Μια ερευνητική ομάδα που χρηματοδοτείται από τα NIH με επικεφαλής τον Δρ. Vinod Balachandran από το Memorial Sloan Kettering Cancer Center (MSKCC) έχει αναπτύξει ένα εξατομικευμένο εμβόλιο με τεχνολογία mRNA για τη θεραπεία του καρκίνου στο πάγκρεας αλλά και πιθανότατα άλλων μορφών με μεγάλη θνησιμότητα. Το εμβόλιο έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τα κύτταρα του ανοσοποιητικού να αναγνωρίζουν συγκεκριμένα νεοαντιγόνα στα καρκινικά κύτταρα του παγκρέατος ασθενών. Τα αποτελέσματα από μια μικρή κλινική δοκιμή της πειραματικής θεραπείας δημοσιεύτηκαν στις 10 Μαΐου 2023 στο Nature.
Οι ανοσοθεραπείες που βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού να «επιτεθεί» σε όγκους έχουν φέρει επανάσταση στη θεραπεία πολλών τύπων όγκων. Αλλά μέχρι σήμερα, έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικές στο PDAC (αδενοκαρκίνωμα του παγκρέατος). Το εάν τα καρκινικά κύτταρα του παγκρέατος παράγουν νεοαντιγόνα -πρωτεΐνες που μπορούν να στοχευθούν αποτελεσματικά από το ανοσοποιητικό σύστημα- δεν έχει διευκρινιστεί.
Η συμβολή της BioNTech στην ανάπτυξη του εμβολίου
Μετά από την χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του PDAC, η ομάδα του Δρ. Vinod Balachandran έστειλε δείγματα όγκου από 19 άτομα σε συνεργάτες της στην BioNTech. Η τελευταία πραγματοποίησε γονιδιακή αλληλουχία στους όγκους για να βρει πρωτεΐνες που θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν μια ανοσολογική απόκριση. Στη συνέχεια η ομάδα του καθηγητή χρησιμοποίησε αυτές τις πληροφορίες για να δημιουργήσει ένα εξατομικευμένο εμβόλιο mRNA για κάθε ασθενή. Κάθε εμβόλιο στόχευε έως και 20 νεοαντιγόνα.
Τα εξατομικευμένα εμβόλια δημιουργήθηκαν με επιτυχία για 18 από τους 19 συμμετέχοντες στη μελέτη. Η διαδικασία, από τη χειρουργική επέμβαση έως την πρώτη δόση του εμβολίου, κράτησε κατά μέσο όρο περίπου εννέα εβδομάδες.
Όλοι οι ασθενείς έλαβαν ένα φάρμακο που ονομάζεται atezolizumab πριν από τον εμβολιασμό. Αυτό το φάρμακο εμποδίζει τα καρκινικά κύτταρα να καταστείλουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Στη συνέχεια, το εμβόλιο χορηγήθηκε σε εννέα δόσεις για αρκετούς μήνες. Μετά τις πρώτες οκτώ δόσεις, οι συμμετέχοντες στη μελέτη ξεκίνησαν επίσης τη λήψη των κλασικών φαρμάκων χημειοθεραπείας για το PDAC, ενώ ακολούθησε μία 9η αναμνηστική δόση του εμβολίου.
Συνολικά 16 εθελοντές παρέμειναν αρκετά υγιείς ώστε να λάβουν τουλάχιστον μερικές από τις δόσεις του εμβολίου. Στους μισούς από αυτούς τους ασθενείς, τα εμβόλια ενεργοποίησαν ισχυρά ανοσοκύτταρα, που ονομάζονται Τ κύτταρα, τα οποία μπορούσαν να αναγνωρίσουν τον καρκίνο του παγκρέατος. Για να παρακολουθήσει τα Τ κύτταρα που δημιουργήθηκαν μετά τον εμβολιασμό, η ερευνητική ομάδα ανέπτυξε μια νέα στρατηγική με το εργαστήριο του Δρ. Benjamin Greenbaum στο MSKCC. Οι αναλύσεις έδειξαν ότι τα Τ κύτταρα που αναγνώρισαν τα νεοαντιγόνα δεν βρέθηκαν στο αίμα πριν από τον εμβολιασμό. Μεταξύ των οκτώ ασθενών με ισχυρές ανοσολογικές αποκρίσεις, οι μισοί είχαν Τ κύτταρα που στόχευσαν σε περισσότερα από ένα νεοαντιγόνα εμβολίου.
Τ - κύτταρα και εμβόλιο
Ενάμιση χρόνο μετά τη θεραπεία, ο καρκίνος δεν είχε επιστρέψει σε κανένα από τα άτομα που είχαν ισχυρή απόκριση Τ-κυττάρων στο εμβόλιο. Αντίθετα, σε εκείνους που το ανοσοποιητικό σύστημα δεν ανταποκρίθηκε στο εμβόλιο, ο καρκίνος επανεμφανίστηκε κατά μέσο όρο μετά από ένα χρόνο. Σε έναν ασθενή με ισχυρή ανταπόκριση, τα Τ κύτταρα που δημιουργήθηκαν από το εμβόλιο φάνηκαν ικανά να εξαλείψουν ακόμη και έναν μικρό όγκο που είχε εξαπλωθεί στο ήπαρ. Αυτά τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι τα Τ κύτταρα που ενεργοποιήθηκαν από τα εμβόλια διατήρησαν τον καρκίνο του παγκρέατος υπό έλεγχο.
Ωστόσο, η παραπάνω μελέτη πραγματοποιήθηκε σε μικρή ομάδα ατόμων και τώρα οι επιστήμονες θέλουν να δοκιμάσουν την αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε ένα μεγαλύτερο δείγμα ατόμων.
