Ο αθλητισμός είναι υγιής, αλλά ενέχει και κινδύνους. Οι τραυματισμοί στους αθλητές είναι συχνότεροι από ό,τι στον γενικό πληθυσμό. Οι περισσότεροι από αυτούς, ωστόσο, είναι μικροί. Και ποια από τις πολλές αθλητικές κατηγορίες είναι η πιο επικίνδυνη για την άσκηση;
Μια ομάδα ερευνητών, τα συμπεράσματα της οποίας δημοσιεύθηκαν στο British Journal of Sports Medicine, εμβάθυνε σε αυτό το ερώτημα. Συγκεκριμένα, η μελέτη παρακολούθησε 11.315 αθλητές που έλαβαν μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020 στο Τόκιο και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το άθλημα που προκάλεσε τον μεγαλύτερο αριθμό τραυματισμών ήταν το BMX. Το BMX είναι ένα άθλημα ποδηλασίας που εκτελείται με ποδήλατα cross και χωρίζεται σε δύο τρόπους: τους αγώνες και το freestyle, στο οποίο εκτελούνται ακροβατικά. Το πρώτο είχε μεγαλύτερη συχνότητα τραυματισμών (27%) από το δεύτερο (22%).
Το BMX είναι ένα ακραίο άθλημα που απαιτεί υψηλό επίπεδο ασφάλειας. Για το λόγο αυτό, όσοι το εξασκούν πρέπει να χρησιμοποιούν αξεσουάρ όπως κράνη, προστατευτικά γόνατος και αγκώνα. Ακόμα κι έτσι, οι κίνδυνοι είναι αμέτρητοι και ο αναβάτης μπορεί να υποστεί από κοινούς τραυματισμούς, όπως κοψίματα ή σπασμένα κόκαλα, μέχρι πιο σοβαρές καταστάσεις, όπως διάσειση. Το 2018, ο Ολλανδός Jelle van Gorkom, δευτεραθλητής στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο ντε Τζανέιρο, έμεινε σε κώμα (από το οποίο ευτυχώς ξύπνησε) μετά από μια πτώση κατά τη διάρκεια της προπόνησης.
Κατάταξη άλλων ακραίων αθλημάτων
Άλλα αθλήματα με υψηλό επιπολασμό τραυματισμών που αναφέρθηκαν από την έρευνα ήταν, κατά σειρά:
- Πυγμαχία.
- Σκέιτμπορντ.
- Καράτε.
- Χάντμπολ.
Ωστόσο, υπάρχουν και άλλα αθλήματα, επίσης ακραία, που δεν περιλαμβάνονται στους Ολυμπιακούς Αγώνες, όπως
- Αλεξίπτωτο.
- Bungee jumping.
- Άλμα βάσης.
«Θεωρούνται αθλήματα υψηλού κινδύνου επειδή ασκούνται σε αφιλόξενα περιβάλλοντα και έχουν υψηλό επίπεδο κινδύνου. Αν και ορισμένα είναι ήδη οργανωμένα, τα περισσότερα διεξάγονται σε αντίξοες περιβαλλοντικές συνθήκες χωρίς καμία ρύθμιση ή ιατρικό έλεγχο, παρά τον υψηλό κίνδυνο σοβαρού τραυματισμού ή και θανάτου», λέει ο Miguel del Valle, πρόεδρος της Ισπανικής Εταιρείας Αθλητιατρικής (SEMED-FEMEDE).
Σύμφωνα με τον ειδικό σε επιστημονικό άρθρο, «οι περισσότερες από αυτές τις δραστηριότητες ασκούνται με μεγάλη ταχύτητα, σε μεγάλο υψόμετρο ή σε ακραίες θερμοκρασίες, οι οποίες ενέχουν πραγματικό ή αντιληπτό κίνδυνο και απαιτούν υψηλό επίπεδο σωματικής προσπάθειας, με υπερφόρτωση πολλών οργάνων και συστημάτων». Για όλους αυτούς τους λόγους, συνεχίζει, το επίπεδο συγκέντρωσης των αθλητών αυτών πρέπει να είναι στο υψηλότερο επίπεδο, καθώς ένα και μόνο λάθος σε ορισμένες δραστηριότητες, το οποίο μπορεί να συμβεί σε εκατοστά του δευτερολέπτου, μπορεί να αποβεί μοιραίο.
Οι πιο ανησυχητικοί τραυματισμοί είναι εκείνοι στο κεφάλι και τον αυχένα, οι οποίοι συχνά καταλήγουν σε τραυματική εγκεφαλική βλάβη (TBI) ή σε τραυματισμούς της σπονδυλικής στήλης. Όσον αφορά τις διασείσεις, έχουν αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, αν και η συχνότητα εμφάνισης σοβαρών και θανατηφόρων αθλητικών τραυματικών εγκεφαλικών κακώσεων δεν έχει αυξηθεί με τον ίδιο τρόπο. Αν και κανένας αθλητισμός δεν είναι χωρίς κίνδυνο, οι κίνδυνοι είναι μεγαλύτεροι στα αθλήματα επαφής (όπως το ποδόσφαιρο, το ράγκμπι ή το χόκεϊ επί πάγου). Υπολογίζεται ότι το 19% των αθλητών αυτών υφίστανται διάσειση κατά τη διάρκεια μιας αγωνιστικής περιόδου.
Ο νευρολόγος Jesús Porta-Etessam, πρόεδρος της Ισπανικής Εταιρείας Νευρολογίας (SEN), είναι σαφής σχετικά με το ποιο άθλημα θα βρισκόταν στην κορυφή μιας υποθετικής κατάταξης εκείνων που προκαλούν τις περισσότερες εγκεφαλικές κακώσεις: «Το πρώτο, και με διαφορά, είναι η πυγμαχία». Οι πρώτες περιπτώσεις αυτού που παλαιότερα ονομαζόταν dementia pugilistica περιγράφηκαν σε αυτό το άθλημα. «Έχει συνδεθεί ακόμη και με την ανάπτυξη παρκινσονισμού δευτερογενώς λόγω συνεχών τραυματισμών- ένα σαφές παράδειγμα είναι αυτό του Μοχάμεντ Άλι», προσθέτει ο ειδικός.
Το επόμενο άθλημα σε αυτή την ταξινόμηση είναι το αμερικανικό ποδόσφαιρο, το οποίο χαρακτηρίζεται από άμεση επαφή μεταξύ των κεφαλιών και παράγει μικροκονδύλους που μακροπρόθεσμα αυξάνουν τον κίνδυνο να υποστεί κάποιος γνωστική φθορά. Αυτό είναι γνωστό ως χρόνια μετατραυματική εγκεφαλοπάθεια (CPE), η οποία αποτυπώθηκε με μεγάλη ακρίβεια στην ταινία The Truth Hurts (πρωτότυπος τίτλος: Concussion), με πρωταγωνιστή τον Will Smith. Τα συμπτώματα που καταλήγουν να παρουσιάζουν ορισμένοι παίκτες αυτού του αθλήματος μοιάζουν πολύ με εκείνα της νόσου Αλτσχάιμερ και παίρνουν τη μορφή γνωστικών προβλημάτων, όπως η απώλεια μνήμης. Ο καθοριστικός παράγοντας σε αυτή την περίπτωση δεν είναι η ένταση των χτυπημάτων, αλλά η επανάληψη του τραύματος με την πάροδο του χρόνου.
