Για τα άτομα που ζουν με σοβαρές ψυχικές ασθένειες όπως η σχιζοφρένεια ή η διπολική διαταραχή, η συνήθης θεραπεία με αντιψυχωσικά φάρμακα μπορεί να είναι δίκοπο μαχαίρι. Ενώ αυτά τα φάρμακα βοηθούν στη ρύθμιση της χημείας του εγκεφάλου, συχνά προκαλούν μεταβολικές παρενέργειες όπως αντίσταση στην ινσουλίνη και παχυσαρκία, οι οποίες είναι αρκετά ανησυχητικές ώστε πολλοί ασθενείς να σταματήσουν να τα παίρνουν. Ωστόσο, η δίαιτα μπορεί να είναι η απάντηση.

Τώρα, μια πιλοτική μελέτη με επικεφαλής ερευνητές του Stanford Medicine διαπίστωσε ότι μια κετογονική δίαιτα όχι μόνο αποκαθιστά τη μεταβολική υγεία αυτών των ασθενών καθώς συνεχίζουν τα φάρμακά τους, αλλά βελτιώνει περαιτέρω τις ψυχιατρικές τους καταστάσεις. Τα αποτελέσματα, που δημοσιεύθηκαν στις 27 Μαρτίου στην επιθεώρηση Psychiatry Research, υποδηλώνουν ότι μια διαιτητική παρέμβαση μπορεί να αποτελέσει ισχυρό βοήθημα στη θεραπεία των ψυχικών ασθενειών.

«Είναι πολύ ελπιδοφόρο και πολύ ενθαρρυντικό το γεγονός ότι μπορείτε να ανακτήσετε τον έλεγχο της ασθένειάς σας με κάποιο τρόπο, πέρα από τη συνήθη τυπική θεραπεία», δήλωσε η Shebani Sethi, MD, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής και επιστημών συμπεριφοράς και πρώτη συγγραφέας της νέας δημοσίευσης.

{https://youtu.be/14gFafGUY8I?feature=shared}

Κάνοντας τη σύνδεση

Η Sethi, η οποία είναι πιστοποιημένη στην παχυσαρκία και την ψυχιατρική, θυμάται πότε παρατήρησε για πρώτη φορά τη σύνδεση. Ως φοιτήτρια ιατρικής που εργαζόταν σε μια κλινική παχυσαρκίας, είδε έναν ασθενή με ανθεκτική στη θεραπεία σχιζοφρένεια, του οποίου οι ακουστικές ψευδαισθήσεις καταλάγιασαν με μια κετογονική δίαιτα.

Αυτό την ώθησε να ψάξει στην ιατρική βιβλιογραφία. Υπήρχαν μόνο λίγες, προ δεκαετιών, αναφορές περιπτώσεων για τη χρήση της κετογονικής δίαιτας για τη θεραπεία της σχιζοφρένειας, αλλά υπήρχε ένα μακρύ ιστορικό επιτυχίας στη χρήση κετογονικής δίαιτας για τη θεραπεία επιληπτικών κρίσεων.

«Η κετογονική δίαιτα έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματική για τις ανθεκτικές στη θεραπεία επιληπτικές κρίσεις μειώνοντας τη διεγερσιμότητα των νευρώνων στον εγκέφαλο», δήλωσε η Sethi. «Σκεφτήκαμε ότι θα άξιζε να διερευνήσουμε αυτή τη θεραπεία σε ψυχιατρικές καταστάσεις».

Λίγα χρόνια αργότερα, η Sethi επινόησε τον όρο μεταβολική ψυχιατρική, έναν νέο τομέα που προσεγγίζει την ψυχική υγεία από την άποψη της μετατροπής της ενέργειας.

Στην τετράμηνη πιλοτική δοκιμή, η ομάδα της Sethi παρακολούθησε 21 ενήλικες συμμετέχοντες που είχαν διαγνωστεί με σχιζοφρένεια ή διπολική διαταραχή, έπαιρναν αντιψυχωσικά φάρμακα και είχαν μεταβολική ανωμαλία - όπως αύξηση βάρους, αντίσταση στην ινσουλίνη, υπερτριγλυκεριδαιμία, δυσλιπιδαιμία ή διαταραχή ανοχής στη γλυκόζη. Οι συμμετέχοντες έλαβαν οδηγίες να ακολουθήσουν μια κετογονική δίαιτα, με περίπου 10% των θερμίδων από υδατάνθρακες, 30% από πρωτεΐνες και 60% από λίπος. Δεν τους είπαν να μετρούν τις θερμίδες.

«Η εστίαση της διατροφής είναι σε ολόκληρες μη επεξεργασμένες τροφές, συμπεριλαμβανομένων των πρωτεϊνών και των μη αμυλούχων λαχανικών, και όχι στον περιορισμό των λιπών», δήλωσε η Sethi, η οποία μοιράστηκε με τους συμμετέχοντες ιδέες για γεύματα φιλικά προς την κετογονική διατροφή. Τους δόθηκαν επίσης βιβλία μαγειρικής κέτο και πρόσβαση σε έναν προπονητή υγείας.

Η ερευνητική ομάδα παρακολούθησε πόσο καλά οι συμμετέχοντες ακολούθησαν τη δίαιτα μέσω εβδομαδιαίων μετρήσεων των επιπέδων κετονών στο αίμα. (Οι κετόνες είναι οξέα που παράγονται όταν το σώμα διασπά το λίπος - αντί για γλυκόζη - για ενέργεια). Μέχρι το τέλος της δοκιμής, 14 ασθενείς ήταν πλήρως αφοσιωμένοι, έξι ήταν ημι-αφοσιωμένοι και μόνο ένας δεν ήταν αφοσιωμένος.

Οι συμμετέχοντες υποβλήθηκαν σε διάφορες ψυχιατρικές και μεταβολικές αξιολογήσεις καθ' όλη τη διάρκεια της δοκιμής.

Τα συμπεράσματα της έρευνας

Πριν από τη δοκιμή, το 29% των συμμετεχόντων πληρούσε τα κριτήρια του μεταβολικού συνδρόμου, που ορίζεται ως η ύπαρξη τουλάχιστον τριών από πέντε καταστάσεις: κοιλιακή παχυσαρκία, αυξημένα τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL χοληστερόλη, αυξημένη αρτηριακή πίεση και αυξημένα επίπεδα γλυκόζης νηστείας. Μετά από τέσσερις μήνες κετογονικής δίαιτας, κανένας από τους συμμετέχοντες δεν είχε μεταβολικό σύνδρομο.

Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες έχασαν 10% του σωματικού τους βάρους, μείωσαν την περίμετρο της μέσης τους κατά 11% τοις εκατό και είχαν χαμηλότερη αρτηριακή πίεση, δείκτη μάζας σώματος, τριγλυκερίδια, επίπεδα σακχάρου στο αίμα και αντίσταση στην ινσουλίνη.

«Βλέπουμε τεράστιες αλλαγές», δήλωσε η Sethi. «Ακόμη και αν παίρνετε αντιψυχωσικά φάρμακα, μπορούμε να αντιστρέψουμε την παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο, την αντίσταση στην ινσουλίνη. Νομίζω ότι αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό για τους ασθενείς».

Τα ψυχιατρικά οφέλη ήταν επίσης εντυπωσιακά. Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες βελτιώθηκαν κατά 31% σε μια ψυχιατρική αξιολόγηση της ψυχικής ασθένειας, γνωστή ως κλίμακα κλινικών συνολικών εντυπώσεων, με τα τρία τέταρτα της ομάδας να παρουσιάζουν κλινικά σημαντική βελτίωση. Συνολικά, οι συμμετέχοντες ανέφεραν επίσης καλύτερο ύπνο και μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή.

«Οι συμμετέχοντες ανέφεραν βελτιώσεις στην ενέργεια, τον ύπνο, τη διάθεση και την ποιότητα ζωής τους», ανέφερε η Sethi. «Αισθάνονται πιο υγιείς και πιο αισιόδοξοι».

Οι ερευνητές εντυπωσιάστηκαν από το γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες επέμειναν στη δίαιτα. «Είδαμε μεγαλύτερο όφελος με την ομάδα που ακολουθούσε τη δίαιτα σε σύγκριση με την ομάδα που ακολουθούσε τη δίαιτα μόνο κατά το ήμισυ, υποδεικνύοντας μια πιθανή σχέση δόσης-απόκρισης», συμπλήρωσε η Sethi.

Εναλλακτικό καύσιμο για τον εγκέφαλο

Υπάρχουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι ψυχιατρικές ασθένειες όπως η σχιζοφρένεια και η διπολική διαταραχή οφείλονται σε μεταβολικά ελλείμματα στον εγκέφαλο, τα οποία επηρεάζουν τη διεγερσιμότητα των νευρώνων, αποκάλυψε επίσης η Sethi.

Οι ερευνητές υποθέτουν ότι, όπως ακριβώς η κετογονική δίαιτα βελτιώνει τον μεταβολισμό του υπόλοιπου σώματος, έτσι βελτιώνει και τον μεταβολισμό του εγκεφάλου.

«Οτιδήποτε βελτιώνει τη μεταβολική υγεία γενικά, πιθανώς θα βελτιώσει την υγεία του εγκεφάλου ούτως ή άλλως». Κατά την Sethi «η κετογονική δίαιτα μπορεί να παρέχει κετόνες ως εναλλακτικό καύσιμο στη γλυκόζη για έναν εγκέφαλο με ενεργειακή δυσλειτουργία».

Πιθανότατα υπάρχουν πολλαπλοί μηχανισμοί σε λειτουργία, πρόσθεσε, και ο κύριος σκοπός της μικρής πιλοτικής δοκιμής είναι να βοηθήσει τους ερευνητές να εντοπίσουν σήματα που θα καθοδηγήσουν το σχεδιασμό μεγαλύτερων, πιο ισχυρών μελετών.

Ως γιατρός, η Sethi φροντίζει πολλούς ασθενείς τόσο με σοβαρές ψυχικές ασθένειες όσο και με παχυσαρκία ή μεταβολικό σύνδρομο, αλλά λίγες μελέτες έχουν επικεντρωθεί σε αυτόν τον πληθυσμό που δεν αντιμετωπίζεται επαρκώς.

Είναι η ιδρύτρια και διευθύντρια της κλινικής μεταβολικής ψυχιατρικής στο Stanford Medicine.

«Πολλοί από τους ασθενείς μου πάσχουν και από τις δύο ασθένειες, οπότε η επιθυμία μου ήταν να δω αν οι μεταβολικές παρεμβάσεις θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν», δήλωσε. «Αναζητούν περισσότερη βοήθεια. Ψάχνουν απλώς να νιώσουν καλύτερα».

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο και το Πανεπιστήμιο Duke συνέβαλαν στη μελέτη, ενώ η έρευνα υποστηρίχθηκε από το ερευνητικό ταμείο του ομίλου Baszucki, το Kuen Lau Fund και το Ίδρυμα για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.