Μετά το ξέσπασμα της επιδημίας στη Λατινική Αμερική, με επίκεντρο κυρίως τις περιοχές της Αργεντινής και της Βραζιλίας, η νέα απειλή του δάγκειου πυρετού φτάνει στη γηραιά ήπειρο. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο αριθμός των κρουσμάτων έχει διπλασιαστεί από το 2023 και περισσότεροι από 9,3 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν μολυνθεί μέχρι στιγμής φέτος. Και ο αριθμός των θανάτων επιβεβαιώνει τη σοβαρότητα: 4.516 έναντι 2.418, σύμφωνα με τις εκθέσεις της Πλατφόρμας Πληροφοριών Υγείας της Αμερικανικής Ηπείρου (PLISA).
Στην Ευρώπη, το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών (ECDC) έχει εκδώσει συναγερμό, καθώς η τάση είναι επίσης αυξητική. Το 2023 καταγράφηκαν 130 κρούσματα αυτοφυούς δάγκειου πυρετού, που εντοπίστηκαν σε ασθενείς χωρίς ιστορικό ταξιδιού, έναντι 71 μολύνσεων το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), μεταξύ 2000 και 2019 ο αριθμός των κρουσμάτων που αναφέρθηκαν παγκοσμίως δεκαπλασιάστηκε, από 500.000 σε 5,2 εκατομμύρια και κάλυψε 129 χώρες.
Έτσι, το περασμένο έτος αποτέλεσε μια σημαντική καμπή σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 2023, η ασθένεια γνώρισε νέα έξαρση, η οποία χαρακτηρίζεται από πολλαπλά ταυτόχρονα κρούσματα και γεωγραφική ποικιλομορφία. Ο αριθμός των ανθρώπων που προσβλήθηκαν πλησίασε τα ύψη ρεκόρ: περισσότερα από πέντε εκατομμύρια κρούσματα και περισσότεροι από 5.000 θάνατοι.
Τι μπορούμε να κάνουμε;
Μπορούμε να περιορίσουμε τις επιπτώσεις. Οι προσπάθειες θα πρέπει να επικεντρωθούν στην επιτήρηση των πληθυσμών των κουνουπιών, και στην ενημέρωση του πληθυσμού για την τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας.
Πώς μεταδίδεται ο δάγκειος πυρετός
Ο ιός του δάγκειου πυρετού μεταδίδεται με το νύγμα μολυσμένου κουνουπιού του γένους Aedes και ιδιαιτέρως του είδους Aedes aegypti. Τα κουνούπια μολύνονται από τον ιό όταν τσιμπήσουν έναν ασθενή σε φάση ιαιμίας. Το κουνούπι γίνεται μολυσματικό 4-12 ημέρες μετά τη λήψη του μολυσμένου αίματος και παραμένει μολυσματικό εφόρου ζωής. Τα κουνούπια αυτά δραστηριοποιούνται κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας και αναπαράγονται κυρίως σε ανθρωπογενείς, αστικές και ημιαστικές εστίες (π.χ. βαρέλια, δεξαμενές με νερό, λάστιχα, πιατάκια γλαστρών).
Ο ιός του δάγκειου πυρετού δεν μεταδίδεται άμεσα από άνθρωπο σε άνθρωπο.
Μπορεί να μεταδοθεί μέσω μεταγγίσεων μολυσμένου αίματος ή μεταμόσχευσης μολυσμένων οργάνων ή ιστών, καθώς και μετά από επαγγελματική έκθεση σε Μονάδες Υγείας (π.χ. από τραυματισμούς με βελόνες). Έχουν αναφερθεί, επίσης, περιπτώσεις κάθετης μετάδοσης (από τη μητέρα στο έμβρυο ή στο νεογνό κατά τον τοκετό).
Περίοδος επώασης
Η περίοδος επώασης κυμαίνεται από 3 έως 14 ημέρες (συνήθως 4-7 ημέρες).
Περίοδος μεταδοτικότητας
Οι ασθενείς είναι μολυσματικοί για τα κουνούπια κατά τη διάρκεια της υψηλής ιαιμίας, συνήθως κατά το διάστημα λίγο πριν από τον πυρετό έως το τέλος αυτού, συνήθως 3-5 ημέρες (μέγιστο 10 ημέρες) μετά την έναρξη των συμπτωμάτων.
Συμπτώματα της νόσου
Το 50% των ατόμων που μολύνονται από τον ιό του δάγκειου πυρετού είναι ασυμπτωματικοί. Ο δάγκειος πυρετός αποτελεί συστηματική και δυναμική νόσο. Το κλινικό φάσμα της νόσου είναι ευρύ, με απρόβλεπτη κλινική εξέλιξη και περιλαμβάνει σοβαρές και μη σοβαρές κλινικές εκδηλώσεις.
Αυτοί που εμφανίζουν συμπτώματα, παρουσιάζουν πυρετό, μυϊκούς σπασμούς και πόνο στις αρθρώσεις, που είναι τόσο ισχυρός ώστε η νόσος αποκαλείται και «πυρετός των σπασμένων οστών». Ενώ οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν μετά από μία αυτο-περιοριζόμενη ήπια κλινική νόσο, ένα μικρό ποσοστό εξελίσσεται σε σοβαρή νόσο.
Πρόληψη
Τα μέτρα πρόληψης αφορούν σε ολοκληρωμένα προγράμματα ελέγχου του διαβιβαστή, σε μέτρα ατομικής προστασίας από την έκθεση σε κουνούπια, σε εγρήγορση των επαγγελματιών υγείας για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των κρουσμάτων και σε ευαισθητοποίηση του κοινού, και ιδίως των ταξιδιωτών σε ενδημικές χώρες, για τη λήψη των ενδεικνυόμενων προληπτικών μέτρων. Η πρώιμη διάγνωση και κλινική αντιμετώπιση των ασθενών παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πρόγνωση της νόσου.
