Θερμίδες και γήρανση του εγκεφάλου - Πώς συνδέονται

Τετάρτη, 24/01/2024 - 06:45

Ερευνητές εντόπισαν ένα συγκεκριμένο γονίδιο, το οποίο ενισχύεται μέσω του περιορισμού των θερμίδων.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι ο υγιεινός τρόπος ζωής που περιλαμβάνει τη σωστή διατροφή μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση της γήρανσης του εγκεφάλου. Ερευνητές από το Buck Institute for Research on Aging διαπίστωσαν ότι ο περιορισμός της ποσότητας τροφής που καταναλώνει ένα άτομο μπορεί επίσης να βοηθήσει στην προστασία του εγκεφάλου από τη γήρανση. Η έρευνα εντόπισε ένα συγκεκριμένο γονίδιο που ενισχύεται μέσω του περιορισμού των θερμίδων, βοηθώντας τις διαδικασίες που είναι απαραίτητες για την υγιή γήρανση του εγκεφάλου.

Ειδικότερα, ο υγιεινός τρόπος ζωής που περιλαμβάνει τη σωματική δραστηριότητα, τη διαχείριση του άγχους, την προώθηση των κοινωνικών σχέσεων και τη σωστή διατροφή, μπορεί να βοηθήσει στην επιβράδυνση της γήρανσης του εγκεφάλου, με τους ερευνητές της Καλιφόρνιας να διαπιστώνουν ότι ο περιορισμός της ποσότητας τροφής που καταναλώνει ένα άτομο μπορεί επίσης να βοηθήσει στην προστασία του εγκεφάλου από τη γήρανση, μέσω μοντέλων τόσο με φρουτόμυγες όσο και με ανθρώπινα κύτταρα.

Η έρευνα - που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature Communications εντόπισε ένα συγκεκριμένο γονίδιο που ενισχύεται μέσω του περιορισμού των θερμίδων, βοηθώντας τις διαδικασίες που είναι απαραίτητες για την υγιή γήρανση του εγκεφάλου.

Πώς ο περιορισμός των θερμίδων επηρεάζει τη γήρανση του εγκεφάλου

Σύμφωνα με τη Δρ Lisa Ellerby, καθηγήτρια στο Buck Institute for Research on Aging, επίκουρη καθηγήτρια γεροντολογίας στη Σχολή Γεροντολογίας Leonard Davis του USC και συν-συγγραφέα της μελέτης, η ομάδα αποφάσισε να μελετήσει την επίδραση του περιορισμού των θερμίδων στη γήρανση του εγκεφάλου, επειδή ο περιορισμός της διατροφής αποτελεί σημαντική παρέμβαση για τη διαδικασία της γήρανσης και ο εγκέφαλος είναι ένα ιδιαίτερα ευάλωτο όργανο κατά τη γήρανση.

Η Dr. Ellerby επισήμανε ότι «πολλοί άνθρωποι κάνουν διάφορες μορφές θερμιδικού περιορισμού, ιδίως τη διαλείπουσα νηστεία. Αυτό ήταν ένα αρχικό βήμα για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο αυτές οι προσπάθειες μπορεί να επηρεάσουν τη γήρανση του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, μια ανασκόπηση της έρευνας που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2021 ανέφερε ότι ο διαιτητικός περιορισμός μπορεί να βοηθήσει στην προστασία του εγκεφάλου από τη νευροφλεγμονή και τον νευροεκφυλισμό. Οι ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία είναι αναμφισβήτητα η μεγαλύτερη βιοϊατρική πρόκληση του 21ου αιώνα».

Επίσης, όπως αναφέρει στη μελέτη η Δρ Ellerby, «η ηλικία είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη ασθενειών του εγκεφάλου. Η αναβολή ή η μείωση του ρυθμού γήρανσης θα μπορούσε να καθυστερήσει πολλαπλές ασθένειες που σχετίζονται με την ηλικία και συνεπώς νευρολογικές παθήσεις. Όσον αφορά τη νόσο του Αλτσχάιμερ και τη νόσο του Πάρκινσον, δεν υπάρχουν διαθέσιμες θεραπείες για την πραγματική αντιμετώπιση των ασθενειών, επομένως είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τρόπους πρόληψης ή επιβράδυνσης της εξέλιξης των νευροεκφυλιστικών ασθενειών».

Προσδιορισμός του γονιδίου που επηρεάζεται από τον περιορισμό των θερμίδων

Για τη μελέτη αυτή, η Δρ Ellerby και η ομάδα της χρησιμοποίησαν μοντέλα φρουτόμυγας και ανθρώπινα κύτταρα για να εξετάσουν πώς ο περιορισμός των θερμίδων μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο γήρανσης του εγκεφάλου. Η ομάδα χρησιμοποίησε ένα μοντέλο φρουτόμυγας από 160 διαφορετικά στελέχη μυγών με διαφορετικό γενετικό υπόβαθρο. Οι μύγες ανατράφηκαν είτε με κανονική διατροφή είτε με διατροφή με ποσοστό 10% της κανονικής διατροφής.

Ετσι εντόπισαν πέντε γονίδια που είχαν συγκεκριμένες παραλλαγές που επηρέαζαν σημαντικά τη μακροζωία υπό τον περιορισμό της διατροφής. Ένα από αυτά είναι το γονίδιο της «μουστάρδας» στις φρουτόμυγες, το οποίο συσχετίζεται με το γονίδιο της αντίστασης στην οξείδωση 1 (OXR1) στους ανθρώπους και τα τρωκτικά.

Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι η εξάντληση των προϊόντων του γονιδίου OXR1 είναι κοινό χαρακτηριστικό νευροεκφυλιστικών παθήσεων όπως η νόσος του Πάρκινσον και η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, ενώ μελέτες σε ποντίκια δείχνουν ότι η υπερέκφραση του OXR1 μπορεί να είναι προστατευτική έναντι της αμυοτροφικής πλευρικής σκλήρυνσης (ALS).

Η Δρ Ellerby δήλωσε ότι η ίδια και οι συνεργάτες της πιστεύουν ότι τα ευρήματα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για να βοηθήσουν στον εντοπισμό πιθανών θεραπευτικών στόχων για την πιθανή επιβράδυνση της γήρανσης και των νευροεκφυλιστικών ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία.

Ο ρόλος της διατροφής για τον εγκέφαλο

«Η εύρεση παραγόντων που καθιστούν τον εγκέφαλο ανθεκτικό ή αποτρέπουν τη διαδικασία γήρανσης θα είναι σημαντική για την επιβράδυνση της γήρανσης», συνέχισε η ίδια. «Είναι πιθανό ότι απλές αλλαγές στη διατροφή μας μπορούν να αυξήσουν τα επίπεδα του OXR1 στον εγκέφαλο και αυτό θα ήταν προστατευτικό», διευκρίνισε.

«Παρατηρήθηκε ότι ο διαιτητικός περιορισμός έχει σαφείς μηχανισμούς δράσης με ενισχυμένο μεταβολισμό και καύση λίπους με την ηλικία και ο διαιτητικός περιορισμός στον εγκέφαλο είναι κάτι που πρέπει να επιδιωχθεί σε πιο περίπλοκους οργανισμούς από τις φρουτόμυγες, αν και η έρευνα πρέπει να ξεκινήσει από αυτούς τους απλούς οργανισμούς», εξήγησε. «Μια υγιεινή διατροφή μειώνει επίσης τις πιθανότητες να πάθουμε εγκεφαλικό επεισόδιο ή εγκεφαλοαγγειακή νόσο», πρόσθεσε.

Επεσήμανε ακόμη ότι, με την τρέχουσα τάση της χρήσης ενέσιμων φαρμάκων σε ευρεία βάση για την απώλεια βάρους, μεγάλος αριθμός ανθρώπων πρόκειται να περιοριστεί αποτελεσματικά στη δίαιτα. «Αυτή η έρευνα μπορεί να είναι μια εξαιρετική αρχή ως δεδομένο σε μελλοντικές έρευνες για να προσδιοριστεί τι μπορεί να κάνει ο διαιτητικός περιορισμός για την αποφυγή νευροεκφυλιστικών ασθενειών όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ ή η νόσος του Πάρκινσον», κατέληξε.