Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Cambridge δημοσίευσαν πρόσφατα στο περιοδικό JMIR Formative Research τα αποτέλεσμα αξιολόγησης της νέας εφαρμογής MoveMed (διαθέσιμη για smartphones κινητά) που ανοίγει το δρόμο για στενή παρακολούθηση της πορείας της αυχενικής μυελοπάθειας από τους ίδιους τους ασθενείς και θεράποντες ιατρούς.

Η αυχενική μυελοπάθεια είναι η πιο σοβαρή μορφή του λεγόμενου «αυχενικού συνδρόμου», όπου λόγω των εκφυλιστικών αλλοιώσεων («φθορά» που υφίσταται η σπονδυλική στήλη με την πάροδο του χρόνου) ασκείται πίεση επί του νωτιαίου μυελού, ο οποίος δυσλειτουργεί. Οι ασθενείς εμφανίζουν τυπικά νευρολογικά συμπτώματα, όπως μουδιάσματα και αδυναμία των άνω και κάτω άκρων.

Η εφαρμογή που ανέπτυξε η ομάδα του Πανεπιστημίου του Cambridge κατευθύνει με σαφείς οδηγίες τους ασθενείς οι οποίοι πραγματοποιούν συγκεκριμένες δοκιμασίες, πάντα κρατώντας το κινητό τους, για αξιολόγηση της λεπτής κινητικότητας των χεριών αλλά και της ισορροπίας κατά το βάδισμα. Με αυτό τον τρόπο οι ασθενείς μπορούν όσο συχνά θέλουν, από την άνεση του σπιτιού τους, παίζοντας στην ουσία ένα παιχνίδι στο κινητό τους, να παρακολουθούν την πορεία τους σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό τους.

Ο Άγγελος Κόλιας, διευθυντής νευροχειρουργός στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Cambridge, που είναι ένας από τους ερευνητές, περιγράφει παρακάτω τη νόσο και εξηγεί πως μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς η πρωτοποριακή εφαρμογή στο κινητό τηλέφωνο.

Ποια η διαφορά της εκφυλιστικής αυχενικής μυελοπάθειας από το γνωστό σε όλους μας αυχενικό σύνδρομο;

Όπως επισημαίνει ο κ. Κόλιας, το λεγόμενο αυχενικό σύνδρομο (πόνος στον αυχένα) χωρίς νευρολογικά συμπτώματα μπορεί και πρέπει να αντιμετωπίζεται με συντηρητικές μεθόδους θεραπείας, πρωτίστως συνδυασμό φυσικοθεραπείας με θεραπεία με παυσίπονα.

Ωστόσο, το αυχενικό σύνδρομο με νευρολογικά συμπτώματα, δηλαδή:

• μούδιασμα στα άνω ή/και κάτω άκρα,
• πόνο κατά μήκος των άνω άκρων,
• αδυναμία των άνω άκρων με δυσκολία στις λεπτές κινήσεις των χεριών,
• αδυναμία των κάτω άκρων με αστάθεια,
• ακράτεια ούρων,
πρέπει πάντα να διερευνάται χωρίς καθυστερήσεις από εξειδικευμένο ιατρό. Σε περίπτωση που η Μαγνητική Τομογραφία αναδείξει στένωση του σπονδυλικού σωλήνα λόγω εκφυλιστικών αλλοιώσεων με πίεση επί του νωτιαίου μυελού, τότε μιλάμε για εκφυλιστική αυχενική μυελοπάθεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις η χειρουργική επέμβαση για αποσυμπίεση του νωτιαίου μυελού πρέπει να διενεργείται χωρίς καθυστερήσεις, ιδιαίτερα σε ασθενείς με βαριά ή μετρίου βαθμού αυχενική μυελοπάθεια.

Σε τι στοχεύει η χειρουργική επέμβαση;

Σύμφωνα με τον κ. Κόλια, «πρωταρχικός στόχος είναι η αποσυμπίεση του νωτιαίου μυελού και των ριζών. Οι επεμβάσεις πρέπει να πραγματοποιούνται με νευροχειρουργικό μικροσκόπιο και μικρο-χειρουργικές τεχνικές, ώστε να επιτευχθεί η αποσυμπίεση του νωτιαίου μυελού. Είναι σημαντικό οι επεμβάσεις να διενεργούνται από εξειδικευμένους χειρουργούς, ώστε να ελαχιστοποιείται το ενδεχόμενο περαιτέρω τραυματισμού του εξαιρετικά ευάλωτου νωτιαίου μυελού».

Πώς μπορεί η νέα εφαρμογή να βοηθήσει τους ασθενείς με αυχενική μυελοπάθεια;

«Το πλεονέκτημα της πρωτοποριακής εφαρμογής MoveΜed είναι ότι επιτρέπει στους ασθενείς την αυτο-παρακολούθηση. Αυτό σημαίνει ότι, με απόλυτα αντικειμενικό τρόπο, οι ασθενείς μπορούν να δουν εάν και κατά πόσο τα συμπτώματα τους επιδεινώνονται ή βελτιώνονται», εξηγεί ο κ. Κόλιας, τονίζοντας ότι «αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για εκείνους τους ασθενείς με πίεση επί του νωτιαίου μυελού αλλά καθόλου ή πολύ ήπια νευρολογικά συμπτώματα. Αυτοί είναι οι ασθενείς που προβληματίζονται ιδιαίτερα για το εάν και πότε θα πρέπει να προχωρήσουν σε ένα χειρουργείο.

Καθώς οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες παρέχουν αρχικά τη δυνατότητα συντηρητικής αντιμετώπισης σε αυτούς τους ασθενείς είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει μία αντικειμενική, ακριβής και εύκολη μέθοδος παρακολούθησης των συμπτωμάτων τους σε πραγματικό χρόνο, ώστε να προχωρήσουν σε χειρουργική επέμβαση χωρίς καθυστερήσεις εάν τα συμπτώματα τους επιδεινωθούν».

Η εφαρμογή είναι επίσης εξαιρετικά χρήσιμη για ασθενείς με βαριά ή μέτρια μυελοπάθεια. Οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες ξεκάθαρα συστήνουν χειρουργική επέμβαση για αποσυμπίεση του νωτιαίου μυελού για αυτήν την κατηγορία ασθενών. Η πραγματοποίηση μετρήσεων μέσω της εφαρμογής πριν και μετά το χειρουργείο επιτρέπει με αντικείμενο τρόπο την ανίχνευση ακόμη και πολύ μικρών αλλαγών στη νευρολογική εικόνα των ασθενών.

Ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών αισθάνεται άμεση βελτίωση μετά το χειρουργείο. Ωστόσο ένα μικρό ποσοστό ασθενών, ιδιαίτερα εκείνοι με βαριά μυελοπάθεια, δεν είναι βέβαιοι για την εξέλιξη των συμπτωμάτων τους μετά το χειρουργείο. Η εφαρμογή με αντικείμενο τρόπο μπορεί να ανιχνεύσει το εξαιρετικά μικρό ποσοστό ασθενών των οποίων τα συμπτώματα συνεχίζουν να χειροτερεύουν ακόμη και μετά το χειρουργείο, ώστε να γίνει η απαραίτητη διερεύνηση χωρίς καθυστερήσεις.

Ο κ. Κόλιας συμπληρώνει ακόμη ότι ιδιαίτερα οι ασθενείς με βαριά ή μετρίου βαθμού μυελοπάθεια μετά το χειρουργείο μπορούν και πρέπει να ακολουθούν ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αποκατάστασης (φυσικοθεραπεία, κινησιοθεραπεία, εργοθεραπεία) υπό την επίβλεψη εξειδικευμένων φυσιάτρων.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Όπως αναφέρει ο κ. Κόλιας, ο οποίος από το 2023 προσφέρει τις υπηρεσίες του και σε ασθενείς στην Ελλάδα ως μέλος της επιστημονικής ομάδας της Α’ Νευροχειρουργικής Κλινικής του Ερρίκος Ντυνάν, η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση του κοινού είναι το πρώτο βήμα. Η αυχενική μυελοπάθεια είναι μια συχνή πάθηση, αλλά εάν οι ασθενείς δεν αναζητήσουν αξιολόγηση από εξειδικευμένους ιατρούς αρκετές φορές παραμένει αδιάγνωστη για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Οι νέες τεχνολογίες, όπως η εφαρμογή MoveMed σε συνδυασμό με τεχνητή νοημοσύνη, είναι βέβαιο ότι θα επιτρέψουν στους ασθενείς πολύ σύντομα να παρακολουθούν την κατάσταση τους σε πραγματικό χρόνο και να αναζητούν τη βοήθεια ειδικών χωρίς καθυστερήσεις. Αυτήν τη στιγμή οι ερευνητές μεταφράζουν την εφαρμογή και στα Ελληνικά, ώστε να ξεκινήσει η αξιολόγηση της από ασθενείς στην Ελλάδα.

Ο κ. Κόλιας καταλήγει λέγοντας, ότι «το σημαντικότερο είναι ότι οι σύγχρονες μικρο-χειρουργικές τεχνικές και η σύγχρονη τεχνολογία, που χρησιμοποιούμε σε αυτά τα χειρουργεία, επιτρέπει στους ασθενείς που πάσχουν από αυχενική μυελοπάθεια να χειρουργηθούν με ύψιστη ασφάλεια, εξαιρετικά αποτελέσματα και με ένα χρονικό διάστημα νοσηλείας που δεν ξεπερνά την μία ημέρα κατά κανόνα».