Οι επιστήμονες που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τη συνεχιζόμενη κρίση της παχυσαρκίας μας έκαναν μια σημαντική ανακάλυψη: Ο διαλείπων περιορισμός των θερμίδων (σσ. δίαιτα τύπου νηστεία) οδηγεί σε σημαντικές αλλαγές τόσο στο έντερο όσο και στον εγκέφαλο, γεγονός που μπορεί να ανοίξει νέες επιλογές για τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους.
Ειδικότερα, ερευνητές από την Κίνα μελέτησαν 25 εθελοντές που χαρακτηρίζονταν ως παχύσαρκοι για διάστημα 62 ημερών, κατά τη διάρκεια των οποίων έλαβαν μέρος σε ένα πρόγραμμα διαλείποντος ενεργειακού περιορισμού (IER) - ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει προσεκτικό έλεγχο της πρόσληψης θερμίδων και σχετική νηστεία ορισμένες ημέρες.
Οι συμμετέχοντες στη μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Cellular and Infection Microbiology, όχι μόνο έχασαν βάρος - 7,6 κιλά ή 7,8% του σωματικού τους βάρους κατά μέσο όρο - υπήρξαν επίσης ενδείξεις για μετατοπίσεις στη δραστηριότητα των περιοχών του εγκεφάλου που σχετίζονται με την παχυσαρκία και στη σύνθεση των βακτηρίων του εντέρου.
«Δείξαμε ότι η δίαιτα ΙΕΡ αλλάζει τον άξονα ανθρώπινου εγκεφάλου-εντέρου-μικροβιώματος». δήλωσε ο ερευνητής υγείας Qiang Zeng από το Δεύτερο Ιατρικό Κέντρο και το Εθνικό Κέντρο Κλινικών Ερευνών για Γηριατρικές Ασθένειες στην Κίνα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν τον Δεκέμβριο του 2023.
Τα αποτελέσματα της έρευνας για την νηστεία
«Οι παρατηρούμενες αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου και στη δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τον εθισμό κατά τη διάρκεια και μετά την απώλεια βάρους είναι εξαιρετικά δυναμικές και συνδεδεμένες με την πάροδο του χρόνου».
Αυτή τη στιγμή δεν είναι σαφές τι προκαλεί αυτές τις αλλαγές ή αν το έντερο επηρεάζει τον εγκέφαλο ή το αντίστροφο. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι το έντερο και ο εγκέφαλος συνδέονται στενά, οπότε η θεραπεία ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου θα μπορούσε να αποτελέσει έναν τρόπο ελέγχου της πρόσληψης τροφής.
Οι αλλαγές στην εγκεφαλική δραστηριότητα, που εντοπίστηκαν μέσω σαρώσεων λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI), αφορούσαν περιοχές που είναι γνωστό ότι είναι σημαντικές στη ρύθμιση της όρεξης και του εθισμού - συμπεριλαμβανομένης της κατώτερης μετωπιαίας τροχιακής έλικα.
Επιπλέον, οι αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου, που αναλύθηκαν μέσω δειγμάτων κοπράνων και μετρήσεων αίματος, συνδέθηκαν με συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου.
Για παράδειγμα, τα βακτήρια Coprococcus comes και Eubacterium hallii συσχετίστηκαν αρνητικά με τη δραστηριότητα στην αριστερή κάτω μετωπιαία τροχιακή έλικα, μια περιοχή που εμπλέκεται στην εκτελεστική λειτουργία, συμπεριλαμβανομένης της θέλησής μας όταν πρόκειται για την πρόσληψη τροφής.
Επικοινωνία εντέρου - εγκεφάλου
«Το μικροβίωμα του εντέρου πιστεύεται ότι επικοινωνεί με τον εγκέφαλο με έναν πολύπλοκο, αμφίδρομο τρόπο», δήλωσε ο ιατρικός επιστήμονας Xiaoning Wang από το State Clinic Center for Geriatrics στην Κίνα.
«Το μικροβίωμα παράγει νευροδιαβιβαστές και νευροτοξίνες που έχουν πρόσβαση στον εγκέφαλο μέσω των νεύρων και της κυκλοφορίας του αίματος. Σε αντάλλαγμα ο εγκέφαλος ελέγχει τη διατροφική συμπεριφορά, ενώ τα θρεπτικά συστατικά από τη διατροφή μας αλλάζουν τη σύνθεση του μικροβιώματος του εντέρου».
Περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως θεωρούνται σήμερα παχύσαρκοι, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο για πλήθος διαφορετικών προβλημάτων υγείας, από τον καρκίνο έως τις καρδιακές παθήσεις. Το να γνωρίζουμε περισσότερα για το πώς ο εγκέφαλος και το έντερό μας εξαρτώνται ο ένας από τον άλλον θα μπορούσε να κάνει τεράστια διαφορά στην αποτελεσματική πρόληψη και μείωση της παχυσαρκίας.
«Το επόμενο ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο το μικροβίωμα του εντέρου και ο εγκέφαλος επικοινωνούν στα παχύσαρκα άτομα», δήλωσε ο βιοϊατρικός επιστήμονας Liming Wang από την Κινεζική Ακαδημία Επιστημών, αλλά και «ποιες συγκεκριμένες περιοχές του μικροβιώματος του εντέρου και του εγκεφάλου είναι κρίσιμες για την επιτυχή απώλεια βάρους και τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους».
