Η σύνδεση μεταξύ άσκησης και φλεγμονής έχει αιχμαλωτίσει τη φαντασία των ερευνητών από τότε που μια μελέτη στις αρχές του 20ου αιώνα έδειξε μια ακίδα λευκών αιμοσφαιρίων στο αίμα δρομέων μαραθωνίου της Βοστώνης μετά τον αγώνα.
Τώρα, μια νέα μελέτη της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ, μπορεί να προσφέρει μια μοριακή εξήγηση πίσω από αυτή την παρατήρηση.
Η μελέτη, που έγινε σε ποντίκια, υποδηλώνει ότι τα ευεργετικά αποτελέσματα της άσκησης μπορεί να οφείλονται, τουλάχιστον εν μέρει, στο ανοσοποιητικό σύστημα. Δείχνει ότι η μυϊκή φλεγμονή που προκαλείται από την άσκηση κινητοποιεί τα Τ κύτταρα που καταπολεμούν τη φλεγμονή, ή τα «Tregs», τα οποία ενισχύουν την ικανότητα των μυών να χρησιμοποιούν ενέργεια ως καύσιμο και βελτιώνουν τη συνολική αντοχή στην άσκηση.
Το ανοσοποιητικό σύστημα, και ειδικότερα ο βραχίονας των Τ κυττάρων, έχει ευρεία επίδραση στην υγεία των ιστών που υπερβαίνει την προστασία έναντι των παθογόνων και τον έλεγχο του καρκίνου. Η μελέτη δείχνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα ασκεί ισχυρές επιδράσεις στο εσωτερικό του μυ κατά τη διάρκεια της άσκησης.
«Τα ποντίκια δεν είναι άνθρωποι και τα ευρήματα πρέπει να επαναληφθούν σε περαιτέρω μελέτες», προειδοποίησαν οι ερευνητές. Ωστόσο, η μελέτη είναι ένα σημαντικό βήμα προς τον τρόπο των κυτταρικών και μοριακών αλλαγών που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Ευεργετική η άσκηση
Προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα, μείωση του κινδύνου διαβήτη, θωράκιση έναντι της άνοιας είναι κάποια από τα οφέλη της άσκηση. Πώς ακριβώς όμως η άσκηση μας κάνει υγιείς; Το ερώτημα απασχολεί τους ερευνητές εδώ και πολύ καιρό.
«Γνωρίζουμε εδώ και πολύ καιρό ότι η σωματική άσκηση προκαλεί φλεγμονή, αλλά δεν κατανοούμε πλήρως τις ανοσολογικές διαδικασίες που εμπλέκονται», επισημαίνουν μεταξύ άλλων οι ερευνητές.
Οι περισσότερες προηγούμενες έρευνες για τη φυσιολογία της άσκησης επικεντρώθηκαν στον ρόλο των διαφόρων ορμονών που απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια της άσκησης και στις επιπτώσεις τους σε διάφορα όργανα όπως η καρδιά και οι πνεύμονες. Η νέα μελέτη αποκαλύπτει τον «ανοσολογικό καταρράκτη» που ξεδιπλώνεται μέσα στο πραγματικό σημείο της άσκησης, τον μυ.
Είναι γνωστό ότι η άσκηση προκαλεί προσωρινή βλάβη στους μύες, απελευθερώνοντας έναν «καταρράκτη φλεγμονωδών αποκρίσεων». Ωστόσο, ενισχύει τα γονίδια που ρυθμίζουν τη μυϊκή δομή, το μεταβολισμό και τη δραστηριότητα των μιτοχονδρίων, των μικροσκοπικών σταθμών παραγωγής ενέργειας.
Τα μιτοχόνδρια διαδραματίζουν βασικό ρόλο στην προσαρμογή της άσκησης βοηθώντας τα κύτταρα να ανταποκριθούν στη μεγαλύτερη ενεργειακή ζήτηση της άσκησης.
Στη νέα μελέτη, η ομάδα ανέλυσε τι συμβαίνει σε κύτταρα που ελήφθησαν από τους μύες του πίσω ποδιού ποντικών που έτρεχαν σε διάδρομο και ζώων που έτρεχαν τακτικά. Στη συνέχεια, οι ερευνητές τα συνέκριναν με μυϊκά κύτταρα που ελήφθησαν, από καθιστικά ποντίκια.
Τα μυϊκά κύτταρα των ποντικών που έτρεχαν σε διαδρόμους, είτε μία φορά είτε τακτικά, έδειξαν κλασικά σημάδια φλεγμονής: μεγαλύτερη δραστηριότητα σε γονίδια που ρυθμίζουν διάφορες μεταβολικές διεργασίες και υψηλότερα επίπεδα χημικών ουσιών που προάγουν τη φλεγμονή, συμπεριλαμβανομένης της ιντερφερόνης.
Και οι δύο ομάδες είχαν αυξημένα επίπεδα κυττάρων Treg στους μύες τους.
Περαιτέρω αναλύσεις έδειξαν, ότι και στις δύο ομάδες, τα Tregs μείωσαν τη φλεγμονή που προκαλείται από την άσκηση.
Καμία από αυτές τις αλλαγές δεν παρατηρήθηκε στα μυϊκά κύτταρα των καθιστικών ποντικών.
Ωστόσο, τα οφέλη για το μεταβολισμό και την απόδοση της άσκησης, ήταν εμφανή μόνο στους «τακτικούς ασκούμενους» (ποντίκια που είχαν επαναλαμβανόμενες περιόδους τρεξίματος).
Αυτό το εύρημα, αφορά και τους ανθρώπους... Μια και μόνο περίοδος άσκησης δεν οδηγεί σε σημαντικές βελτιώσεις στην απόδοση καθώς απαιτείται τακτική δραστηριότητα με την πάροδο του χρόνου για να αποφέρει οφέλη.
Ιντερφερόνη και φλεγμονές
Η ιντερφερόνη είναι γνωστό ότι προάγει τη χρόνια φλεγμονή, μια διαδικασία που βασίζεται σε πολλές χρόνιες ασθένειες και παθήσεις που σχετίζονται με την ηλικία και έχει γίνει δελεαστικός στόχος για θεραπείες που στοχεύουν στη μείωση της φλεγμονής. Τα Tregs, έχουν επίσης τραβήξει την προσοχή των επιστημόνων και της βιομηχανίας ως θεραπείες για μια σειρά ανοσολογικών καταστάσεων που χαρακτηρίζονται από ανώμαλη φλεγμονή.
Τα ευρήματα της μελέτης παρέχουν μια ματιά στις κυτταρικές εσωτερικές εργασίες πίσω από τις αντιφλεγμονώδεις επιδράσεις της άσκησης και υπογραμμίζουν τη σημασία της για την αξιοποίηση της ανοσοποιητικής άμυνας του ίδιου του σώματος.
Και ενώ οι ανοσολογικές καταστάσεις που προκαλούνται από ανώμαλη φλεγμονή απαιτούν προσεκτικά βαθμονομημένες θεραπείες, η άσκηση είναι ένας ακόμη τρόπος αντιμετώπισης της φλεγμονής.
Άλλωστε, η έρευνα του Χάρβαρντ δείχνει ότι με την άσκηση, έχουμε έναν φυσικό τρόπο να ενισχύσουμε τις ανοσολογικές αποκρίσεις του σώματος για να μειώσουμε τη φλεγμονή.
