Οι χειρουργικές επεμβάσεις στην σπονδυλική στήλη αποσκοπούν στη θεραπεία μιας ευρείας γκάμας παθήσεων και διαταραχών που επηρεάζουν τη συγκεκριμένη περιοχή του μυοσκελετικού συστήματος, αλλά στην πραγματικότητα αντανακλούν σε όλη την υγεία του οργανισμού.

Συνήθως, αυτές οι επεμβάσεις επιλέγονται από τον γιατρό όταν η συντηρητική αγωγή δεν φέρνει ύφεση στα συμπτώματα, όπως τον πόνο ή την αποκατάσταση της φυσιολογικής καθημερινής λειτουργικότητας και διενεργούνται από εξειδικευμένο χειρουργό σπονδυλικής στήλης.

Απαιτούν μεγάλη ακρίβεια και εξειδικευμένες τεχνικές, ενώ εφαρμόζονται για απλούστερες παθήσεις όπως η δισκοκήλη, ή και πιο σύνθετα προβλήματα, όπως οι παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης (σκολίωση ή κύφωση), η ολίσθηση των σπονδύλων, η στένωση του σπονδυλικού σωλήνα και πολλές άλλες, ιδίως όταν υπάρχει αστάθεια της σπονδυλικής στήλης, ή πίεση σε νευρολογικές δομές, νωτιαίο μυελό ή ρίζες.

«Η απόφαση να υποβληθεί ο ασθενής σε επέμβαση στη σπονδυλική στήλη πρέπει να βασίζεται σε σαφή επιστημονικά δεδομένα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η καταλληλότητα και η αποτελεσματικότητά της. Για τον λόγο αυτό, η αξιολόγηση των ασθενών οφείλει να είναι πλήρης, να γίνεται με προσοχή και να συνεκτιμά, μετά από κατάλληλες ιατρικές εξετάσεις, τις λειτουργικές ανάγκες του κάθε ασθενούς, σε συνδυασμό με το ιατρικό ιστορικό του, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι μπορεί να προχωρήσει σε χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματός του», επισημαίνει ο κ. Παναγιώτης Ζουμπούλης Διευθυντής Κλινικής Παραμορφώσεων Σπονδυλικής Στήλης στο Μetropolitan Hospital και συνεχίζει:

«Πρέπει φυσικά να αναφέρουμε ότι οι πρόοδοι στις χειρουργικές τεχνικές, συμπεριλαμβανομένων των ελάχιστα επεμβατικών μεθόδων, όπου αυτές έχουν ένδειξη, όπως για παράδειγμα οι ενδοσκοπικές τεχνικές, έχουν βελτιώσει τα αποτελέσματα και έχουν μειώσει τους χρόνους ανάρρωσης σε πολλούς ασθενείς.

Ωστόσο, οι επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη ακόμα αντιμετωπίζονται με φόβο και επιφύλαξη, καθώς παραμένουν πολύπλοκες, απαιτώντας λεπτομερείς προεγχειρητικές εκτιμήσεις, ακρίβεια κατά την εκτέλεση και προσεκτική μετεγχειρητική περίθαλψη. Όμως, παρά τις προκλήσεις, η αλήθεια είναι πως έχουν αλλάξει τη ζωή πολλών ανθρώπων, προσφέροντας ανακούφιση από τον πόνο και αποκαθιστώντας την κινητικότητα, αλλά και επιτρέποντάς τους να συνεχίσουν τις καθημερινές τους δραστηριότητες με αυξημένη ποιότητα ζωής.

Η χρήση ισχυρών εργαλείων και εμφυτευμάτων τα τελευταία χρόνια, έχει επιτρέψει τη διόρθωση μεγάλων παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης. Στον τομέα της ασφάλειας των επεμβάσεων στη σπονδυλική στήλη, ο διεγχειρητικός έλεγχος της λειτουργίας των νεύρων και του νωτιαίου μυελού (νευροπαρακολούθηση) έχει αποτελέσει σημαντικό ορόσημο. Ειδικά στις επεμβάσεις για τη διόρθωση παραμορφώσεων, έχει συμβάλει σημαντικά στην πρόληψη νευρολογικών επιπλοκών και στην επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων με αυξημένη ασφάλεια».

Ποιες είναι οι συνήθεις επεμβάσεις της σπονδυλικής στήλης;

- Δισκεκτομή: Αφαίρεση του τεμαχίου του δίσκου το οποίο πιέζει ένα νεύρο.

- Αποσυμπίεση: Αφαίρεση οστικών ή συνδεσμικών στοιχείων, που πιέζουν νευρικές δομές. Ανάλογα με το είδος της αποσυμπίεσης, μπορεί να πραγματοποιηθεί μια πεταλεκτομή, τρηματεκτομή, αρθρεκτομή, με ή χωρίς οστική σταθεροποίηση.

- Σπονδυλοδεσία: Χειρουργική τεχνική που έχει σαν στόχο τη σταθεροποίηση δύο ή περισσοτέρων σπονδύλων. «Όταν στοχεύουμε στην τελική πλήρη συνοστέωση των σπονδύλων, μιλούμε για οστική σπονδυλοδεσία, ενώ όταν σταθεροποιούμε με υλικά δύο σπονδύλους, αλλά επιτρέπουμε τη μεταξύ τους κίνηση, μιλούμε για δυναμική σπονδυλοδεσία. Ενώ υπάρχει και ο συνδυασμός αυτών των τεχνικών, οπότε αναφερόμαστε σε υβριδική σπονδυλοδεσία», εξηγεί ο κ. Ζουμπούλης.

- Κυφοπλαστική/Σπονδυλοπλαστική: Πρόκειται για ελάχιστα επεμβατική τεχνική έγχυσης ακρυλικού υλικού, που ονομάζεται οστικό τσιμέντο, εντός ενός σπονδυλικού σώματος. Στόχος είναι η σταθεροποίηση με τη θεραπεία του πόνου και την αποκατάσταση της μορφολογίας του σπονδύλου.

Χρησιμοποιείται κυρίως σε κατάγματα των σπονδύλων που προκαλούνται από μηχανική ανεπάρκεια, δηλαδή σε οστεοπορωτικά κατάγματα, ή σε κατάγματα που προκαλούνται από μεταστάσεις στη σπονδυλική στήλη.

Ποιες είναι οι συχνότερες αιτίες για τις οποίες μπορεί να χρειαστεί επέμβαση;

- Εκφυλιστικές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης: Πρόκειται για τη συχνότερη αιτία χειρουργείου στη σπονδυλική στήλη. Αφορά σε παθήσεις οι οποίες προκαλούνται από τη φθορά της σπονδυλικής στήλης, όπως για παράδειγμα δισκοκήλη, στένωση του σπονδυλικού σωλήνα, αρθροπάθεια, σπονδυλολίσθηση κ.ο.κ..

- Τραύμα: Σχετίζεται με κατάγματα της σπονδυλικής στήλης, όπως για παράδειγμα μετά από τροχαία ατυχήματα ή πτώσεις, περιπτώσεις οι οποίες απαιτούν συχνά χειρουργική αποκατάσταση.

- Όγκοι σπονδυλικής στήλης και νωτιαίου μυελού: Στη σπονδυλική στήλη και το νωτιαίο μυελό μπορούν να εμφανιστούν καλοήθεις ή σπανιότερα κακοήθεις όγκοι, οι οποίοι ενδέχεται να πιέσουν το νωτιαίο μυελό και τα νεύρα μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα. Επίσης, τα οστά της σπονδυλικής στήλης αποτελούν σχετικά συχνά εστία μεταστατικών όγκων, όπως αυτών που προέρχονται από καρκίνο του μαστού ή του προστάτη.

Συντηρητική ή χειρουργική θεραπεία: Τι είναι καλύτερο για τον ασθενή;

Σε μη επείγουσες επεμβάσεις στη σπονδυλική στήλη, είναι συνήθως προτιμότερο να αρχίσει πρώτα μια σειρά συντηρητικών μεθόδων, όπως φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία και ανάπαυση. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη διάρκεια για την εφαρμογή αυτής της συντηρητικής αγωγής, καθώς εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, αλλά συνήθως προτείνεται για ένα διάστημα τουλάχιστον 6 έως 12 εβδομάδων. Στην περίπτωση, ωστόσο, που, παρά τη συντηρητική θεραπεία τα συμπτώματα εξακολουθούν να παραμένουν και να επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργικότητα και ποιότητα ζωής, τότε μπορεί να εξεταστεί η δυνατότητα χειρουργικής επέμβασης.

Τι να προτιμήσω; Ανοιχτές ή ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές;

Παλαιότερα, η χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη απαιτούσε συνήθως μεγάλες τομές και μεγάλο χρονικό διάστημα αποθεραπείας, καθώς εκτελούνταν με ανοιχτή διαδικασία. Τέτοιες επεμβάσεις εξακολουθούν και σήμερα να είναι απαραίτητες και αντιμετωπίζουν μεγάλη γκάμα προβλημάτων, ιδιαίτερα στις σημαντικές παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης.

«Η σύγχρονη τεχνολογία όμως, επιτρέπει πλέον να χρησιμοποιούμε ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές, όπου αυτές έχουν ιατρική ένδειξη να χρησιμοποιηθούν. Οι τεχνικές αυτές δεν περιλαμβάνουν μεγάλες τομές και αποφεύγουν την κάκωση των μυών και των ιστών που περιβάλλουν τη σπονδυλική στήλη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος και ταχύτερη ανάρρωση», αναφέρει.
Υπάρχει ρομποτική αντιμετώπιση παθήσεων της σπονδυλικής στήλης;

Η χειρουργική επέμβαση στη σπονδυλική στήλη με τη χρήση ρομποτικής πλοήγησης αντιπροσωπεύει μια σύγχρονη και ελπιδοφόρα προσέγγιση, η οποία έχει αναπτυχθεί και εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια, ακολουθώντας την πρόοδο στη ρομποτική χειρουργική του ισχίου και του γόνατος. Η χειρουργική στη σπονδυλική στήλη αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη αναγνώριση στον ιατρικό χώρο, έχοντας ήδη εφαρμοστεί σε αρκετούς ενήλικες και παιδιά, παρέχοντας πλεονεκτήματα τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους γιατρούς που την επιλέγουν.

«Το κύριο όφελος είναι ο καλύτερος προεγχειρητικός σχεδιασμός, η μεγαλύτερη ακρίβεια στην τοποθέτηση των ιατρικών υλικών και επομένως η μείωση πιθανοτήτων χειρουργικών επιπλοκών που σχετίζονται με αυτά, καθώς και η πληρέστερη διεγχειρητική εκτίμηση του τελικού αποτελέσματος της χειρουργικής επέμβασης. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως δεν χειρουργεί κάποιο ρομπότ, αλλά άνθρωποι, εξειδικευμένοι χειρουργοί, που αυτοί σχεδιάζουν, υλοποιούν και αξιολογούν το τελικό αποτέλεσμα, συλλέγοντας και αξιοποιώντας κάθε πολύτιμη βοήθεια από τη σύγχρονη τεχνολογία» σημειώνει.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα αυτής της μεθόδου;

«Η ρομποτική πλοήγηση στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης μπορεί να εξασφαλίσει ταχύτητα και ακρίβεια στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων και επομένως να μειώσει τον συνολικό χρόνο της επέμβασης. Επιπλέον, μειώνει τον κίνδυνο νευρολογικών επιπλοκών, μειώνει σημαντικά τις απώλειες αίματος και μειώνει επίσης το άγχος του ασθενούς, αλλά και του ιατρού, τόσο κατά τη διάρκεια όσο και μετά την επέμβαση. Αυτά αντανακλούν σε βραχύτερη διάρκεια νοσηλείας στο νοσοκομείο και τελικά ταχύτερη αποκατάσταση», καταλήγει ο κ. Ζουμπούλης.