«Έχουμε τώρα μια βαθιά κατανόηση του πώς λειτουργεί ο κορωνοϊός», λέει ο μοριακός βιολόγος Nevan Krogan, Ph.D. Οι επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, το Ινστιτούτο Ποσοτικών Βιοεπιστημών του Σαν Φρανσίσκο (QBI), τη Σχολή Ιατρικής Icahn στο Όρος Σινά και το University College του Λονδίνου με επικεφαλής τον Krogan επισημαίνουν σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 21 Σεπτεμβρίου στο Cell, ότι έχουν μία εξήγηση για την εξέλιξη διαφορετικών στελεχών του ιού - δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο μεταλλάσσεται μέσω διαφορετικών μηχανισμών - αλλά φαινομενικά η όλη διαδικασία ολοκληρώνεται με το ίδιο αποτέλεσμα: καταστολή της έμφυτης ανοσοαπόκρισης.

Τα νέα ευρήματα βασίζονται σε περισσότερες από 50 μελέτες που δημοσιεύθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας από την QBI Coronavirus Research Group, ένα δίκτυο επιστημόνων που ιδρύθηκε από τον Krogan και παρακολουθεί την εξέλιξη του COVID, εντοπίζοντας πιθανές θεραπείες από τότε που εμφανίστηκε ο ιός το 2020. Εκτός από μία πληθώρα εγγράφων, αυτή η συνεργασία οδήγησε επίσης σε δύο κλινικές δοκιμές, συμπεριλαμβανομένης μιας με την ισπανική φαρμακευτική PharmaMar που θέλησε να αξιολογήσει τη χρήση του αντικαρκινικού φαρμάκου πλιτιδεψίνης ως θεραπεία για ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς με COVID.

Πως ο ιός επηρεάζει τα γονίδια

«Συγκλίνει στο ίδιο αποτέλεσμα, αλλά το κάνει μέσω διαφορετικών ειδών εξελικτικών τροχιών, μέσω διαφορετικών μεταλλάξεων», εξηγεί ο Krogan. «Είναι σχεδόν σαν να προσπαθήσεις να αναγκάσεις κάποιον να πάει με έναν τρόπο, αλλά θα πάει με άλλον τρόπο και θα κάνει αυτό που θέλει» πρσθέτει.

Για να χαρτογραφήσουν αυτή τη διαδικασία, οι ερευνητές πήραν υγιή κύτταρα από τα πνευμόνια και καλλιέργησαν σύνολα από αυτά με κύρια στελέχη του ιού. Από το στέλεχος άλφα έως το όμικρον BA.1. Στη συνέχεια χρησιμοποίησαν διάφορα υπολογιστικά εργαλεία για να εξετάσουν πώς άλλαξε η έκφραση πρωτεϊνών και γονιδίων μεταξύ των στελεχών, καθώς και πώς ο ιός επηρέασε τα γονίδια μέσα στα κύτταρα ξενιστές.

Ενώ ο τρόπος με τον οποίο εξελίχθηκε ο ιός για να «νικήσει» το ανοσοποιητικό σύστημα άλλαξε ανάλογα με το στέλεχος, όπως ήταν αναμενόμενο, υπήρχε ένας κοινός μηχανισμός που περιλάμβανε μια ομάδα επιλεγμένων πρωτεϊνών. Μία από αυτές, η ORF9b, ξεχώρισε ως ιδιαίτερα συνένοχη στο να επιτρέψει σε παραλλαγές προ της όμικρον, να καταστείλουν την έμφυτη ανοσολογική απόκριση, την πρώτη γραμμή άμυνας του σώματος έναντι των παθογόνων, έτσι ώστε να εισβάλουν στα κύτταρα.

Είναι ενδιαφέρον ότι το αρχικό στέλεχος της όμικρον ήταν λιγότερο αποτελεσματικό από το άλφα ή το δέλτα για να ξεπεράσει αυτό το αμυντικό σύστημα, σημείωσαν οι ερευνητές. Οι μελλοντικές μεταλάξεις, συμπεριλαμβανομένου του BA.5, παρουσίασαν υψηλότερα επίπεδα μιας άλλης πρωτεΐνης, της ORF6, η οποία αύξησε για άλλη μια φορά την ικανότητα του ιού να καταστείλει την έμφυτη ανοσία.

Τώρα που οι ερευνητές έχουν μια ξεκάθαρη ιδέα για τις πρωτεΐνες που παίζουν σημαντικό ρόλο, το επόμενο βήμα θα είναι να προσπαθήσουν να αναπτύξουν νέες θεραπείες που θα τις στοχεύουν από πολλές πτυχές. Οι εργασίες συνεχίζονται τώρα για την ανάπτυξη θεραπειών που θα στοχεύουν τις πρωτεΐνες SARS-CoV-2 που χειραγωγούν την ανοσολογική απόκριση.

«Θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ένα «κοκτέιλ» με θεραπείες που θα στοχεύει στην πρωτεΐνη ακίδας», υπογράμμισε ο Krogan.