Η κατάθλιψη είναι μια ολοένα και πιο διαδεδομένη ασθένεια στη χώρα μας. Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση αυτού του προβλήματος ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ασθενειών όπως ο διαβήτης τύπου 2.
Τώρα, μια νέα ισπανική μελέτη υποστηρίζει τη συσχέτιση μεταξύ της παρουσίας αυτής της νόσου και της σοβαρότητας των καταθλιπτικών συμπτωμάτων σε ηλικιωμένους ενήλικες με παχυσαρκία και μεταβολικό σύνδρομο. Η μελέτη, μέρος του προγράμματος Predimed-Plus, υποδηλώνει επίσης χειρότερο μεταβολικό έλεγχο από ήπια επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων βραχυπρόθεσμα-μεσοπρόθεσμα.
Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής δημοσιεύθηκαν στο Journal of Endocrinological Investigation.
«Ο διαβήτης τύπου 2 και τα συναισθηματικά προβλήματα είναι σε μεγάλο βαθμό συννοσηρά, με κοινούς υποκείμενους παράγοντες και αμοιβαία επιρροή στην κλινική πορεία και τη θεραπεία τους, συμπεριλαμβανομένης της προσήλωσης στη διατροφή και τη σωματική δραστηριότητα ή του ελέγχου των επιπλοκών που σχετίζονται με τον διαβήτη», αναφέρουν στο CuídatePlus οι Isabel Baenas και Lucía Camacho-Barcia, ερευνητές στο Idibell, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Bellvitge και το Ciberobn, που ηγήθηκαν της έρευνας.
«Αυτό οδηγεί σε αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας και σε μείωση της ποιότητας ζωής των ατόμων αυτών, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τους μεσήλικες και τους ηλικιωμένους ενήλικες, οι οποίοι αποτελούν ευάλωτη ομάδα λόγω της συχνής συνύπαρξης μεταβολικών και συναισθηματικών διαταραχών», προσθέτουν οι ερευνητές.
Στη μελέτη συμμετείχαν περισσότεροι από 6.000 συμμετέχοντες και διερευνήθηκε η διατομεακή σχέση μεταξύ της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας και της παρουσίας διαβήτη τύπου 2. Επιπλέον, οι ερευνητές ανέλυσαν τη συσχέτισή της με τον μεταβολικό έλεγχο μέσω της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, η οποία μετρά τη γλυκόζη του αίματος, και άλλων μεταβολικών μεταβλητών. Εξέτασαν επίσης την προοπτική σχέση μεταξύ των καταθλιπτικών συμπτωμάτων και των επιπέδων γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης στο αίμα μετά από ένα έτος παρακολούθησης.
Οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 είχαν περισσότερα καταθλιπτικά συμπτώματα σε σύγκριση με τους ασθενείς χωρίς διαβήτη τύπου 2. Επιπλέον, «όσο υψηλότερα ήταν τα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων, τόσο υψηλότερος ήταν ο επιπολασμός της νόσου», αναφέρουν αναλυτικά. Ενώ στο συνολικό δείγμα κυριαρχούσαν τα ήπια έως ελάχιστα καταθλιπτικά συμπτώματα, «στην ομάδα με διαβήτη τύπου 2 υπήρχε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό ατόμων με μέτρια και σοβαρά καταθλιπτικά συμπτώματα».
Κακή διατροφή ισοδυναμεί με περισσότερη κατάθλιψη
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα με καταθλιπτικά συμπτώματα παρουσιάζουν πιο ανθυγιεινά, πιο ανεξέλεγκτα διατροφικά πρότυπα που ενθαρρύνουν την αύξηση του σωματικού βάρους. Αυτό παρατηρήθηκε και στη μελέτη. Όπως επισημαίνουν οι συγγραφείς, «τα υψηλότερα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων κατά την έναρξη συσχετίστηκαν με χαμηλότερη προσκόλληση στη μεσογειακή διατροφή, μεγαλύτερη καθιστική συμπεριφορά και υψηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος κατά την παρακολούθηση ενός έτους».
Κατά τη γνώμη των συγγραφέων, αυτό μπορεί να σχετίζεται με τη συναισθηματική πείνα. «Είναι πολύ συνηθισμένο για τους ασθενείς αυτούς να καταφεύγουν στη συναισθηματική διατροφή ως στρατηγική αντιμετώπισης του στρες ή του άγχους». Επιπλέον, «συχνά θεωρούν ότι τα διατροφικά ζητήματα είναι τα πιο σύνθετα στη διαχείριση της νόσου τους».
Έχοντας αυτό κατά νου, οι συστάσεις για αυτούς τους ασθενείς περιλαμβάνουν «την προώθηση υγιεινών διατροφικών προτύπων που προάγουν την κατανάλωση τροφίμων πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά, όπως η μεσογειακή διατροφή, χρησιμοποιώντας πρακτικά εργαλεία για την επίτευξη γλυκαιμικού ελέγχου και την καθυστέρηση των επιπλοκών του διαβήτη». Παρομοίως, οι εν λόγω κατευθυντήριες γραμμές δίνουν έμφαση όχι μόνο στην αντιμετώπιση των προσωπικών και πολιτισμικών προτιμήσεων των ασθενών, αλλά και στην «προθυμία και την ικανότητά τους να προβούν σε αλλαγές συμπεριφοράς και στα υφιστάμενα εμπόδια στην αλλαγή».
Η σωματική άσκηση ισοδυναμεί με λιγότερο διαβήτη
Σε σχέση με την καθιστική συμπεριφορά, τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι τα υψηλότερα επίπεδα καταθλιπτικών συμπτωμάτων κατά την έναρξη της μελέτης αποτελούσαν προγνωστικό παράγοντα για υψηλότερα επίπεδα καθιστικής συμπεριφοράς. «Ορισμένα ψυχολογικά συμπτώματα, όπως η απώλεια ενδιαφέροντος και η έλλειψη κινήτρων, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τόσο την προγραμματισμένη όσο και την καθημερινή σωματική δραστηριότητα», σημειώνουν οι συγγραφείς.
Επιπλέον, «τα διαταραγμένα πρότυπα ύπνου, οι τροποποιημένοι κιρκάδιοι ρυθμοί ή η ανηδονία έχουν συνδεθεί με έναν καθιστικό τρόπο ζωής που προάγει την αντίσταση στην ινσουλίνη, τον αυξημένο ΔΜΣ και τον αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, παρεμβαίνοντας δυνητικά στον μεταβολικό έλεγχο».
Έτσι, οι συγγραφείς πιστεύουν ότι «η σωματική δραστηριότητα αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα στη θεραπεία τόσο του διαβήτη όσο και των διαταραχών της ψυχικής υγείας». Η τακτική άσκηση έχει αρκετά καλά τεκμηριωμένα σωματικά οφέλη για τα άτομα με διαβήτη τύπου 2: «Βελτιώνετε την καρδιαγγειακή κατάσταση, μειώνετε την αρτηριακή πίεση και το σωματικό βάρος και βελτιώνετε τον έλεγχο του διαβήτη». Επιπλέον, η άθληση «μπορεί επίσης να επιφέρει πολλές ψυχολογικές αλλαγές, επηρεάζοντας θετικά τη διάθεση και την αυτοεκτίμηση και μειώνοντας τα επίπεδα άγχους και στρες».
Περισσότερη θνησιμότητα σε ασθενείς με διαβήτη και κατάθλιψη
Σύμφωνα με τον Miguel A. Salinero-Fort του Red de Investigación en Servicios Sanitarios en Enfermedades Crónicas και Paloma Gómez-Campelo της Grupo de Investigación en Envejecimiento y Fragilidad del Instituto de Investigación Sanitaria del Hospital Universitario La Paz (IdiPAZ) στη Μαδρίτη, άλλοι παράγοντες που σχετίζονται με την κατάθλιψη σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 είναι «η αγγειακή φλεγμονή και η ενδοθηλιακή βλάβη, η νόσος των μικρών αγγείων, τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, η αντίσταση στην ινσουλίνη, οι καθημερινές ενέσεις ινσουλίνης, ο τακτικός έλεγχος της γλυκόζης στο αίμα, οι σωματικές επιπλοκές και οι περιορισμοί που σχετίζονται με τις νοσηλείες». Επιπλέον, προσθέτουν και άλλα, όπως «η έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης, οι διακρίσεις στην εργασία ή στο σχολείο, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και οι οικονομικές δυσκολίες».
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στη ζωή των ασθενών; Όπως επισημαίνουν οι εν λόγω εμπειρογνώμονες στο έγγραφο Η κατάθλιψη στον διαβήτη τύπου 2 - ένας εχθρός που πρέπει να καταπολεμηθεί; η έγκαιρη διάγνωση και διαχείριση αυτών των ασθενών είναι καθοριστικής σημασίας, διότι «έχει περιγραφεί σημαντική αύξηση της θνησιμότητας σε άτομα με διαβήτη τύπου 2 και κατάθλιψη, η οποία φτάνει το 46% για την ολική θνησιμότητα και το 39% για την καρδιαγγειακή θνησιμότητα».
Κατά τη γνώμη του, «η έγκαιρη διάγνωση της κατάθλιψης και η θεραπευτική προσέγγισή της από τους ιατρούς πρωτοβάθμιας περίθαλψης θα μπορούσε όχι μόνο να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών, αλλά και να συμβάλει στη συμμόρφωση με τη θεραπεία και στην υιοθέτηση συστάσεων για αλλαγές στον τρόπο ζωής που επιτρέπουν τόσο τον στόχο του γλυκαιμικού ελέγχου όσο και των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου».
