Αγάπη. Τι λέξη, τι νοήματα, τι διαφορετικά συναισθήματα μπορούν να περιέχονται σε πέντε μόνο γράμματα. Βαθιά, οδυνηρή, συγκεχυμένη, πλατωνική, αδύνατη, παθιασμένη.
Όποιο κι αν είναι το επίθετο που συνοδεύει το ουσιαστικό με το οποίο έχουμε να κάνουμε εδώ, η έντασή του, που ενυπάρχει σε αυτό το συναίσθημα, έχει αποτυπωθεί σε ποιήματα, τραγούδια, μυθιστορήματα και ταινίες. Και, μερικές φορές, αυτό που νιώθουμε είναι τόσο συγκλονιστικό που ο έρωτας μπορεί να αρχίσει να θολώνει και να δώσει τη θέση του σε άλλες ψυχικές καταστάσεις, όπως η εμμονή. Γι' αυτό το λόγο το να διακρίνουμε αυτό που νιώθουμε και να γνωρίζουμε πού είναι το όριο είναι σημαντικό, ειδικά για την ψυχική μας υγεία.
Αρχικά, θα πρέπει να αναρωτηθούμε, είναι φυσιολογικό να συγχέουμε τα δύο συναισθήματα; Η Diana Sánchez, ψυχολόγος, σεξολόγος και μέλος του Κολλεγίου Ψυχολόγων της Μαδρίτης, απαντά ότι αυτό εξαρτάται από κάθε περίπτωση και ότι το κλειδί βρίσκεται στην προσωπικότητα του ατόμου. «Υπάρχουν άνθρωποι που τείνουν να έχουν εμμονικές ή εξαρτημένες σχέσεις. Ταυτίζουν την αγάπη με κάτι που τους εμποδίζει να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή», λέει ο ειδικός, ο οποίος προσθέτει ότι οι άνθρωποι που αναμειγνύουν αυτά τα συναισθήματα τείνουν να σκέφτονται συνεχώς το πρόσωπο που αγαπούν. «Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο έπρεπε πάντα να σχετίζονται με τα πρόσωπα αναφοράς τους», λέει.
Ωστόσο, αν και για πολλούς ανθρώπους η γραμμή μεταξύ αγάπης και εμμονής είναι πολύ λεπτή, η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για πολύ διαφορετικές έννοιες. Υπό αυτή την έννοια, η κύρια διαφορά έγκειται στον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόμαστε απέναντι στον σύντροφό μας.
«Όταν ένα άτομο νιώθει αγάπη για κάποιον άλλον, του επιτρέπει να είναι ο εαυτός του, να αναπτύξει τη δική του ατομικότητα και να έχει μια προσωπική ανάπτυξη παράλληλα με τη ζωή ως ζευγάρι», λέει η Sánchez. Από την άλλη πλευρά, συνεχίζει η ειδικός, το κύριο χαρακτηριστικό της εμμονής είναι ότι δεν επιτρέπουμε στον άλλον να έχει τον δικό του χώρο, ούτε αναλογιζόμαστε ότι μπορεί να βιώνει συναισθήματα ή αισθήσεις απέναντι σε άλλους με τον ίδιο σεξουαλικό προσανατολισμό, ακόμη και αν είναι φίλοι.
Εν ολίγοις, συνοψίζει ο ψυχολόγος, το πρόβλημα σε μια περίπτωση εμμονής «είναι ότι θέλουμε το άλλο άτομο να μας προσέχει 24 ώρες το 24ωρο, 24 ώρες το 24ωρο. Πρόκειται για μια τόσο συμβιωτική σχέση που το άτομο χάνει τα όρια μεταξύ του εαυτού του και του συντρόφου του».
Συναισθηματική νοημοσύνη, θεμελιώδης
Λένε ότι από την αγάπη στο μίσος είναι μόνο ένα βήμα. Το ίδιο μπορεί να ισχύει και για την εμμονή. Και για να αποφύγετε να παίξετε αυτό το ασαφές παιχνίδι, η συναισθηματική νοημοσύνη είναι απαραίτητη. [Πράγματι, αν δεν έχουμε μια σωστή κατανόηση του τι είναι τα συναισθήματα και δεν αναγνωρίζουμε ότι όλα τους είναι καλά, ακόμη κι αν τα βιώνουμε ως θετικά ή αρνητικά, μπορεί να μπερδέψουμε την αγάπη με την εμμονή], λέει η σεξολόγος.
Έτσι, εξηγεί η ειδικός, είναι απολύτως φυσιολογικό να σας λείπει ο σύντροφός σας εάν αυτός ή αυτή απουσιάζει για λίγες ημέρες, λόγω του δεσμού που υπάρχει μεταξύ των δύο, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι το άτομο θα πάθει κατάθλιψη ή θα σταματήσει να συνεχίζει τη ρουτίνα του. «Μπορεί να νιώθουμε θλίψη ή στεναχώρια, αλλά αυτά είναι συναισθήματα που δεν μας βλάπτουν, επειδή γνωρίζουμε ότι είναι προσωρινό και ότι δεν πρόκειται να συμβεί τίποτα», λέει.
Αντίθετα, το πρόβλημα για τους ανθρώπους που δεν έχουν συναισθηματική νοημοσύνη είναι ότι δεν ανέχονται τα αρνητικά συναισθήματα, επειδή δεν καταλαβαίνουν ότι είναι υγιή. Ως εκ τούτου, προσπαθούν να τα αποφύγουν με κάθε κόστος. Σύμφωνα με τα λόγια του Sánchez, «αν μου λείπει κάποιος, αλλά δεν ξέρω ότι αυτό είναι ένα υγιές συναίσθημα, θα αποφύγω με κάθε τρόπο αυτό το συναίσθημα που θεωρώ τόσο δυσάρεστο».
Αυτή η συναισθηματική άγνοια, σύμφωνα με τον ειδικό, οδηγεί συχνά στη ζήλια ή στη σκέψη ότι η αγάπη τους δεν είναι αμοιβαία, ένα σοβαρό λάθος, διότι «ερμηνεύουμε τη συμπεριφορά του άλλου με βάση τα δικά μου συναισθήματα».
Πώς επηρεάζει η εμμονή την ψυχική υγεία;
«Όταν οι σχέσεις από υγιείς γίνονται εμμονικές, ένα άτομο μπορεί να υποφέρει από άγχος ή ακόμη και κατάθλιψη. Το να ενδιαφερόμαστε περισσότερο για τη ζωή του άλλου παρά για τον εαυτό μας έχει αισθητή επίδραση στην ψυχική μας υγεία. Σκέψεις όπως "τι κάνει αυτός/αυτή τώρα;" μας εμποδίζουν να απολαμβάνουμε το παρόν και ό,τι κάνουμε ατομικά εκείνη τη στιγμή. Αυτό δημιουργεί άγχος και αν προσθέσουμε και ιδέες όπως "αυτό το άτομο δεν είναι μαζί μου επειδή δεν με αγαπάει", μπορεί να επηρεαστεί η αυτοεκτίμησή μας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη», λέει ο Sánchez.
Για όλους αυτούς τους λόγους, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πώς να περιορίζουμε την εμμονή. Ο ψυχολόγος συμβουλεύει να εξασκείτε την ενσυνειδητότητα, καθώς αυτή η τεχνική χαλάρωσης και διαλογισμού λειτουργεί πολύ καλά για να μην υποφέρετε από αναπολούντες ή εμμονικές σκέψεις. Επιμένει στη σημασία του να «βρισκόμαστε σε πλήρη επίγνωση, να εστιάζουμε στη δική μας ζωή και να γνωρίζουμε ότι μπορούμε να είμαστε ευτυχισμένοι και μόνοι μας».
