Η μακροβιοτική διατροφή επινοήθηκε από τον Ιάπωνα φιλόσοφο George Ohsawa κατά την δεκαετία του 1920, ο οποίος είχε ως στόχο να ακολουθήσει μια ολιστική προσέγγιση ως προς την ευεξία και την μακροζωία.
Ο Ohsawa πίστευε ότι μέσα από μια απλή, υγιεινή διατροφή ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει σε αρμονία με την φύση και να διαχειριστεί μια σειρά από σοβαρά, χρόνια νοσήματα.
Ο Ιάπωνας φιλόσοφος θεωρούσε ότι ένας υγιεινός τρόπος ζωής θα έπρεπε να περιλαμβάνει μια γενικότερη στάση ζωής με σκοπό την ισορροπία, συνδυάζοντας την διατροφή με την άσκηση και τον διαλογισμό. Επιπλέον, σύμφωνα με τον ίδιο, θα πρέπει να αποφεύγονται ορισμένες μέθοδοι προετοιμασίας και κατανάλωσης του φαγητού.
Το «μενού» της μακροβιοτικής δίαιτας
Ειδικότερα, οι ακόλουθοι της μακροβιοτικής δίαιτας καλούνται να προτιμούν βιολογικά, εποχιακά, ντόπια προϊόντα δίνοντας έμφαση στα λαχανικά, τα όσπρια και τα δημητριακά ολικής άλεσης.
Οι βασικοί άξονες της μακροβιοτικής διατροφής είναι οι παρακάτω:
- Το 40% - 60% της καθημερινής διατροφής πρέπει να αποτελείται από δημητριακά ολικής άλεσης, όπως είναι το καστανό ρύζι και η βρώμη.
- Το 20% - 30% της καθημερινής διατροφής πρέπει να αποτελείται από λαχανικά και φρούτα.
- Το 10% - 25% της καθημερινής διατροφής πρέπει να αποτελείται από προϊόντα οσπρίων και θαλάσσια λαχανικά (π.χ.: φύκι).
Κάποιοι άνθρωποι επίσης καταναλώνουν μικρές ποσότητες από «ζυμωμένα» λαχανικά (π.χ.: πίκλες), ξηρούς καρπούς, σπόρους και βιολογικό κρέας/ψάρι.
Μακροβιοτική δίαιτα – Τι απαγορεύεται
Η μακροβιοτική δίαιτα απαγορεύει:
- Επεξεργασμένα τρόφιμα
- Τρόφιμα πλούσια σε αλάτι
- Τρόφιμα πλούσια σε ζάχαρη
- Τρόφιμα πλούσια σε λιπαρά
Ορισμένοι από τους ακολούθους της μακροβιοτικής διατροφής αποφεύγουν τα γαλακτοκομικά, τα αυγά και το κρέας, αν και μικρές μερίδες βιολογικού κρέατος και ψαριού δεν απαγορεύονται ρητά από την συγκεκριμένη δίαιτα.
Άλλοι κανόνες της μακροβιοτικής δίαιτας προτρέπουν:
- Να τρώμε και να πίνουμε μόνο όταν νιώθουμε την σωματική ανάγκη (όχι δηλαδή από λαιμαργία).
- Να μασάμε το φαγητό καλά, μέχρι να «υγροποιηθεί» στο στόμα μας.
- Να χρησιμοποιούμε φυσικά υλικά, όπως το ξύλο και το γυαλί για να μαγειρεύουμε και να αποθηκεύουμε το φαγητό.
- Να αποφεύγουμε τους φούρνους μικροκυμάτων και τις ηλεκτρικές εστίες.
- Να αποφεύγουμε τα ροφήματα με γεύσεις, καθώς και τα ροφήματα με καφεΐνη ή αλκοόλ.
- Να «εξαγνίζουμε» το νερό (π.χ.: μέσω του βρασμού) πριν το πιούμε ή το χρησιμοποιήσουμε στην μαγειρική.
Τι λέει η επιστήμη για την μακροβιοτική δίαιτα
Όπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ του BBC, σε γενικές γραμμές, μια διατροφή που βασίζεται στα λαχανικά και τα δημητριακά ολικής άλεσης προσφέρει αντιφλεγμονώδη οφέλη, τα οποία είναι γνωστό πως μειώνουν το ρίσκο εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων.
Επιπλέον, υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν πως το παραπάνω πρόγραμμα διατροφής συνδέεται με βελτίωση της υγείας του καρδιαγγειακού συστήματος, καθώς τα άτομα που το ακολουθούν εμφανίζουν χαμηλότερα επίπεδα λιπιδίων και χοληστερίνης και καλύτερα επίπεδα πίεσης του αίματος. Αυτό σημαίνει πως η μακροβιοτική δίαιτα θα μπορούσε να είναι βοηθητική για τους ασθενείς με διαβήτη τύπου 2.
Από την άλλη, τα παραπάνω οφέλη ισχύουν για κάθε διατροφή που είναι υψηλή σε λαχανικά, όσπρια και φυτικές ίνες, όπως για παράδειγμα η Μεσογειακή Διατροφή και η Διατροφή της Οκινάουα. Μάλιστα, όπως εξηγεί στο BBC η εγγεγραμμένη διαιτολόγος, Kerry Torrens, η μακροβιοτική διατροφή είναι αρκετά περιοριστική και ως εκ τούτου τα άτομα που την ακολουθούν μπορεί να προσλαμβάνουν μεγαλύτερες από τις συνιστώμενες ποσότητες σε ορισμένα διατροφικά συστατικά και μικρότερες σε άλλα.
«Η περιοριστική φύση του μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα η δίαιτα αυτή να μην μπορεί να εκπληρώσει τις ανάγκες σε θερμίδες ή σε θρεπτικά συστατικά που έχουν ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες -κυρίως τα παιδιά. Μερικά παραδείγματα είναι το ασβέστιο, ο σίδηρος, η πρωτεΐνη και οι βιταμίνες D και B12».
Όσον αφορά την δράση της μακροβιοτικής διατροφής κατά των χρόνιων νοσημάτων, υπάρχουν μεμονωμένες αναφορές που ισχυρίζονται την θεραπευτική της δράση, ωστόσο μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποια οργανωμένη μελέτη για να το τεκμηριώσει.
Αξίζει να τονίσουμε ότι ο George Ohsawa θεωρούσε πως η μακροβιοτική διατροφή μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης και να βοηθήσει στην θεραπεία του καρκίνου. Πράγματι, ορισμένες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα που ακολουθούν την συγκεκριμένη δίαιτα έχουν ελαφρώς μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων, κάτι που θεωρείται ότι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ορισμένων καρκίνων, συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου του μαστού.
Ωστόσο, το βρετανικό Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο τονίζει ότι δεν υπάρχει κάποια απόδειξη ότι η μακροβιοτική δίαιτα μπορεί να θεραπεύσει τον καρκίνο, προειδοποιώντας μάλιστα ότι σε ορισμένες περιπτώσεις θεωρείται ακατάλληλη για τους καρκινοπαθείς.
Όπως και να ‘χει, είναι σημαντικό να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας προτού κάνετε κάποια μεγάλη αλλαγή στην διατροφή σας, ιδίως εάν πάσχετε από κάποιο πρόβλημα υγείας.
