Στα μέσα του καλοκαιριού η αλπινίστρια, ιδρύτρια του οργανισμού «A Woman Can Be» και Πρέσβειρα του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για το Κλίμα (#EUClimatePact), Βανέσα Αρχοντίδου θα πραγματοποιήσει αποστολή στην ανατολική Αφρική με στόχο την ευαισθητοποίηση για την κλιματική αλλαγή. Η Βανέσα Αρχοντίδου μαζί με τη δημοσιογράφο Λέτα Γκαρέτσου θα ταξιδέψουν σε μία ιδιαίτερα ευάλωτη περιοχή, όπου θα επιχειρήσουν να ανέβουν στο όρος Κένυα (5.199 μέτρα), το 2ο υψηλότερο βουνό της Αφρικής. Στο ταξίδι τους θα συναντήσουν γυναίκες της περιοχής, ακτιβίστριες και τοπικούς οργανισμούς που συμβάλλουν στη γυναικεία ενδυνάμωση και τις προσπάθειες για αειφόρο ανάπτυξη.
Μέρος αυτής της αποστολής είναι η νέα πρωτοβουλία Women For Climate, η οποία περιλαμβάνει την έρευνα του οργανισμού AWomanCanBe.org, με αντικείμενο την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στις γυναίκες του κόσμου. Μέσω της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας θα δημιουργηθεί μια σειρά ντοκιμαντέρ στα οποία θα καταγραφούν οι αποστολές ευαισθητοποίησης και θα μεταφερθούν δυναμικές εικόνες της κάθε περιοχής, με στόχο την κινητοποίηση του κοινού για την ανάληψη δράσεων. Αποτέλεσμα αυτής της πρωτοβουλίας είναι και το ντοκιμαντέρ που δημιουργήθηκε μέσα από την αποστολή της Βανέσας Αρχοντίδου στην Ανταρκτική και το Νότιο Πόλο, η οποία ολοκληρώθηκε την άνοιξη του 2022. Σε αυτό το ντοκιμαντέρ επιστήμονες που φιλοξενήθηκαν αναφέρθηκαν στους κινδύνους, που σηματοδοτεί το λιώσιμο των πάγων.
Η Βανέσα Αρχοντίδου μίλησε στο Healthstat.gr για τις εικόνες που έχει καταγράψει ανεβαίνοντας στις 7 υψηλότερες κορυφές του κόσμου, οι οποίες δείχνουν τους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής.
HS: Τι ήταν αυτό που σε παρακίνησε και σε έκανε να επικεντρωθείς στην κλιματική αλλαγή;
Βανέσα Αρχοντίδου: «Είμαι αλπινίστρια και έχω ανέβει στα υψηλότερα βουνά των ηπείρων του κόσμου. Έχω δει σε όλες τις ηπείρους ότι εκεί που έχει πατήσει ο άνθρωπος, το αποτύπωμά του είναι τεράστιο. Να φέρω μερικά παραδείγματα: στο Έβερεστ βλέπουμε το λιώσιμο των παγετώνων. Κατά την ανάβασή μου είδα σκουπίδια συσσωρευμένα όπως πλαστικά και μικροπλαστικά, τα οποία βρίσκονται πάνω στο βουνό αλλά και γύρω γύρω από το βουνό, όχι μόνο από τους ορειβάτες (γιατί οι ορειβάτες είναι ένα μικρό ποσοστό) αλλά από τους ανθρώπους που ζούν σε αυτές τις περιοχές. Οι πάγοι λιώνουν και αυτά τα σκουπίδια αποκαλύπτονται συνέχεια με αποτέλεσμα να βλέπουμε τι περνάει μέσα στον υδροφόρο ορίζοντα από μικροπλαστικά και άλλους είδους απορρίμματα τα οποία χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο και καταστρέφουν το περιβάλλον.
Πέρα από το Έβερεστ και το λιώσιμο των πάγων, στην Παπούα είδα μία πολύ μεγάλη εταιρεία εξόρυξης χρυσού, η οποία είχε σκάψει ολόκληρο το βουνό και είχε καταστρέψει σχεδόν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της ζούγκλας. Η εκμετάλλευση αυτή άγγιζε τα όρια της ασυδοσίας γιατί κανένας δεν μπορούσε να εναντιωθεί σε αυτή τη μεγάλη ξένη εταιρεία που είχε πάει σε αυτό το φτωχό μέρος του κόσμου.
Είδα λοιπόν στα περισσότερα βουνά που έχω βρεθεί ότι υπάρχει μία καταστροφή, η οποία οφείλεται στο κομμάτι της κλιματικής αλλαγής και της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Όταν επέστρεφα από κάθε αποστολή και έλεγα ότι είμαι σοκαρισμένη και ότι όλο αυτό προμηνύει μία μεγάλη καταστροφή δεν μπορούσαν να καταλάβουν όσοι με άκουγαν τι εννοούσα γιατί δεν το είχαν δει.
Μέχρι το 2017 όταν ανέβαινα στα βουνά δεν τραβούσα εικόνες. Έπαιρνα το κινητό μου, έβγαζα κάποιες φωτογραφίες, αλλά ως εκεί. Κάποια στιγμή, σκέφτηκα ότι αν αυτά που βλέπω με τα δικά μου μάτια, τα κάνω εικόνες και τα φέρω πίσω στους ανθρώπους για να τα δούν τότε σίγουρα θα μπορέσουν να ευαισθητοποιηθούν και να καταλάβουν καλύτερα αυτή την ιστορία που τους περιγράφω. Γιατί μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις. Και φυσικά να τους δώσω το έναυσμα να κινητοποιηθούν.
Μιλώντας για το Έβερεστ και τα υπόλοιπα βουνά της Ασίας αν λιώσουν οι πάγοι, δεδομένου ότι υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν εκεί, θα χρειαστεί να μεταναστεύσουν, να γίνουν κλιματικοί μετανάστες. Θα δημιουργηθούν μεγάλα προβλήματα με άμεσες συνέπειες και στη δική μας διατροφή γιατί πολλά από τα προϊόντα τα οποία τρώμε έρχονται από τις χώρες αυτές. Δεν θα μιλήσω μόνο για το ρύζι, θα μιλήσω για προϊόντα που τα βλέπουμε στο σούπερ μάρκετ καθημερινά και θεωρούμε δεδομένη τη διαθεσιμότητά τους αλλά από ένα σημείο και μετά θα υπάρχει τόσο μεγάλη έλλειψη ή τόσο μεγάλη ακρίβεια στο να τα αγοράσουμε που θα προκύψει ένα μεγάλο επισιτιστικό πρόβλημα. Αυτό λοιπόν έρχεται, δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Και μπορούμε σιγά σιγά να το αντιμετωπίσουμε αλλά όχι την τελευταία στιγμή.
Έτσι, βλέποντας όλα αυτά και ως marketer και επικοινωνιολόγος θεώρησα ότι το να κάνω καμπάνιες μέσω του Οργανισμού «A Woman Can Be» θα είναι η δική μου συμβολή στην αντιμετώπιση του ζητήματος της εαισθητοποίησης για την κλιματική κρίση».
HS: Τι είναι αυτό που σε ανησυχεί περισσότερο ως προς τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη δημόσια υγεία;
Βανέσα Αρχοντίδου: «Αυτό που με ανησυχεί είναι κυρίως το γεγονός της νοσηρότητας. Βλέπουμε ότι αλλάζουν οι συνθήκες και οι άνθρωποι δεν έχουμε συνηθίσει να ζούμε έτσι. Βλέπουμε συνθήκες μεγάλου καύσωνα το καλοκαίρι με περιστατικά θερμοπληξίας. Ακόμα και νέοι άνθρωποι δεν μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτές τις συνθήκες. Πόσο μάλλον οι ηλικιωμένοι.
Το σημαντικό είναι να καταλάβουμε ότι υπάρχει στο κομμάτι της υγείας ανάπτυξη ασθενειών που θεωρούσαμε ότι είχαν εξαλειφθεί. Ασθένειες που προέρχονται από τα κουνούπια για παράδειγμα. Πλέον τα κουνούπια είναι πολύ περισσότερα γιατί είναι πιο ευνοϊκές οι συνθήκες πολλαπλασιασμού τους και πολύ μεγαλύτερος ο αριθμός τους λόγω της υγρασίας. Και δεν είναι εύκολο να τα αντιμετωπίσουμε.
Ο αριθμός των εντόμων έχει αυξηθεί και τα χημικά μέσα για την αντιμετώπισή τους δεν είναι η λύση γιατί αυτές οι ουσίες περνούν μέσα στο νερό και τη διατροφή μας. Πώς θα αντιμετωπίσουμε λοιπόν τον ολοένα και αυξανόμενο αριθμό εντόμων που θα απειλήσουν τόσο εμάς όσο και τις γεωργικές καλλιέργειες; Αντίστοιχα, με ανησυχεί αρκετά πώς ο οργανισμός μας που έχει συνηθίσει σε αυτό το εύκρατο κλίμα σιγά σιγά θα μπορέσει να αντέξει σε θερμοκρασίες 50 βαθμών Κελσίου. Βλέπουμε ότι αυτή την περίοδο έχουμε ξηρασία στην Ευρώπη. Τι θα γίνει όταν θα αρχίσουμε να έχουμε έλλειψη νερού; Πώς θα ζήσουμε με λιγότερο νερό; Όλα αυτά είναι κομμάτια της υγείας που με ανησυχούν όπως επίσης με προβληματίζει και το κομμάτι της υγείας σχετικά με την ποιότητα της διατροφής μας. Γιατί όταν λόγω της ζέστης και της ξηρασίας θα αρχίσουμε να έχουμε πολύ λιγότερα προϊόντα, τα οποία διατροφικά δεν θα είναι σε υψηλό επίπεδο, σίγουρα θα υπάρξουν επιπτώσεις και στο κομμάτι της υγείας».
HS: Ενδεχομένως οι γυναίκες είναι πιο ευάλωτες;
Βανέσα Αρχοντίδου: «Αφενός είναι πιο ευάλωτες γιατί οικονομικά πολλές φορές δεν είναι ανεξάρτητες. Όχι, τόσο στην Ευρώπη αλλά σε πολλές χώρες η γυναίκα δεν είναι αυτόνομη και δεν μπορεί οικονομικά να στηρίξει τον εαυτό της.
Στην Ευρώπη θεωρώ ότι οι γυναίκες είναι αυτές που ακόμη κρατάνε το νοικοκυριό και έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στα θέματα αυτά. Άρα, μιλώντας στις γυναίκες ο Οργανισμός «A Woman Can Be» προσπαθεί να μιλήσει στον πυρήνα ενός μεγάλου κοινού, ο οποίος μπορεί να ακούσει αυτά τα μηνύματα με μεγαλύτερη προσοχή και να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο. Να κάτσει δηλαδή να τα σκεφτεί περισσότερο γιατί βλέπουμε ότι καλώς ή κακώς από τις γυναίκες περνάει το κομμάτι της αγοράς των τροφίμων που θα μπουν στο οικογενειακό τραπέζι και ο τρόπος με τον οποίο εκπαιδεύονται τα παιδιά. Άρα, όταν αυτές οι γυναίκες γνωρίζουν ποια είναι τα πραγματικά προβλήματα και όταν οι γυναίκες εκπαιδεύονται μπορούν όλη αυτή τη γνώση πολύ πιο εύκολα να την περάσουν σε πρώτο στάδιο μέσα στην οικογένειά τους».
HS: Καταλαβαίνουμε ότι ανησυχείς ιδιαίτερα
Βανέσα Αρχοντίδου: «Θεωρώ - χωρίς να είμαι ειδικός - ότι θα ζήσουμε καταστάσεις στις οποίες το σώμα μας δεν θα μπορεί να ανταπεξέλθει τόσο εύκολα. Όταν το καλοκαίρι στην Ελλάδα αναμένουμε θερμοκρασίες 50 βαθμών Κελσίου, αυτό σίγουρα θα έχει επιπτώσεις στην υγεία μας. Ο ήλιος είναι πλέον πολύ επικίνδυνος, αυξάνοντας την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Όλα αυτά έχουν αρχίσει να μου δημιουργούν μία ανησυχία ότι θα πρέπει να είμαι συνέχεια σε εγρήγορση όσον αφορά την υγεία μας».
