«Η γραφή, η ανάγνωση και η κατανόηση αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της μάθησης, οι οποίοι έχουν άμεση συσχέτιση με την όραση. Μελέτες έχουν δείξει ότι ποσοστό έως και 60% των μαθητών με δυσκολίες στην ανάγνωση, πάσχουν από υποκείμενα προβλήματα οράσεως. Επιπλέον, η φτωχή όραση μπορεί να προκαλεί πονοκεφάλους, κόπωση και δυσφορία στον μαθητή που επιδεινώνουν ακόμα περισσότερο τις επιδόσεις του στο σχολείο», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός - Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

«Τα παιδιά, όμως» προσθέτει, «συχνά δεν συνειδητοποιούν ότι έχουν πρόβλημα όρασης, διότι δεν κατανοούν πως θα έπρεπε φυσιολογικά να βλέπουν. Γι' αυτό τον λόγο συνιστάται να αρχίζει νωρίς στη ζωή ο προληπτικός έλεγχος της όρασης. Επιπρόσθετος λόγος για το συστηματικό οφθαλμολογικό τσεκάπ από μικρή ηλικία είναι το γεγονός ότι πολλές θεραπείες είναι πιο αποτελεσματικές όταν εφαρμόζονται νωρίς στη ζωή.

Τρεις διαδοχικοί έλεγχοι οράσεως στα παιδιά

Οι κατευθυντήριες οδηγίες για τον περιοδικό προληπτικό έλεγχο των ματιών και της όρασης ορίζουν πως στην προσχολική ηλικία πρέπει να γίνουν οπωσδήποτε τρεις έλεγχοι. Ο πρώτος γίνεται στη νεογνική ηλικία από τον παιδίατρο, ο οποίος κάνει την πρώτη οφθαλμολογική εκτίμηση και αναζητά προβλήματα όπως ο στραβισμός και η αμβλυωπία. Ο δεύτερος γίνεται σε ηλικία περίπου 3 ετών από τον παιδοοφθαλμίατρο και ο τρίτος όταν το παιδί αρχίσει το σχολείο (σε ηλικία 5 ή 6 ετών).

Εάν έως αυτή την ηλικία το παιδί δεν αντιμετωπίζει οφθαλμολογικό πρόβλημα, συνιστάται επανέλεγχος κάθε 1 ή 2 χρόνια, ειδάλλως με τη συχνότητα που ορίζει ο παιδοοφθαλμίατρος.

Στην εφηβεία συνιστάται να γίνεται προληπτικός έλεγχος μία φορά τον χρόνο ή συχνότερα εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό οφθαλμικών παθήσεων ή ο έφηβος αντιμετωπίζει οφθαλμολογικό πρόβλημα. Αυτό είναι απαραίτητο διότι τα αδιάγνωστα προβλήματα όρασης στην εφηβεία μπορεί να δημιουργήσουν και προβλήματα συμπεριφοράς, όπως έχουν δείξει πολλές μελέτες.

Οφθαλμολογικός έλεγχος και έφηβοι

Ειδικά στους εφήβους ηλικίας 15 ετών είναι απαραίτητος ένας λεπτομερής οφθαλμολογικός έλεγχος, που περιλαμβάνει μυδρίαση (διαστολή της κόρης του ματιού μετά την ενστάλαξη ειδικού κολλύριου), διότι αυτή είναι η πιο συχνή ηλικία κατά την οποία εμφανίζεται μία πάθηση των ματιών που λέγεται κερατόκωνος».

«Ο κερατόκωνος εκδηλώνεται όταν παρουσιάζουν λέπτυνση οι ίνες κολλαγόνου στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού (είναι ο επιφανειακός χιτώνας του). Αυτό προκαλεί αστάθεια στον κερατοειδή και αλλαγή στο σχήμα του, το οποίο από σφαιρικό γίνεται κωνικό», εξηγεί ο κ. Κανελλόπουλος. «Το επακόλουθο είναι να αναπτύσσει ο ασθενής πολύ μεγάλη μυωπία και σημαντικό αστιγματισμό, συχνά με διαφορετικούς βαθμούς σε κάθε μάτι οι οποίοι μάλιστα δεν σταθεροποιούνται αλλά αλλάζουν συχνά».

Με τον τακτικό προληπτικό οφθαλμολογικό έλεγχο μπορεί επίσης να γίνουν αντιληπτά συστηματικά προβλήματα υγείας, όπως η υπέρταση και ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 που δυστυχώς παρατηρούνται σε ολοένα περισσότερους ανηλίκους λόγω της κακής διατροφής, της καθιστικής ζωής και της παχυσαρκίας.

Ο οφθαλμολογικός έλεγχος συμπεριλαμβάνει εξετάσεις για διαθλαστικές ανωμαλίες (αμετρωπίες) που προκαλούν θόλωμα της όρασης (π.χ. μυωπία, αστιγματισμός), διαταραχές της λειτουργικής όρασης (π.χ. στραβισμός) και διαταραχές της οπτικής αντίληψης (π.χ. αχρωματοψία).

Εξίσου σημαντικό, όμως, είναι να παρατηρείτε το παιδί σας και να ανταποκριθείτε αμέσως εάν αρχίσει να παραπονιέται για συμπτώματα ύποπτα για οφθαλμολογικά προβλήματα, όπως:

- Θόλωμα της όρασης

- Κόπωση και δυσφορία

- Προοδευτική μείωση της προσοχής

- Συχνό τρίψιμο των ματιών

- Ανεξήγητους πονοκεφάλους

- Ανάγκη να σκύβει προς το τραπέζι ή να φέρνει το βιβλίο/την οθόνη κοντά στο πρόσωπό του για να διαβάσει

- Κάλυψη ή κλείσιμο του ενός ματιού

- Μισοκλείσιμο των ματιών όταν θέλει να δει κάτι

- Δυσκολίες στην ανάγνωση ή/και απώλεια της σειράς των λέξεων/προτάσεων/γραμμών όταν διαβάζει

- Κάμψη του κεφαλιού προς την μία πλευρά

- Διπλωπία (βλέπει διπλά είδωλα)

- Δυσκολίες στην ανάγνωση στον πίνακα ή στο να δει καθαρά μακρινά αντικείμενα

- Ανάγκη να κάθεται πολύ κοντά στην τηλεόραση ή στο κομπιούτερ για να βλέπει

- Ανάγκη να σκύβει πολύ κοντά στο τραπέζι/θρανίο για να γράψει

«Εάν το παιδί παρουσιάσει οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, καλό είναι να προγραμματίσετε το συντομότερο δυνατό μία επίσκεψη στον οφθαλμίατρο», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος.