος παράγοντας είναι οι σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους. Ο ορισμός της καλής ζωής είναι να ασχολούμαστε με δραστηριότητες οι οποίες μας ενδιαφέρουν, με ανθρώπους για τους οποίους νοιαζόμαστε.
- Σε τι μας βοηθούν οι σχέσεις που δημιουργούμε;
Waldinger: Η μοναξιά θεωρείται πλέον τόσο επιζήμια για την υγεία όσο το κάπνισμα και σήμερα υπάρχει μια «επιδημία» μοναξιάς. Αυτό για το οποίο μπορούμε να είμαστε σίγουροι είναι ότι οι σχέσεις μας βοηθούν να διαχειριστούμε το άγχος. Γνωρίζουμε ότι το άγχος είναι μέρος της ζωής μας. Αυτό που πιστεύουμε ότι συμβαίνει είναι ότι οι σχέσεις βοηθούν το σώμα μας να διαχειριστεί και να ανακάμψει από το άγχος. Πιστεύουμε ότι οι άνθρωποι που είναι μόνοι και κοινωνικά απομονωμένοι έχουν υψηλότερα επίπεδα κυκλοφορούντων ορμονών του στρες, υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής, τα οποία σταδιακά φθείρουν διαφορετικά συστήματα του σώματος.
- Ξέρουμε τι μπορεί να μας κάνει χαρούμενους;
Waldinger: Δεν είμαστε πολύ καλοί στο να ξέρουμε τι θα μας κάνει ευτυχισμένους. Λαμβάνουμε συνεχώς μηνύματα ότι θα χαρούμε αν αγοράσουμε κάτι ή αν έχουμε περισσότερα χρήματα ή αν πετύχουμε στη δουλειά. Σε μία έρευνα ρώτησαν τους millennials τι νόμιζαν ότι θα χρειάζονταν για να έχουν μια ευτυχισμένη ζωή και η φήμη συγκέντρωσε τις περισσότερες απαντήσεις.
Πολλά εξαρτώνται όμως και από την ανθρώπινη φύση. Όταν οι ερευνητές σε μια μελέτη ζήτησαν από τους ανθρώπους να μιλήσουν με αγνώστους σε ένα τρένο κατά την πρωινή τους μετακίνηση στη δουλειά, εκείνοι που είχαν προβλέψει ότι θα ήταν μια αρνητική εμπειρία ανακάλυψαν ότι ήταν το αντίθετο. Το να μιλάς με αγνώστους είναι λίγο επικίνδυνο. Ακόμα και το να τηλεφωνήσεις σε έναν φίλο είναι επικίνδυνο, γιατί δεν ξέρεις αν ο φίλος σου θα θέλει να σε ακούσει. Οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν πάντα αυτό το στοιχείο του απρόβλεπτου. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το να μένεις μόνος αντί να βγεις έξω είναι προτιμότερο για πολλούς. Αν μείνω σπίτι και δω κάτι στο Netflix, είναι ένα προβλέψιμο βράδυ για μένα.
- Είστε πραγματικά ευτυχισμένος στα 70 σας;
Waldinger: Διανύω την έβδομη δεκαετία της ζωής μου και βασικά η υγεία μου είναι μια χαρά. Έκανα ό,τι μπορούσα για να φροντίσω τον εαυτό μου, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η ευτυχία μου εξαρτάται εν μέρει από την τύχη και από τα προνόμια στη ζωή μου. Έχω την γυναίκα μου με την οποία δημιουργήσαμε μία καλή σχέση ζωής. Οι λιγότερο ευτυχισμένες στιγμές μου είναι εκείνες που είμαι αποσυνδεμένος από άλλους ανθρώπους. Δεν είναι ρεαλιστικό να είσαι χαρούμενος όλη την ώρα, κάτι που ακούγεται προφανές, αλλά το μήνυμα ειναι ότι αν δεν είσαι ευτυχισμένος, κάτι δεν κάνεις σωστά στη ζωή σου. Ομοίως, υπάρχει η ιδέα ότι η ευτυχία είναι κάτι που μπορείς να πετύχεις και μετά να χαλαρώσεις. Η καλή ζωή είναι μια περίπλοκη ζωή για όλους. Υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να βάλουμε στη ζωή μας και να μας κάνουν πιθανότατα να νιώθουμε ευτυχία τις περισσότερες φορές. Να φροντίζουμε για παράδειγμα την υγεία μας, τη διατροφή, να κοιμόμαστε καλά και να γυμναζόμαστε έχουν μεγάλη σημασία. Αν έχετε καλή υγεία, είναι πιο πιθανό να είστε ευτυχισμένοι.
