Χάπι επόμενης ημέρας: Πόσες φορές μπορείτε να το πάρετε - Οι παρενέργειες

Reproductive Health Supplies Coalition / Unsplash

Σάββατο, 13/01/2024 - 07:47

Οι αλήθειες και οι μύθοι γύρω από το χάπι της επόμενης μέρας.

Η επείγουσα αντισύλληψη, περισσότερο γνωστή ως «το χάπι της επόμενης μέρας», μπορεί να είναι σωτήριο για την αποφυγή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, σε περιπτώσεις που η αντισύλληψη δεν ήταν επαρκής ή απέτυχε.

Η επείγουσα αντισύλληψη λειτουργεί αποτρέποντας ή καθυστερώντας την ωορρηξία. Αξίζει να τονίσουμε ότι εάν το ωάριο έχει ήδη γονιμοποιηθεί ή εάν έχει εμφυτευτεί στη μήτρα, το χάπι της επόμενης ημέρας δεν λειτουργεί.

Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι αν είστε ήδη έγκυος το χάπι της επόμενης μέρας δεν μπορεί να διακόψει την εγκυμοσύνη. Η επείγουσα αντισύλληψη, λοιπόν, είναι κάτι πολύ διαφορετικό από το χάπι της άμβλωσης.

Κατά κύριο λόγο, οι μέθοδοι επείγουσας αντισύλληψης είναι 3:

Λεβονοργεστρέλη: Ένα χάπι που περιέχει την ορμόνη προγεστερόνη.
Οξική ουλιπριστάλη: Ένα χάπι που περιέχει έναν συνθετικό εκλεκτικό ρυθμιστή υποδοχέων προγεστερόνης, ο οποίος παρεμποδίζει/καθυστερεί την ωορρηξία.
Οιστρογόνα – προγεστερόνη: Ορισμένες φορές χρησιμοποιούνται τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά χάπια ως μέθοδος αντισύλληψης, πάντα όμως με την καθοδήγηση γυναικολόγου, καθώς η μέθοδος αυτή μπορεί να έχει περισσότερες παρενέργειες από τις παραπάνω.

Πόσο αποτελεσματικό είναι το χάπι της επόμενης ημέρας - Ποιες γυναίκες πρέπει να προσέχουν

Κατά μέσο όρο, εάν μια γυναίκα λάβει λεβονοργεστρέλη μέσα σε 24 ώρες έπειτα από επαφή χωρίς προφυλάξεις, το ποσοστό επιτυχίας φτάνει έως και 94-95%. Το ποσοστό αυτό πέφτει κατά το δεύτερο 24ωρο, αγγίζοντας το 85%.

Όσον αφορά την οξική ουλιπριστάλη, ο οργανισμός Planned Parenthood αναφέρει πως έχει ποσοστό επιτυχίας που φτάνει το 85%, εάν το χάπι ληφθεί μέσα στις πρώτες 5 ημέρες από την επίφοβη επαφή.

Κάτι που πρέπει να τονίσουμε είναι πως υπάρχουν μελέτες που υποστηρίζουν ότι η αποτελεσματικότητα της λεβονοργεστρέλης μειώνεται όταν η γυναίκα είναι πάνω από 70 κιλά, ενώ το ίδιο συμβαίνει και για την οξική ουλιπριστάλη, όταν η γυναίκα ζυγίζει πάνω από 85 κιλά. Σε περίπτωση που ανήκετε σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες, συστήνεται να επικοινωνήσετε με το γιατρό σας, ο οποίος θα σας καθοδηγήσει σχετικά.

Επιπλέον, εάν η επαφή χωρίς προφυλάξεις έγινε κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας, το χάπι της επόμενης ημέρας δεν λειτουργεί, καθώς δεν είναι δυνατόν να καθυστερήσει την ωορρηξία εφόσον αυτή ήδη συμβαίνει. Το ίδιο ισχύει και για τις επόμενες 4 ημέρες μετά την ωορρηξία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σε βάθος χρόνου, η συστηματική χρήση επείγουσας αντισύλληψης δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική, με τους ειδικούς να τονίζουν ότι το πιο συχνό μακροπρόθεσμο ρίσκο των χαπιών αυτών είναι η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.

Η σωστή και συστηματική χρήση προφυλακτικών, αντισυλληπτικών χαπιών, διαφράγματος ή ενδομήτριου σπιράλ θεωρούνται σημαντικά πιο αποτελεσματικές όσον αφορά την πρόληψη εγκυμοσύνης. Το τελευταίο, μάλιστα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως επείγουσα αντισύλληψη και είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό, εφόσον τοποθετηθεί μέσα σε 5 ημέρες μετά την σεξουαλική επαφή. Υπάρχουν στοιχεία πως μπορεί να αποτρέψει την εμφύτευση του ζυγωτού στη μήτρα, επομένως σε ορισμένες περιπτώσεις συστήνεται σε περίπτωση που έγινε σεξ χωρίς προφυλάξεις κατά την ωορρηξία.

Ειδικότερα, μια μεγάλη ανάλυση που δημοσιεύτηκε το 2019 από το πανεπιστήμιο του Princeton αποκάλυψε ότι τα άτομα που χρησιμοποιούν συστηματικά το χάπι της επόμενης ημέρας έχουν 20 – 35% πιθανότητες να μείνουν έγκυες μέσα σε 12 μήνες.

Τέλος, όπως προαναφέρθηκε, σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται λήψη αυξημένης δόσης συνδυασμένων αντισυλληπτικών χαπιών, ως μέθοδος επείγουσας αντισύλληψης. Η ακριβής δόση και ο χρόνος λήψης της εξαρτάται από το εκάστοτε χάπι το βάρος της ασθενούς και άλλους παράγοντες, επομένως προτού προχωρήσετε σε αυτή την επιλογή θα πρέπει σίγουρα να επικοινωνήσετε με τον γυναικολόγο σας. Αν και δεν υπάρχουν επαρκή ερευνητικά δεδομένα, η συγκεκριμένη μέθοδος θεωρείται λιγότερο αποτελεσματική από τις δύο παραπάνω, ενώ μπορεί να προκαλέσει και περισσότερες παρενέργειες (π.χ.: ναυτία, εμετοί κ.τ.λ.). Παρόλα αυτά, ορισμένοι γιατροί συστήνουν τα συνδυασμένα αντισυλληπτικά χάπια, σε περίπτωση που η ασθενής βρίσκεται σε ωορρηξία, καθώς, σε αντίθεση με την λεβονοργεστρέλη και την οξική ουριπλιστάλη, μπορούν να εμποδίσουν την εμφύτευση του ζυγωτού στην μήτρα.

Πόσες φορές μπορώ να πάρω το χάπι της επόμενης ημέρας

Σε γενικές γραμμές, η λεβονοργεστρέλη μπορεί να ληφθεί όσες φορές χρειαστεί και δεν υπάρχει συγκεκριμένος μαγικός «αριθμός» όσον αφορά τη χρήση του. Συγκεκριμένα, οι ειδικοί τονίζουν πως είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσετε επείγουσα αντισύλληψη το συντομότερο δυνατόν κάθε φορά που έχετε επαφή χωρίς προφύλαξη και υπάρχει πιθανότητα ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης.

Ο μόνος περιορισμός που υπάρχει όσον αφορά την λεβονοργεστρέλη είναι πως δεν πρέπει να την λάβετε εφόσον έχετε ήδη λάβει ένα άλλο είδος επείγουσας αντισύλληψης που αναφέραμε παραπάνω, την οξική ουλιπριστάλη, τουλάχιστον μία φορά από την τελευταία σας περίοδο. Τα δύο αυτά είδη επείγουσας αντισύλληψης αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και έτσι μειώνεται η αποτελεσματικότητά τους.

Από την άλλη, η οξική ουλιπριστάλη δεν πρέπει να λαμβάνεται συχνότερα από μία φορά ανά εμμηνορρυσιακό κύκλο, καθώς δεν είναι ακόμα γνωστό εάν η συχνότερη χρήση του είναι ασφαλής. Επίσης, δεν θα πρέπει να πάρετε αντισυλληπτικά χάπια που περιέχουν προγεστερόνη για τουλάχιστον 5 ημέρες, μετά την λήψη της οξικής ουλιπριστάλης.

Χάπι της επόμενης ημέρας – Οι παρενέργειες

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, η χρήση επείγουσας αντισύλληψης δεν συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης οποιουδήποτε μακροχρόνιου προβλήματος υγείας, ούτε και με υπογονιμότητα στο μέλλον.

Η πιο συχνή παρενέργεια που έχει το χάπι της επόμενης ημέρας είναι οι διαταραχές και η αστάθεια στην περίοδο, καθώς και αιμορραγία ανάμεσα στις περιόδους σας. Πολλές φορές, η επόμενη περίοδός σας μπορεί να καθυστερήσει έως και μια εβδομάδα, εάν λάβετε επείγουσα αντισύλληψη. Εάν η καθυστέρηση διαρκέσει πάνω από μια εβδομάδα, τότε θα πρέπει να κάνετε ένα τεστ εγκυμοσύνη.

Άλλες πιθανές παρενέργειες, οι οποίες κατά κύριο λόγο διαρκούν μερικές ημέρες, περιλαμβάνουν: